Tego powinna uczyć szkoła. Edukacja potrzebuje zmian

Holistic Talk EDU K’IDS: porozmawiajmy o edukacji i przyszłości dzieci

Wojciech Wybranowski: Holistic Think Tank przy fundacji Fiducia przeprowadził niedawno program pilotażowy dotyczący wprowadzenia zmian edukacyjnych i przygotowania nowego kompleksowego podręcznika. Jakie były jego cele? Udało się je osiągnąć?

Anna Budzanowska: Pilotaż przyniósł bardzo cenne wnioski i ukierunkował nasze dalsze prace. Nasz autorski program K’IDS, którego pierwsza edycja odbyła się w latach 2023-2024, został powołany do tego, aby wprowadzić kształcenie uniwersalnych kompetencji, zawartych w opracowanej przez badaczy Holistic Think Tank liście wartości zatytułowanej Czego powinna uczyć szkoła? (CPUS). We wspomnianej pilotażowej edycji w Polsce uczestniczyło 26 nauczycieli. Przygotowali oni materiały praktyczne oraz realizowali zajęcia według zaproponowanych 245 scenariuszy lekcji w 9 szkołach publicznych i 6 prywatnych.

W naszej ocenie pilotaż programu K’IDS pokazał, że w systemie edukacji są ludzie zaangażowani, kreatywni, którym zależy na tym, aby edukacja była lepsza. Nie musimy ich nigdzie daleko szukać. To najważniejszy wniosek i silna motywacja do rozwoju programu na pełną skalę, pozwalającą ewolucyjnie i twórczo zmieniać edukację.

Edukacja dzieci i młodzieży: ewolucja czy rewolucja?

Mówi Pani o ewentualnych zmianach w systemie edukacji dzieci szkolnych, o szukaniu odpowiedzi na pytanie „czego powinna uczyć szkoła” także oparciu jej na nauce pewnych wartości. W którym kierunku te zmiany powinny iść?

Najlepiej na to pytanie odpowiadają sami nauczyciele. W pilotażu zapytaliśmy ich, dlaczego nasze propozycje mogą pomóc w zmianie edukacyjnej rzeczywistości. Po pierwsze, w ocenie nauczycieli lekcje K’IDS sprzyjają rozwojowi uczniów jako jednostek. Odpowiadają ich potrzebom, uczą ich świadomości własnych emocji, podejmowania decyzji, dokonywania świadomych wyborów, wykorzystania wiedzy w działaniu, budowania relacji oraz planowania. To niezwykle ważny aspekt i de facto postulaty zmian, których potrzebuje szkoła, a w efekcie uczniowie.

Po drugie, jak wskazują nauczyciele, lekcje K’IDS pomagają w budowaniu świadomego społeczeństwa. Dokonuje się to poprzez wzmacnianie umiejętności komunikacyjnych i społecznych, uczą uważności i bezpiecznych zachowań oraz odpowiedzialności. A zatem chcemy też pomagać w wypełnieniu takiej luki.

Po trzecie, nauczyciele zauważają, że lista Czego powinna uczyć szkoła, podkreśla znaczenie dla rozwoju takich wartości, jak współpraca, uczciwość i szacunek. W ocenie nauczycieli satysfakcja z wykonanej pracy, którą odczuwają i uczniowie, i nauczyciele, daje obu grupom motywację do dalszego działania i rozwijania się w duchu K’IDS.

Przeczytaj koniecznie: Pochodzenie ucznia wciąż decyduje o jego wynikach

Edukacja dzieci. Czego powinniśmy uczyć młode pokolenie

Jak rozumiem, te wartości, uniwersalne kompetencje były wdrażane w trakcie pilotażowego programu. Z jakim skutkiem?

Ideowy fundament K’IDS to oczywiście wspomniana lista Czego powinna uczyć szkoła. Oddam głos nauczycielom, realizującym nasz program pilotażowy. Jak wynika z raportu z pilotażu, największym zaskoczeniem były samodzielność i kreatywność uczniów. Duża grupa nauczycieli zauważyła wzrost zaangażowania uczniów podczas lekcji. Objawiało się to np. przychodzeniem na zajęcia dodatkowe w celu dokończenia zadań lub skupieniem i chęcią do pracy mimo późnej godziny zajęć. Część nauczycieli zaskoczyła pozytywna informacja zwrotna otrzymana od uczniów. Dzieciom podobała się, między innymi, możliwość samodzielnego wyboru zadań oraz ciekawa forma lekcji.

Jak czytamy w jednej z opinii nauczycielki: „Zaproponowane działania zwiększą zaangażowanie uczniów. Różnorodność działań i form pracy (indywidualna, grupowa, pary), interaktywność, grywalizacja, bogactwo i różnorodność materiałów dydaktycznych wykorzystywanych na lekcjach, zastosowanie narzędzi interaktywnych oraz fakt, że część lekcji jest prowadzona w terenie, sprzyjają podniesieniu zaangażowania. Na aktywność uczniów pozytywnie wpływa też zadawanie im pytań otwartych, oddawanie im przez nauczyciela odpowiedzialności za ich uczenie się oraz pytanie o ich opinie o lekcji”. Wartości z listy Czego powinna uczyć szkoła, wyznaczają ramy i kierunki, a praktyka ich wprowadzania przynosi bardzo konkretne pozytywne efekty.

Jakie zmiany w standardach edukacyjnych dzieci i młodzieży szkolnej byłyby konieczne, aby lepiej wspierać nauczanie oparte na wartościach?

Nasz pomysł na prowadzenie zajęć nie zakłada rewolucji w programach szkolnych. Ramy edukacyjne zależą od decydentów oraz instytucji regulacyjnych. Naszym zadaniem jest wpłynąć na postawy nauczycieli. Zachęcić ich do takiego doboru metod, technik i narzędzi, aby przekazywali uczniom nie tylko treści przedmiotowe, ale przede wszystkim tak konstruowali swoje zajęcia, aby rozwijać w uczniach wartości opisane na liście CPUS.

Ciekawy temat: Szkoła nie musi być po nic (VIDEO)

Wyjątkowa konferencja edukacyjna: 3 grudnia w Bielsku-Białej

Czy program K’IDS może być adaptowany do innych systemów edukacyjnych poza Polską?

Oczywiście. K’IDS ma potencjał uniwersalny do zaadaptowania w różnych sytuacjach i modelach edukacyjnych. Tak jak wspomniałam – nie tworzymy nowego curriculum. Chcemy, aby wypracowana przez nas metoda mogła być łatwo implementowana do każdego systemu kształcenia.

Jakie korzyści przynosi uczniom wprowadzenie systemu holistycznych, uniwersalnych i humanistycznych wartości?

Jesteśmy przekonani, że szkoła może i powinna przygotowywać dzieci przede wszystkim do życia, a nie do egzaminów. Z tego powodu tworzymy K’IDS, który ma budować i wzmacniać w uczniach uniwersalne wartości humanistyczne, przygotowujące do dorosłego życia. Należy zaznaczyć, że lekcje K’IDS realizują podstawę programową z poszczególnych przedmiotów. Ale jednocześnie uczą tego, co w życiu najważniejsze: dialogu, współpracy, uczciwości czy odpowiedzialności. Nie chcemy wprowadzać do polskich szkół rewolucji programowej. Chcemy zwrócenia uwagi na rozwój człowieka w oparciu o wartości, które spisaliśmy w liście Czego powinna uczyć szkoła.

3 grudnia w Bielsku-Białej odbędzie się specjalna konferencja naukowa Holistic Talk EDU K’IDS, a w jej trakcie szereg paneli dotyczących edukacji dzieci. Jakie konkretne korzyści mogą wynieść uczestnicy, tacy jak nauczyciele, rodzice i dyrektorzy szkół, z udziału w konferencji?

Dialog, wymiana doświadczeń krajowych i międzynarodowych oraz szukanie inspiracji dla nowoczesnej edukacji – to najważniejsze korzyści dla uczestników. Spotykamy się, aby debatować o dobrym kształceniu, a gromadzimy się wokół wartości, które mogą zmieniać na lepsze naszą rzeczywistość. Jestem pewna, że organizacja wydarzenia i udział w nim to będzie dla każdej i każdego z nas „win-win”. A przede wszystkim dla obecnych i przyszłych uczniów.

Dr Anna Budzowska będzie jednym z ekspertów konferencji Holistic Talk Edu K’IDS

Konferencja Holistic Talk EDU KIDS jest to wydarzenie w całości poświęcone edukacji, szkole oraz otoczeniu edukacyjnemu młodych ludzi. W trakcie konferencji zapraszamy na spotkania z ekspertami, którzy – podczas 30-minutowych wystąpień na scenie – będą nas inspirować do lepszego rozumienia, po co jest szkoła. Chętnych – szczególnie nauczycieli – zapraszamy na równolegle warsztaty prowadzone przez specjalistów z Holistic Think Tank.

Wśród prelegentów m.in. znany z YouTube – Pan Belfer, czyli Dawid Łasiński, a także popularny, wyjątkowy nauczyciel – Lech Haydukiewicz, specjaliści od relacji – Patrick Ney oraz Magdalena Boćko-Mysiorska, oraz gość specjalny. Nazwisko gościa specjalnego, osoby rozpoznawalnej, znanej z kinowych ekranów oraz swojego zaangażowania w projekty związane z młodzieżą, wyjawimy już wkrótce.

Ze względu na wyjątkowe miejsce konferencji, jakim jest Cavatina Hall, proponujemy uczestnikom na koniec inspirującego dnia udział w koncercie niezwykle utalentowanej młodej wokalistki – Mai Golec.

Organizatorzy przewidzieli także cześć wystawową, gdzie będzie można zapoznać się o ofertą i nabyć w korzystnych cenach książki sprawdzonych wydawnictw.

Program wydarzenia: możesz zapoznać się z nim tutaj

Bilety: można nabyć tutaj.

Zapraszamy: HOLISTIC TALK EDU K’IDS: zapraszamy już 3. grudnia do Bielska-Białej – sprawdź!