Hipopotamy żyły w Niemczech. Tam przetrwały epokę lodowcową

Afrykański gigant w erze zlodowacenia

Hipopotamy kojarzymy dziś przede wszystkim z gorącymi obszarami afrykańskiej sawanny. W Polsce można je spotkać jedynie w ogrodach zoologicznych. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę, że w odległej przeszłości zwierzęta te zamieszkiwały również Europę.

Najnowsze analizy paleontologiczne sugerują, że hipopotamy mogły występować w Europie Środkowej jeszcze w czasie ostatniej epoki lodowcowej — około 31 tysięcy lat temu.

Hipopotamy w Europie? Przetrwały dłużej niż myśleliśmy

Obecność hipopotamów w Europie Środkowej nie jest dla naukowców zaskoczeniem — od dawna wiadomo, że gatunek ten zamieszkiwał nasz kontynent w plejstocenie. Dotychczas jednak sądzono, że zniknął z Europy około 115 tysięcy lat temu, wraz z nadejściem ostatniego zlodowacenia.

Gdy klimat gwałtownie się ochłodził, a ciepłe, wilgotne lasy ustąpiły miejsca surowej tundrze, ciepłolubne hipopotamy nie były w stanie przetrwać w nowych warunkach. Przyjmowano, że albo wymarły lokalnie, albo wycofały się na południe — do cieplejszych regionów, w których występują do dziś.

Międzynarodowa grupa naukowców kierowana przez Patricka Arnolda z Uniwersytetu Poczdamskiego wywróciła tę historię do góry nogami. Ich opublikowane w Current Biology badanie sugeruje, że hipopotamy przetrwały na terenie Europy Środkowej znacznie dłużej, niż wcześniej przypuszczaliśmy.

Przełom dzięki datowaniu

Zespół badaczy przeprowadził szczegółową analizę szczątków odkrytych w dolinie środkowego Renu w południowo-zachodnich Niemczech. Od początku było jasne, że należą one do hipopotamów, jednak dopiero wykonane datowanie radiowęglowe przyniosło prawdziwą sensację. Okazało się, że kości nie mają ponad stu tysięcy lat, jak dotąd zakładano — pochodziły z okresu między 47 a 31 tysiącami lat temu. Oznacza to, że hipopotamy przetrwały w tej części Europy znacznie dłużej, niż wcześniej sądzono.

To sugeruje, że hipopotamy, które dziś kryją się przed prażącym afrykańskim słońcem w tropikalnych oazach, przemierzały tereny dzisiejszych Niemiec w samym sercu epoki lodowcowej. Europa była wtedy niemal całkowicie skuta lodem. Jakim cudem zwierzęta te przetrwały?

Afrykańscy kuzyni w europejskich rozlewiskach

Badacze nie poprzestali jednak na określeniu wieku szczątków. Oprócz tego dokładnie przebadali je genetycznie. Ta analiza również przyniosła zaskakujące wyniki. Wcześniej na terenie Europy znajdowano pozostałości Hippopotamus antiquus, gatunku, który miał wyginąć wraz z początkiem ostatniego zlodowacenia.

Badane przez naukowców z Poczdamu szczątki należały jednak do Hippopotamus amphibius, czyli dobrze znanego nam dzisiaj hipopotama nilowego, tego samego, który żyje w Afryce Subsaharyjskiej.

Jak hipopotamy przetrwały w skutej lodem Europie?

Jak możliwe, że zwierzęta kojarzące się z afrykańską sawanną mogły przeżyć w lodowcowej Europie? Odpowiedź tkwi w klimatycznych niuansach epoki lodowcowej. Okres ten nie był jednolicie zimny – przerywały go cieplejsze fazy zwane interstadiałami.

Podczas tych krótkotrwałych ociepleń powstawały miejsca ze specyficznym mikroklimatem, w którym bardziej ciepłolubne gatunki były w stanie przetrwać. Jednym z takich miejsc była dolina środkowego Renu w Niemczech, gdzie znaleziono badane szczątki.

Skorzystały z mikroklimatu

Analiza genomu hipopotamów, których szczątki znaleziono w tym miejscu, wskazuje na niską różnorodność genetyczną. Zdaniem badaczy świadczy to o tym, że mamy do czynienia z małą, odizolowaną grupą zwierząt, która osiedliła się w lokalnym sprzyjającym mikroklimacie podczas krótkiego okresu ocieplenia.

Hipopotamy żyły w Europie. Czy dotarły do Polski?

Czy to możliwe, aby zwierzęta zawędrowały do Polski? Raczej nie. Dolina środkowego Renu była dla nich jak wyizolowana przystań pośrodku skutego lodem Starego Kontynentu. Tamtejsza populacja nie miała powodu, aby opuszczać zachodnie Niemcy.

Oprócz niesprzyjającej pogody Polska nie miała w tamtym czasie dużych rzek, w których rozlewiskach mogłyby mieszkać hipopotamy. Na powstanie Wisły trzeba było poczekać jeszcze ok. kilkanaście tysięcy lat. Brak obecności tych zwierząt na terenie naszego kraju potwierdzają dotychczasowe znaleziska archeologiczne, a w zasadzie ich brak. W Polsce na ten moment nie znaleziono szczątków hipopotamów.

Co jeszcze może ujawnić DNA? Dowiedz się na kanale Holistic News na YouTube:

O innym nietypowym znalezisku archeologicznym przeczytasz tu: Zagadka z Meksyku. Archeolodzy wykopali kości mamutów

Cyber Monday: tylko dziś, 1 grudnia!

-20% na cały koszyk z kodem: BLACK20
Do zobaczenia!
Księgarnia Holistic News