Czytanie zmienia mózg. Słowo po słowie staje się silniejszy

Jak czytanie działa na mózg?

Opanowanie pisma i zdolność jego odczytywania były jednym z największych osiągnięć w historii ludzkości. To one pozwoliły nam przekazywać wiedzę, budować cywilizacje i rozwijać naukę. Czytanie to dla nas codzienna czynność, której niemal nie zauważamy. A przecież w naszej głowie dzieje się wtedy coś niezwykłego. Już kilka liter wystarczy, by pobudzić złożoną sieć neuronów i uruchomić intensywną pracę mózgu. Jak czytanie działa na mózg? Co ciekawe, proces ten wygląda inaczej w zależności od rodzaju tekstu.

Zespół kierowany przez Sabrinę Turker i Beatrice Fumagalli przeanalizował wyniki aż 163 badań. Naukowcy sprawdzali, co dzieje się w mózgu podczas czytania różnych rodzajów tekstów. Analizie poddano zarówno pojedyncze litery, jak i złożone zdania. Uwzględniono także czytanie na głos oraz w myślach. Uczestnicy eksperymentów czytali wyrazy, pseudosłowa (czyli słowa pozbawione znaczenia), a także teksty w różnych językach. Dzięki technikom obrazowania badacze mogli dokładnie zobaczyć, które rejony mózgu były wtedy aktywne. Wyniki jasno pokazały, jak czytanie działa na mózg i w jaki sposób angażuje jego różne obszary.

Warto przeczytać: Znany pisarz fantasy: Psijaciele są na zawsze

„Umiejętność czytania stanowi klucz do kontaktów społecznych, edukacji i zatrudnienia, a także znacząco wpływa na dobre samopoczucie i zdrowie psychiczne” – napisali autorzy pracy, cytowani przez portal Medical Xpress.

Wyniki pokazały, że to głównie lewa półkula mózgu odpowiada za przetwarzanie tekstu. Przykładowo, czytanie pojedynczych liter aktywowało lewą korę potyliczną. Z kolei bardziej złożone formy, takie jak całe słowa, zdania czy teksty, angażowały dodatkowo móżdżek i dolne partie płata czołowego. Warto zauważyć, że mózg reagował inaczej na różne formy językowe. 

„Podregiony w lewym dolnym zakręcie czołowym wykazywały zróżnicowane zaangażowanie w czytanie słów i pseudosłów. Natomiast podregiony w lewej korze skroniowo-potylicznej w słowa i zdania” – podkreślają autorzy. To pokazuje, jak niezwykle czytanie działa na mózg.

Polecamy: Plastyczny mózg i możliwości zmiany siebie. Neuroanatomia w praktyce

Głośno czy w myślach?

Czytanie na głos i w myślach to nie tylko dwa różne style. To także dwa różne sposoby pracy mózgu. W przypadku głośnego czytania aktywne były obszary, które odpowiadają za przetwarzanie dźwięków i kontrolę ruchu. Są one też niezbędne do mówienia. Natomiast podczas czytania w myślach, aktywowała się rozleglejsza sieć struktur odpowiedzialnych za bardziej złożone operacje poznawcze. Tak wygląda działanie mózgu podczas czytania w różnych formach.

„Bezpośrednie porównanie czytania na głos i w myślach pokazało wyższe prawdopodobieństwo aktywacji w regionach słuchowych i motorycznych podczas pierwszego i bardziej konsekwentne poleganie na wielu regionach popytu podczas drugiego” – piszą badacze.

Ciche czytanie słów i pseudosłów szczególnie angażowało lewą korę oczodołowo-czołową, obszary skroniowe i móżdżek. Z kolei zadania, takie jak rozpoznawanie słów, czyli tzw. decyzje leksykalne aktywowały dodatkowo obszary w prawej półkuli mózgu, w tym wyspę i dolne partie płata czołowego. Pokazuje to wyraźnie, jak czytanie działa na mózg w zależności od formy tekstu i sposobu przetwarzania informacji.

Dlaczego warto badać, jak czytanie działa na mózg?

Zrozumienie, jak pracuje mózg podczas czytania, ma nie tylko znaczenie poznawcze, ale także praktyczne. Wiedza ta może pomóc lepiej diagnozować i wspierać osoby, które mają trudności z nauką czytania. Na przykład dzieci z dysleksją czy innymi zaburzeniami uczenia się. 

Praca niemieckich naukowców to ważny krok naprzód. Pomaga lepiej zrozumieć złożone procesy poznawcze zachodzące w mózgu. Procesy te działają, podczas gdy czytanie uruchamia mózg, który uczy się czegoś nowego. Oto, jak fascynująco czytanie działa na mózg i uruchamia te procesy, gdy otwieramy książkę, czytamy artykuł w internecie albo instrukcję obsługi. Bo czytanie, choć wydaje się proste, to prawdziwy wyczyn naszego mózgu.

Polecamy: Kim są głośni pracownicy i dlaczego są coraz większym problemem?