Humanizm
Byle nie do okopu. Wielu mężczyzn nie chce bronić kraju
19 lutego 2025
Mózg to skomplikowany organ, pełen nieodkrytych jeszcze mechanizmów. Bezsenność często wynika z jego intensywnej aktywności, która nie ustaje nawet w nocy. Ale techniki zasypiania pozwalają uspokoić myśli i przygotować organizm do odpoczynku. Jak sprawić, by mózg zwolnił tempo i pozwolił nam na spokojny sen?
Bezsenność to jedno z najczęstszych zaburzeń snu, które dotyka miliony ludzi na całym świecie. Szacuje się, że około 10 proc. dorosłych zmaga się z nią przewlekle, a dodatkowe 20 proc. odczuwa jej skutki od czasu do czasu. Techniki zasypiania mogą każdemu pomóc w walce z tym problemem, poprawiając jakość i długość snu.
Konsekwencje długotrwałej bezsenności mogą być poważne zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Brak snu prowadzi do chronicznego zmęczenia, problemów z koncentracją, osłabienia pamięci i pogorszenia nastroju. Osoby cierpiące na bezsenność są bardziej narażone na depresję, stany lękowe oraz choroby serca i nadciśnienie. Długotrwały deficyt snu osłabia także odporność organizmu, zwiększając ryzyko cukrzycy i otyłości. Może również prowadzić do wypadków i błędów w pracy ze względu na obniżoną zdolność skupienia uwagi. Problemy ze snem wpływają również na relacje międzyludzkie, zmniejszając cierpliwość i umiejętność radzenia sobie ze stresem.
Polecamy: Co to jest wellbeing, czyli jak odpoczywać, żeby to miało sens.
Bezsenność można oczywiście leczyć farmakologicznie, jednak istnieją także prostsze, naturalne sposoby na poprawę jego jakości. Psychologowie twierdzą, że za pomocą odpowiednich ćwiczeń umysłowych można skutecznie poradzić sobie z gonitwą myśli, która nie pozwala zasnąć. Klucz do pokonania bezsenności nie tkwi w lekach czy medycynie naturalnej, ale w neurologii.
Psycholog Alexis Kennedy z Uniwersytetu Stanowego Nevada w Las Vegas zaleca wykonywanie prostych ćwiczeń myślowych przed snem. Polega to na „skanowaniu swojego ciała od stóp do głowy i świadomym zwróceniu uwagi na to, jak czuje się każda jego część”. Jest to technika stosowana w medytacji oraz w terapii zarządzania stresem.
Kennedy radzi, aby położyć się w wygodnej pozycji i skupić swoje myśli na palcach u stóp. Następnie należy powoli przenosić uwagę na kolejne partie ciała, „idąc w górę”. Kiedy dotrzemy do czubka głowy, warto podsumować, jak „czuje się” każda część naszego ciała.
„Naprawdę zatrzymaj się i zwróć uwagę na to, co odczuwasz. Ciepło? Szczęście? Mrowienie?” – radzi Kennedy w wywiadzie dla portalu popularnonaukowego Young Tango.
Skupienie się na doznaniach płynących z ciała sprawia, że mózg przestaje koncentrować się na stresujących myślach i zaczyna rejestrować to, co dzieje się tu i teraz. Kennedy twierdzi, że w ten sposób przejmujemy kontrolę nad tą częścią mózgu, która odpowiada za stres i niepokój. Zamiast tego skupiamy ją na fizycznych doznaniach. A to pozwoli przezwyciężyć bezsenność.
„Nasz mózg nie jest tak dobry w wielozadaniowości, jak nam się wydaje. Kiedy koncentrujemy się na fizycznych odczuciach, przestajemy analizować stresujące sytuacje” – wyjaśnia Kennedy.
W rzeczywistości okazuje się, że mózg ma ograniczoną zdolność do jednoczesnego przetwarzania bodźców zewnętrznych i myśli. Skanowanie ciała pobudza obszary odpowiedzialne za odbiór wrażeń zmysłowych. To sprawia, że trudniej jest jednocześnie pogrążać się w lękowych myślach. Może to brzmieć nieco nietypowo, ale w rzeczywistości uruchamia inny mechanizm w mózgu, który pomaga zmniejszyć poziom stresu i zwalczyć bezsenność.
Służby specjalne na całym świecie opracowały skuteczne metody szybkiego zasypiania, które pomagają w ekstremalnych warunkach. Jedną z nich jest tzw. metoda wojskowa, opisana w książce Relax and Win: Championship Performance z 1981 roku. Technika ta polega na stopniowym rozluźnianiu mięśni ciała, zaczynając od twarzy, poprzez ramiona, klatkę piersiową, aż po nogi. Kluczowym elementem jest także oczyszczenie umysłu z myśli poprzez wizualizację relaksującej scenerii lub powtarzanie frazy „nie myśl” przez około 10 sekund. Regularne stosowanie tej metody pozwala zasnąć w ciągu dwóch minut, nawet w trudnych warunkach bojowych. Podobne techniki opisywał także Aleksander Suworow w swojej książce Akwarium, w której dzielił się doświadczeniami z pracy w radzieckim wywiadzie.
Inną skuteczną metodą na bezsenność jest technika oddechowa 4-7-8, często wykorzystywana przez służby ratownicze i lotników. Polega ona na wdechu przez nos przez 4 sekundy, wstrzymaniu oddechu na 7 sekund i powolnym wydechu przez usta przez 8 sekund. Technika ta pomaga obniżyć tętno i wprowadza organizm w stan relaksu, co znacznie ułatwia zasypianie.
Warto również wspomnieć o „oddechu taktycznym”, stosowanym przez jednostki Navy SEALs. Technika ta polega na kontrolowaniu oddechu w rytmie 4-4-4-4: wdech przez 4 sekundy, zatrzymanie oddechu na kolejne 4 sekundy, następnie wydech i ponowne wstrzymanie oddechu na taki sam czas. Regularne jej stosowanie pomaga w redukcji stresu i sprawia, że bezsenność przestaje być problemem. Ułatwia również zasypianie w trudnych warunkach.
Polecamy: Tolerować to nie znaczy akceptować. Dlaczego mylimy te postawy?