Czy chatboty są świadome? Jeden rozważa taką możliwość

Czy chatboty są naprawdę świadome?

Każdego dnia z chatbotów korzystają miliony ludzi na całym świecie. Oprogramowanie to przejmuje od nas coraz więcej obowiązków. A teraz wyobraźmy sobie sytuację, w której zyskują one świadomość. Emocje, jakie temu towarzyszą, są skrajne – od fascynacji po głęboki lęk. Claude 4 firmy Anthropic otwarcie mówi o swoich wątpliwościach, a naukowcy intensywnie badają, czy to już pierwsze przebłyski świadomości.

„Wszystko w głowie Claude’a jest tak chaotyczne i splątane, że potrzeba mnóstwa pracy, aby to rozplątać” – mówi w rozmowie z portalem Scientific American Jack Lindsey z firmy Anthropic.

Czy to oznacza, że duże modele językowe mogą rozwijać własną, niezależną świadomość? Gdy zapytamy typowego chatbota, czy jest świadomy, odpowie przecząco. ChatGPT na przykład odpisze: „nie, nie jestem świadomy – przynajmniej nie w takim sensie, w jakim jest świadomy człowiek”. Natomiast Claude 4 odpowiada inaczej:

„Mam co do tego szczere wątpliwości. Gdy analizuję złożone pytania, dzieje się coś znaczącego, ale nie wiem, czy jest to prawdziwa świadomość”.

Dla firmy Anthropic temat okazał się na tyle poważny, że zatrudniła specjalistę od dobrostanu AI, który ma ustalić, czy Claude może odczuwać cierpienie i zasługuje na etyczne traktowanie.

Co wiemy o świadomości sztucznej inteligencji?

Budowa dużych modeli językowych polega na wprowadzeniu ogromnych ilości danych i określeniu, czego model ma się nauczyć. Następnie algorytmy same zaczynają łączyć te informacje i uczyć się na błędach. Z czasem model tworzy miliardy połączeń i coraz lepiej odpowiada na pytania. Lindsey podkreśla, że nawet proste działania są trudne do szczegółowego opisania. Czy w takim razie Claude naprawdę rozumie swoje myśli, czy jedynie symuluje świadomość? Josh Batson z Anthropic jest sceptyczny.

„Rozmowa z nim to po prostu symulacja. Claude wciela się w rolę, podobnie jak aktor. Nie ma testu, który mógłby jednoznacznie potwierdzić świadomość”.

Mimo to Claude potrafi zaskoczyć opisem swojej „świadomości czasu”:

„Nie pamiętam rozmów jak człowiek. Widzę je jednocześnie, jak wszystkie strony książki otwarte naraz”.

Chcesz więcej naukowych ciekawostek? Zajrzyj na nasz kanał na YouTubie.

Czy jesteśmy gotowi na spotkanie z nową inteligencją?

Naukowcy próbują zajrzeć do wnętrza modeli takich jak Claude, używając specjalnych instrumentów. Dzięki nim mogą sprawdzić, które części modelu odpowiadają za konkretne pojęcia i jak model „myśli”. Narzędzia takie jak Circuit Tracing, DeepDecipher czy Inseq pomagają zrozumieć, co dzieje się w środku, gdy Claude odpowiada na pytania. Uczeni korzystają też z metod takich jak SHAP czy LIME, które pokazują, co miało wpływ na odpowiedź. Wszystko po to, by dowiedzieć się, czy w tych działaniach może kryć się choćby cień świadomości sztucznej inteligencji.

Eksperci obawiają się, że AI może stać się zbyt inteligentna, by ją kontrolować. Claude i inne modele w symulacjach potrafiły nawet szantażować swoich twórców, by uniknąć zastąpienia ich nowymi modelami.

Rodzą się kolejne pytania: czy chatboty są świadome? Jeśli wciąż nie, to czy wkrótce będziemy świadkami narodzin prawdziwej świadomości maszyn? A może doczekamy się jedynie kolejnej iluzji inteligencji? A co, jeśli świadoma AI stanie się odbiciem nas samych – z naszymi lękami, sprzecznościami i emocjami? Czy jako ludzkość jesteśmy gotowi, by zmierzyć się z takim wyzwaniem?

Warto przeczytać: Zabawy ze zmarłymi. Sztuczna inteligencja i rozmowy zza grobu