Edukacja w USA. Amerykańskie propozycje dla uczniów mogą trafić do Europy

Świat od lat działa w formie globalnej wioski. Uczniowie różnych systemów edukacji, dziś pobierający nauki na jednym kontynencie, jutro mogą żyć w zupełnie innej rzeczywistości. Dobrze jest poznawać, uczyć się i wdrażać rozwiązania z różnych środowisk. Na przykład ze zbioru zróżnicowanych ofert z Ameryki Północnej.

Meksykańska edukacja

Inicjatorem zmian edukacji w Meksyku stał się jego prezydent Andrés Manuel López Obrador. Reforma edukacji wniosła między innymi poprawkę do konstytucji przyznającą meksykańskim dzieciom prawo do nauki na wysokim poziomie i rozszerzającą dotychczasowy dostęp do edukacji powszechnej.

Nowe przepisy wprowadziły zmiany w krajowym programie nauczania i położyły większy nacisk na integrację w klasie. Przyjęto założenie, że edukacja poprawi indywidualne umiejętności pracy dzieci oraz młodzieży oraz zwiększy ich zdolność do rozwiązywania problemów. Rozwiązanie ma służyć przyszłym pracownikom w lepszym poznawaniu nowych technologii i dostosowywaniu się do zmian w miejscu zatrudnienia.

Celem polityków jest „rozwój kapitału ludzkiego” i zwiększenie wykorzystania środków przeznaczanych na rozwój poszczególnych branż. Społeczeństwu obiecano, że edukacja ułatwi dyfuzję technologii, a co za tym idzie, zwiększy produktywność państwa. Ponadto szkoła powinna umożliwić transfer wiedzy między pracownikami i pokoleniami. To w konsekwencji wiąże się ze wzrostem gospodarczym i lepszymi warunkami życia dla wszystkich.

Proponowane rozwiązania mają charakter systemowy. Ich wdrożenie zależy nie tylko od polityki państwa, ale też warunków lokalnych. Meksyk to duży kraj. I bardzo zróżnicowany. Wdrażane przepisy przynoszą o wiele lepsze efekty na bardziej rozwiniętej północy i wymagają większego zaangażowania na południu. Wszędzie tam, gdzie oczekuje się zmian jakościowych, konieczne jest poprzedzające zmianę zaangażowanie finansowe.

Stany Zjednoczone

Kolejny duży kraj na kontynencie amerykańskim to Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Tu również, na skutek skali, dostrzec można wielką różnorodność rozwiązań.

Ciekawym przykładem jest zróżnicowane podejście do zasad ewolucji i kreacjonizmu. Przez dziesięciolecia w niektórych stanach ograniczano możliwość nauczania teorii darwinowskich, które sugerują, że człowiek wyewoluował z małp. Co więcej, pomimo regularnych wyzwań prawnych, nadal naucza się tam obu teorii jednocześnie, poddając zasady ewolucji radykalnej nagonce, pod pozorem praktyki krytycznego myślenia.

To co łączy system edukacji w USA, to powszechne testowanie poziomu osiągnięć uczniów.

Władze każdego stanu odpowiadają za wyznaczanie celów oraz przeprowadzanie standaryzowanych testów z matematyki i języka angielskiego. Jednocześnie mogą wnioskować o federalne dotacje na wspieranie umiejętności czytania i pisania. Przyczynia się to zapewnieniu wymiernej, wysokiej jakości edukacji dzieci znajdujących się w gorszym położeniu finansowym.

Opisywana sytuacja stanowi konsekwencję przyjętej na początku wieku ustawy No Child Left Behind Act z 2001 roku, która miała na celu zlikwidowanie luki między dziećmi uprzywilejowanymi i tymi w mniej korzystnej sytuacji życiowej. Obecnie wzmocniono ją zaktualizowaną wersją rozwiązań prawnych pod nazwą The Every Student Succeeds Act.

Szkoły czarterowe

Dbałość o wielorakość oferty kierowanej do różnych grup uczniów dostrzec można między innymi przyglądając się placówkom, które odbiegają od zasad systemowych. Jednym z przykładów mogą być tzw. szkoły czarterowe (charter schols). To placówki publiczne, które wyłoniły się z tzw. „ruchu małych szkół”. Działają niezależnie od lokalnej władzy i mogą być tworzone przez grupy rodziców, firmy, liderów społecznych bądź nauczycieli.

Punktem wyjścia jest opracowanie statutu i uzyskanie jego zatwierdzenia przez stan lub organ stanowy, któremu powierzono ocenę wniosków. Akceptacja to jednocześnie przejęcie odpowiedzialności za finansowanie szkoły w wymiarze zależnym od liczby uczniów.

To co wyróżnia szkoły czarterowe to wysoka autonomia, brak tradycyjnej biurokracji i całkowita odpowiedzialność za sukcesy osiągane przez swoich uczniów. Co ważne szkoły te są powszechnie dostępne. Rekrutują na zasadzie „kto pierwszy, ten lepszy” lub w drodze losowania. I co więcej, nie pobierają czesnego.

Jednocześnie każda placówka jest inna i kieruje się własną filozofią edukacyjną. Jeśli nie spełnia swoich celów, wówczas państwo może wycofać pozwolenie na działalność, a szkoła zostaje zamknięta.

Szkoły magnetyczne

Inny typ organizacji placówek oświatowych w USA to szkoły magnetyczne (magnet schools). Są powszechnie spotykane w dużych miastach i stanowią część publicznego systemu edukacji. Obejmują wiele poziomów edukacyjnych, od szkół podstawowych po gimnazja oraz licea.

Kluczową ideą, która stanowi podstawę ich funkcjonowania jest przyciąganie uczniów o szczególnych zainteresowaniach i talentach. Szkoły te są jednak w dużym zakresie selektywne. Kandydaci muszą zdać test wstępny i przejść rozmowę kwalifikacyjną. Programowo skupiają się na wybranej dziedzinie. Mogą być nimi: elitarne sporty, handel, nauki przyrodnicze, sztuki piękne itp. Oferują specjalistyczny zakres przedmiotów nauczania i szerokie spektrum propozycji wzbogacających.

Liczebność klas i stosunek liczby nauczycieli do liczby uczniów są mniejsze niż w szkołach publicznych, a jakość nauczania i osiągnięcia akademickie są często wyższe. Badania wykazują, że szkoły mają pozytywny wpływ na wyniki uczniów oraz frekwencję. W obu opisywanych przypadkach liczba proponowanych rozwiązań nie jest szczególnie znacząca. Szkół czarterowych jest ok. dwa tysiące, magnetycznych trzy i pół tysiąca.

Polecamy:

Amerykański system edukacji proponuje nie tylko różne rozwiązania organizacyjne. Dba również o niezwykle elastyczne i zróżnicowane podejście do nauczania i uczenia się. Uczniowie mają ogromną liczbę przedmiotów do wyboru. Edukacja oferowana w USA jest z założenia dynamiczna, ceni debatę i wielość opinii.

Od uczniów oczekuje, że podejmą decyzję co do kierunku swojego dalszego kształcenia dopiero po spędzeniu dłuższego czasu na analizie różnorodnych możliwości i opcji. Podejście to jest wzmacniane przez mobilność podstaw programowych oferowanych na każdym poziomie systemu.

Edukacja w Kanadzie

Pod względem powierzchni Kanada jest drugim co do wielkości krajem na świecie. Niezwykle zróżnicowane jest również zamieszkujące ją społeczeństwo. Stąd jednym z priorytetów rządu jest zapewnienie wszystkim uczniom równych szans edukacyjnych.

Dostrzega to między innymi Andreas Schleicher – dyrektor OECD ds. edukacji, który podkreśla, że głównym tematem jednoczącym Kanadę jest równość. Widać to po wysokich wynikach w nauce dzieci-migrantów.

Profesor John Jerrim z Instytutu Edukacji UCL w Londynie zwraca uwagę na fakt, że wysoka pozycja Kanady w rankingach odzwierciedla niewielką różnicę społeczno-ekonomiczną w wynikach szkół. To jeden z efektów wysokich oczekiwań rodzin migracyjnych odnośnie edukacji własnych dzieci. I właśnie te oczekiwania prawdopodobnie poprawiają wyniki osiągane przez uczniów w szkołach.

Polecamy: Szkoła do wymyślenia na nowo. Absurdalny system edukacji wymaga reformy

Edukacja dwujęzyczna

Być może dlatego szczególnym „produktem eksportowym” Kanady jest Maple Bear. To koncepcja organizacji uczenia się uczniów oparta na doświadczeniach edukacji dwujęzycznej.

Specyfiką tego projektu jest koncentracja na uczniu oraz nauka w bezpiecznym i stymulującym je środowisku. Nie bez znaczenia jest też praktyka rozwoju wiedzy i umiejętności praktycznych. Kanadyjska metodologia nauczania zachęca do kreatywności, badań, eksperymentów, odkryć, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji, chęci podejmowania ryzyka intelektualnego i dzielenia się informacjami. Zaś głównym celem pracy szkół i nauczycieli jest kształcenie samodzielnych uczniów. Autentycznie pasjonujących się nauką i zdolnych do przyjmowania zmian zachodzących we współczesnym świecie.

Proponowany program angażuje, stawia wyzwania i włącza uczniów do nauki, kładąc szczególny nacisk na umiejętności rozwiązywania problemów, które są niezbędne do osiągnięcia sukcesu w XXI wieku. Powoduje, że uczniowie stają się:

• ciekawi – odkrywają pasję do wiedzy i nauki;
• pewni siebie – zyskują świadomość swoich talentów i potencjału;
• niezależni – przygotowani do kierowania własnym życiem i decydowania o swoich ścieżkach i przeznaczeniu;
• analityczni – potrafią swobodnie myśleć i kształtować swoje własne przekonania;
• elastyczni – potrafią dostosować się do świata, , w którym zmiana jest jedyną stałą;
• kreatywni – zmotywowani, entuzjastycznie pytający „co by było gdyby?”;
• przygotowani – dzięki nabytej wiedzy i narzędziom niezbędnym do osiągnięć w szkole, pracy artystycznej i w życiu;
• globalni – dwujęzyczni i kulturowo otwarci na globalną przyszłość.

Zamiast postrzegać wysoki poziom imigracji jako potencjalne ograniczenie wyników, Kanadyjczycy wykorzystują go jako podstawę do autentycznego sukcesu. Budują naprawdę spójny system. Dzięki temu oprócz niewielkich różnic między bogatymi i biednymi uczniami, różnice w wynikach między szkołami są bardzo małe w porównaniu ze średnią dla krajów rozwiniętych. Każdy uczeń i w każdym miejscu może osiągnąć wszystko, co wynika z jego osobistych możliwości.

Dowiedz się więcej:

Źródła:

J. A. López Cabrera: Why Education Reform in Mexico Is Critical to Boosting Future Productivity and Economic Growth, [online];

The U.S. Educational System, [online];

Understanding The Canadian Education System; [online].