Jak mózg tworzy świadomość? Neurologiczne podstawy świadomości

Neurologiczne podstawy świadomości a przetwarzanie informacji

Naukowcy od dawna badają, w jaki sposób świadomość kształtuje się w mózgu. Profesor Ekrem Dere proponuje zdefiniowanie faz świadomości poprzez obserwacje krzywych uczenia się. Wykorzystuje do tego coś, co nazywa świadomym czasem przetwarzania informacji. Badanie tych faz może ujawnić mechanizmy mózgu odpowiedzialne za tworzenie świadomości.

Świadome przetwarzanie informacji poznawczych to proces, który rozpoczyna się gdy doświadczamy nowych sytuacji. 

Autor twierdzi, że uczenie się nie jest procesem ciągłym. Zwraca uwagę, że raczej odbywa się w sposób skokowy. To pierwsze polega na równomiernym przyswajaniu informacji. Drugie zaś obejmuje nagłe zmiany w wydajności, które są wynikiem tzw. wglądu (ang. insight), lub objawienia. Jest to nagłe zrozumienie tematu lub rozwiązanie problemu. Może być to postrzegane jako punkt przełomowy, gdzie świadome przetwarzanie informacji prowadzi do nagłej poprawy w wydajności. Według uczonego, zanim dojdzie to objawienia, mózg świadomie przetwarza informacje.

Dere przedstawia swoje nowe podejście do tematu naszej świadomości. Może ono mieć zastosowanie zarówno do ludzi, jak i zwierząt. Pisze o nim w artykule opublikowanym w czasopiśmie naukowym „Frontiers in Behavioral Neuroscience”. Naukowiec wyjaśnia w nim, że świadome przetwarzanie informacji poznawczych ma miejsce w sytuacjach, co do których nie mamy wyuczonych schematów. Przykładem mogą być nieoczekiwane problemy lub zadania, które wymagają kreatywności.

Istnieją różne poziomy świadomości, w zależności na przykład od tego, czy śpimy, czy piszemy e-mail

– mówi Dere.

Badacz wysuwa wniosek, że możliwe jest zbadanie stanu psychicznego, jakim jest świadomość. W tym celu należy człowiekowi (lub zwierzęciu) nakazać wykonanie zadania eksperymentalnego, które można rozwiązać wyłącznie przy świadomym przetwarzaniu informacji poznawczych. Kluczowe jest, aby nie było z góry przyjętego rozwiązania.

W długiej historii psychologii poznawczo-behawioralnej opracowano wiele takich zadań. Jednak główną trudnością jest to, że człowiek lub zwierzę może nie wykorzystywać świadomego przetwarzania informacji poznawczych przez cały czas przetwarzania

– wyjaśnia Dere.

Moment objawienia jako znacznik czasu

Moment objawienia jest znacznikiem czasu. Dlatego badacz sugeruje wykorzystanie krzywych uczenia się w celu zawężenia faz świadomego przetwarzania informacji w odniesieniu do czasu ich trwania.

Nieciągłe uczenie się może służyć jako znacznik czasu. Przetwarzanie informacji przez mózg musi zachodzić w momencie wystąpienia potrzeby przeanalizowania czegoś. Dere zaznacza, że dochodzi do tego także kilka sekund przed tym momentem. Dzięki temu naukowcy mogą obserwować mózg podczas świadomego przetwarzania informacji poznawczych. 

Niemiecki psycholog twierdzi, że w ten sposób można porównać okresy bezpośrednio przed momentem przetwarzania informacji z wcześniejszą aktywnością mózgu. Pozwoliłoby to badaczom dowiedzieć się, jakie mechanizmy mózg wykorzystuje, w którym regionie do świadomego przetwarzania informacji.

Polecamy: Jak czytanie wpływa na zdrowie psychiczne i rozwój poznawczy dzieci?

Świadomość po śmierci

A co się dzieje z naszą świadomością, gdy umieramy? Świadomość kształtuje się dzięki synchronizacji aktywności sieci neuronowych w różnych obszarach korowy mózgu. Kluczowe znaczenie dla świadomego przetwarzania informacji poznawczych mają oscylacje gamma w korze przedczołowej. Naukowiec wskazuje, że zjawisko świadomości jest ściśle powiązane z funkcjonowaniem mózgu i jego sieci neuronowych, sugerując tym samym, że świadomość zanika w momencie śmierci mózgu.

Uczony twierdzi także, że brak świadomości po uszkodzeniu mózgu nie powinien być rozpatrywany jako stan psychiczny. W związku z tym, w momencie śmierci, kiedy procesy mózgowe ustają, świadomość również zanika. Autor wskazuje, że nie ma możliwości przetrwania świadomości po śmierci fizycznej mózgu.

Polecamy: Przykucnąć, by dobrze uczyć