Nie tylko empatia i „słuszna sprawa”. Tak aktywizm zmienia ludzi

Jak aktywizm wpływa na charakter?

Aktywizm coraz częściej staje się stylem życia. Dla jednych to sposób na realną zmianę świata, dla innych element tożsamości i codziennych wyborów. Jednak jak takie zaangażowanie wpływa na ludzi?

Tą kwestią zajął się prof. Hannes Zacher z Uniwersytetu w Lipsku. Zamiast opierać się na deklaracjach czy medialnych wizerunkach, postanowił sprawdzić, co naprawdę dzieje się z osobami zaangażowanymi w aktywizm przez długi czas.

Aktywiści pod lupą naukowca

Niemiecki naukowiec zaprosił do badania ponad tysiąc ochotników, których przebadano dwukrotnie — z rocznym odstępem. Dzięki temu można było sprawdzić nie tylko, jacy byli na początku, ale też jak wraz z upływem czasu i rosnącym zaangażowaniem w działalność aktywistyczną — na przykład w organizacjach „broniących Ziemi” — zmieniały się ich zachowania i cechy charakteru.

Co sprawdzili badacze?

Badacze przyjrzeli się nie tylko samym postawom aktywistycznym, ale też temu, jakie cechy charakteru miały największy wpływ na zachowanie uczestników. Szczególną uwagę zwrócono na tzw. ciemną triadę osobowości. To zestaw cech, które w psychologii od lat budzą kontrowersje.

Chodzi o narcyzm, czyli silną potrzebę podziwu i przekonanie o własnej wyjątkowości, makiawelizm, związany z manipulowaniem innymi i koncentracją na własnych korzyściach, oraz psychopatię, rozumianą jako brak empatii i skłonność do impulsywnych, antyspołecznych zachowań.

Na tym jednak analiza się nie skończyła. Naukowcy sprawdzili również poziom agresji wobec elit, stosunek do cenzury oraz tzw. antykonwencjonalizm, czyli sprzeciw wobec powszechnie przyjętych norm społecznych.

Makiawelizm działa w dwie strony

Badanie pokazało, że tzw. ciemna triada osobowości ma realny wpływ na to, jak wygląda aktywizm i kto się w niego angażuje. Najlepiej widać to na przykładzie makiawelizmu. Osoby skłonne do strategicznego myślenia i manipulowania innymi znacznie częściej trafiały do działań aktywistycznych.

To jednak nie wszystko. Udział w samym aktywizmie również podnosił poziom makiawelizmu u badanych. Innymi słowy — aktywizm nie tylko przyciąga określone osoby, ale może też wzmacniać u nich te cechy w trakcie działania.

A to dopiero początek bardziej zaskakujących obserwacji.

Z czasem rośnie narcyzm

Najnowsze badania opublikowane w serwisie naukowym ScienceDirect stawiają mocną tezę. Zdaniem niemieckiego naukowca sam udział w działaniach środowiskowych również może z czasem podnosić poziom narcyzmu. Skąd bierze się ten efekt?

Badacze wskazują na prosty mechanizm. Osoby zaangażowane w aktywizm zaczynają postrzegać siebie jako wyjątkowe, a nawet moralnie lepsze.

Jak aktywizm zmienia ludzi

Wyniki badań wyraźnie zmieniają sposób, w jaki można patrzeć na psychologiczny portret aktywisty. Nie oznacza to jednak, że każdy, kto bierze udział w akcjach społecznych, staje się narcyzem czy osobą pozbawioną empatii. Wnioski są znacznie bardziej zniuansowane.

Badanie pokazuje raczej, jak samo środowisko aktywistyczne może wpływać na cechy osobowości — zwłaszcza wtedy, gdy dominuje w nim poczucie moralnej wyższości, ciągły konflikt i presja działania w imię „słusznej sprawy”. To właśnie te warunki sprzyjają najsilniejszym zmianom.

Co istotne, analiza przyniosła też jeden wyraźnie pozytywny wniosek

Aktywizm nie jest czarno-biały

Osoby aktywnie uczestniczące w protestach w obronie Ziemi rzadziej popierały cenzurę i ograniczanie wolności słowa. Odwrotnie było wśród tych, którzy jedynie deklarowali sympatię wobec ruchu klimatycznego — to właśnie oni częściej opowiadali się za restrykcjami. Różnica między aktywizmem realnym a deklaratywnym okazała się wyraźna.

Jednocześnie wyniki badań pokazują, że zaangażowanie społeczne nie zawsze idzie w parze z rozwojem pozytywnych cech charakteru. W niektórych przypadkach wiąże się wręcz ze wzrostem cech określanych jako „ciemna triada”. Ostatecznie jednak to nie sam aktywizm przesądza o zmianach, lecz sposób, w jaki człowiek się w niego angażuje i środowisko, w którym funkcjonuje.

Warto przeczytać: W CV wpisują „dziennikarz i aktywista”. I nie mogą znaleźć pracy

GRUDNIOWA PROMOCJA W KSIĘGARNI?

Oczywiście!
Oto kod na DARMOWĄ dostawę– wpisz w koszyku: MIKOLAJ
Udanych zakupów!
Księgarnia Holistic News