Nie chodzi o silną wolę. Ważne odkrycie o uzależnieniach

Jak działa uzależnienie?

Wielu osobom nadal wydaje się, że uzależnienie wynika jedynie z braku silnej woli. Tymczasem coraz więcej dowodów wskazuje, że to znacznie bardziej złożony mechanizm – związany z działaniem mózgu. Przekonał się o tym Darek, który podzielił się swoją historią na forum Kafeteria.pl.

„Strasznie się wstydzę, poległem dziś na swoim teście. Obiecałem sobie lipiec bez alkoholu i już dziś się złamałem, i kupiłem sobie piwo. Chyba źle ze mną, bo nie potrafię wytrzymać bez alkoholu dłużej niż 2–3 dni. Nie upijam się jak wieprz, ale niepokoi mnie fakt uzależnienia”.

Takich historii jak ta Darka, opublikowanych na forum Kafeteria.pl, jest wiele. Właśnie dlatego naukowcy zbadali, dlaczego tak trudno zerwać z nałogiem.

Jeszcze łyk. Eksperyment na szczurach

Dr Hermina Nedelescu wraz z zespołem neurobiologów z ośrodków badawczych The Scripps Research Institute i MBF Bioscience w Stanach Zjednoczonych przeprowadzili badanie na dorosłych szczurach, dzieląc je na cztery grupy.

• Pierwszą uzależniono od oparów alkoholu. Po okresie odstawienia umieszczano je w klatkach z dźwignią, dzięki której mogły same podawać sobie alkohol. Taką sytuację powtórzono dziewięć razy.
• Druga grupa przeszła ten sam proces, ale z dwiema różnicami: nie była uzależniona i nie przechodziła odstawienia. To pozwoliło sprawdzić, jak mózg reaguje wyłącznie na przyjemne działanie alkoholu, bez wpływu uzależnienia.
• Trzecią grupę uzależniono, ale nie nauczono jej, że alkohol łagodzi objawy odstawienia. Dzięki temu badacze mogli oddzielić skutki samego uzależnienia od efektu uczenia się, że picie poprawia samopoczucie.
• Czwarta grupa była kontrolną – nie miała kontaktu z alkoholem i nie była uzależniona.

Kiedy trzy grupy szczurów przeszły powyższe eksperymenty, wszystkie gryzonie umieszczono w komorze, gdzie nie było dostępu do alkoholu. Miało to pokazać, czy szczury zaczną szukać trunku. Naukowcy sprawdzali też, jak mózgi zwierząt pracowały przez 90 minut po odstawieniu alkoholu.

Zwiększona aktywność mózgu

Jak pokazują wyniki badania opublikowane w Biological Psychiatry Global Open Science, gryzonie, które nauczyły się kojarzyć komorę z ulgą od objawów odstawienia, wykazywały wyraźnie większą aktywność mózgu niż te, które nie były uzależnione.

Badacze zauważyli też wyraźny wzrost aktywności neuronów w dwóch obszarach mózgu: grzbietowym prążkowiu i ciele migdałowatym. Prążkowie, które odpowiada za tworzenie nawyków, było aktywne we wszystkich grupach uzależnionych. To sugeruje, że odgrywa ważną rolę w rozwoju kompulsywnych zachowań.

Z kolei ciało migdałowate – obszar związany z lękiem i stresem – szczególnie „ożywiało się” u szczurów, które nauczyły się kojarzyć konkretne miejsce z objawami odstawienia. Najprawdopodobniej dlatego, że to właśnie tam silnie zapisała się pamięć stresu.

Interesujesz się działaniem ludzkiego mózgu? Zajrzyj na nasz kanał na YouTubie.

Mózg reaguje na środowisko

Prawdziwy przełom dotyczył jednak przykomorowego jądra wzgórza (PVT). W tym niewielkim, centralny obszarze mózgu nastąpił gwałtowny wzrost aktywności tylko u szczurów, które uczyły się na bazie doświadczenia z odstawieniem. U pozostałych – nawet uzależnionych – PVT pozostawało niemal nieaktywne.

Co to oznacza? Najprawdopodobniej to właśnie przykomorowe jądro wzgórza (PVT) odpowiada za silne połączenie między konkretnym miejscem a uczuciem ulgi. To może być klucz do zrozumienia, jak nasze otoczenie wpływa na uzależnienie i jak z tym walczyć.

Naukowcy podkreślają, że wyniki badania mają znaczenie nie tylko w przypadku uzależnienia od alkoholu. Pokazują, że mózg uczy się reagować na środowisko, próbując unikać bólu i stresu. Dzięki temu można lepiej zrozumieć, dlaczego ludzie wracają do nałogów, ale też skąd biorą się niektóre lęki, reakcje na traumę czy zachowania oparte na strachu.

Warto przeczytać: Zgnilizna mózgu to nowa plaga. Powoduje ją uzależnienie od smartfona

Nowy numer kwartalnika Holistic News — nowa promocja!

Do 31 października możesz skorzystać z darmowej dostawy paczkomatem.
Wpisz kod HNEWS0 finalizując zakupy w Księgarni Holistic News