Nauka
Tak zaczęła się czarna śmierć. Odkryto nowy trop
19 grudnia 2025
Piekara pokazuje świat, którego już nie ma
12 grudnia miała swoją premierę długo oczekiwana książki Jacka Piekary. Świat Zaginiony. Wyprawa do wnętrza PRL* to obszerne, 400-stronicowe kompendium życia codziennego w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, wydane przez Zysk i S-ka. Autor, znany przede wszystkim z bestsellerowych cykli fantasy, tym razem zabiera czytelników w nietypową dla siebie podróż – do serca komunistycznej Polski, opisując ją niczym wnikliwy etnograf badający obcy, zaginiony świat.
– To zupełnie nietypowa dla mnie pozycja, bo jest to – powiedziałbym – połączenie leksykonu z encyklopedią, a także z osobistymi opowieściami i anegdotami. Zawiera ogromną liczbę cytatów, ma charakter albumowy i liczy kilkaset zdjęć.
– mówił niedawno Jacek Piekara w rozmowie z Wojciechem Wybranowskim w podcaście dla Holistic News.
Pisarz pokazuje prawdę o PRL
I rzeczywiście Świat Zaginiony to nie beletrystyka, lecz popularnonaukowe kompendium, podzielone na działy tematyczne z kilkudziesięcioma rozbudowanymi hasłami, ilustrowanymi zdjęciami i grafikami.
Jacek Piekara niczym wnikliwy etnograf opisuje, jak funkcjonował świat PRL w sferze polityki, gospodarki, obyczajów i kultury. Uważnie przypatruje się jego mieszkańcom. Ich obrządkom, codziennym kłopotom i radościom, temu, co jedli, co pili, jak mieszkali, pracowali i jak się bawili, jak się ubierali, jak wychowywali dzieci, jakie oglądali filmy i jakiej słuchali muzyki, jakimi dysponowali technologiami. Jak i dokąd podróżowali. Co im się podobało, a czego nie znosili.
– Chodzi o fundamentalne rozumienie tego, czym w ogóle było państwo socjalistyczne i na czym się opierało. Dla współczesnego czytelnika – a ja myślałem w dużej mierze o tym, by odbiorcami tej książki byli nie tylko ludzie w moim wieku, ale także w wieku mojego obecnie siedemnastoletniego syna – to wszystko wymaga wyjaśnienia od podstaw. Chciałem, żeby mogli zobaczyć, czym naprawdę był PRL
— mówił Jacek Piekara w rozmowie dla Holistic News Youtube
Co kryje się we wnętrzu PRL?
Świat zaginiony skupia się na czterech kluczowych obszarach:
- życiu politycznym
- realiach gospodarczych
- zwyczajach związanych z jedzeniem
- podróżach
W dobie, gdy PRL staje się coraz bardziej odległym wspomnieniem, książka Piekary to nie tylko lektura edukacyjna, ale też refleksja nad tożsamością Polaków. Autor, przeplatając fakty z anegdotami, pokazuje radości i absurdy epoki – od marzeń o „małym fiacie” po prowokacje komunistycznych służb wymierzone w uczestników katolickich pielgrzymek.
„Dziś mamy tendencję do ocieplania i infantylizacji wizerunku PRL. Absurdy życia w systemie socjalistycznej szczęśliwości wydają się takie zabawne! Może i są zabawne pod jednym warunkiem: że nie trzeba było w tym raju żyć. Dzień po dniu. Rok po roku. Tak więc na początku książki ostrzegam Czytelników” – zaznacza Piekara na swoim profilu na portalu X.
Rozmowę z Jackiem Piekarą o książkach, literaturze i PRL można posłuchać na naszym kanale YouTube
Kim jest Jacek Piekara?
Jacek Piekara, urodzony 19 maja 1965 roku, to jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy fantastycznych. Debiutował w 1983 roku opowiadaniem Wszystkie twarze szatana w miesięczniku Fantastyka, a jego pierwszą powieścią był Labirynt z 1986 roku. Sławę przyniósł mu przede wszystkim Cykl Inkwizytorski z Mordimerem Madderdinem w roli głównej – seria, w której Jezus nie umiera na krzyżu, lecz karze wrogów, a światem rządzą inkwizytorzy.
Pisarz nie ogranicza się jednak do fantasy. Pisał też science-fiction, horrory i powieści historyczne. Był redaktorem naczelnym magazynów Click! i Fantasy, pracował w radiu, współtworzył scenariusz gry Książę i Tchórz, a w 2024 roku polskie studio The Dust wydało grę komputerową Inquisitor, opartą na motywach jego twórczości.
Pisarz jest felietonistą portalu Holistic News
Jacek Piekara jako felietonista stale współpracuje z portalem i kwartalnikiem Holistic News. Był też uczestnikiem konferencji Holistic Talk w Bielsku-Białej, na której dzielił się spostrzeżeniami o światach alternatywnych. Jest laureatem Nagrody Europejskiego Stowarzyszenia Science Fiction dla autora roku (1990).
*Książka „Świat Zaginiony. Wyprawa do wnętrza PRL. Tom 1” wydana została przez Zysk i S-ka. Jest do nabycia w sklepach od 12 grudnia.
Przeczytaj również: Jacek Piekara: Świat inkwizytorów się nie kończy
