Jak przezwyciężyć problemy Afryki? Kluczową rolę odegra młodzież

W czasie gdy świat zmaga się z procesem starzenia się populacji, Afryka doświadcza odwrotnego trendu. 60 proc. mieszkańców kontynentu nie ukończyło jeszcze 25. roku życia. W tej sytuacji przywódcy muszą zająć się nie tylko tworzeniem miejsc pracy, lecz także zapewnieniem odpowiedniej edukacji, co wymaga podjęcia zdecydowanych działań

Problem państw afrykańskich polega na braku równowagi między miejscami pracy a kwalifikacjami siły roboczej. Z ostatnich badań Afrykańskiego Banku Rozwoju przeprowadzonych w 10 państwach (Benin, Republika Konga, Egipt, Liberia, Madagaskar, Malawi, Tanzania, Togo, Uganda i Zambia) wynika, że większość młodych Afrykańczyków nie ma odpowiedniego wykształcenia pod kątem podjęcia konkretnej pracy, a prawie 30 proc. nie ma wystarczających kwalifikacji zawodowych.

Z drugiej strony, młodzi ludzi posiadający kompetencje przewyższające wymagania są zbyt nisko opłacani, pojawia się także frustracja wynikająca z braku możliwości dalszego rozwoju i marnującego się talentu. Brak satysfakcji z pracy to jedno, ale są też nieodpowiednio wykształcone osoby, które mimo to robią wszystko, by spełnić oczekiwania z powodu obawy przed utrata pracy. Tacy pracownicy akceptują brak równowagi z desperacji, a nie oczekiwania na pojawienie się lepszej oferty pracy, która równie dobrze może się nigdy nie pojawić.

Edukacja kluczem do dobrobytu

Choć części państw afrykańskich udało się dokonać postępu w dziedzinie edukacji, to nadal wielu młodych ludzi, zwłaszcza dziewczynek mieszkających na terenach wiejskich, może liczyć na edukację jedynie w ograniczonym zakresie albo w ogóle. Ponadto 38 proc. zatrudnionych młodych Afrykańczyków nigdy nie uczęszczało do szkoły z powodów ekonomicznych, a kolejne 12 proc. – z powodu braku szkół w miejscu zamieszkania.

Rządy mogą zmienić tę sytuację poprzez zwiększenie inwestycji w odpowiednią infrastrukturę – budowę nowych szkół, wyremontowanie starych, poprawienie warunków pracy nauczycieli, lepsze wyposażenie placówek edukacyjnych, np. w komputery. Jednocześnie powinny zostać zlikwidowane opłaty za szkoły podstawowe, zmniejszone koszty edukacji w szkołach średnich i szkolnictwie wyższym oraz uruchomienie większej liczby programów stypendialnych.

Władze państw afrykańskich muszą także mocniej zaangażować się we wspieranie młodych ludzi w okresie, gdy kończą oni edukację i wchodzą na rynek pracy. Jak na razie stosunkowo niewielu młodych ludzi może liczyć na pomoc państwa czy agencji zatrudnienia w znalezieniu pracy.

By zwiększyć szanse młodych pracowników na przyszłość, rządy powinny pomóc w polepszeniu obiegu informacji na temat dostępnych miejsc pracy i tworzyć systemowe zachęty (takie jak ulgi podatkowe czy subsydia) dla firm oferujących programy stażowe i praktyki zawodowe. Tam, gdzie takie programy już istnieją, rządy powinny wspomóc ich funkcjonowanie poprzez zwiększeniu ich skali i zakresu.

Symbioza systemu oświaty i rynku pracy

Absolwenci muszą mieć możliwość zdobycia wiedzy i kompetencji, które są poszukiwane na obecnym rynku pacy. Pracodawcy często bowiem narzekają, że bardzo trudno jest im znaleźć zarówno odpowiednio wykształconych kandydatów np. w dziedzinie nauk ścisłych, kierunków technicznych czy inżynierii, jak i potrafiących rozwiązywać problemy i legitymujących się odpowiednimi zdolnościami w zakresie komunikacji. Blisko 40 proc. ankietowanych oceniło, że wykształcenie, które zdobyli, nie było pomocne w znalezieniu pracy.

Afrykański Bank Rozwoju objął przewodnictwo w wysiłkach na rzecz tworzenia warunków dla młodzieży poprzez realizację strategii ICT (Information & Communication Technology) służącej tworzeniu infrastruktury edukacyjnej. Bank przekazał środki na funkcjonowanie Carnegie Mellon University Africa w Kigali w Rwandzie, utworzonego w 2011 r. i pełniącego funkcję centrum doskonalenia umiejętności i regionalnego klastra ICT dla Afryki Wschodniej.

Rządy muszą skoncentrować swoje wysiłki na wspieraniu edukacji skorelowanej z popytem na rynku pracy, uwzględniającej wyzwania przyszłości i doskonalenie kompetencji. W ramach tych działań mogłyby powstać fora łączące przedsiębiorstwa i placówki edukacyjne, czyli kanały komunikacji, dzięki którym programy kształcenia mogłyby o wiele efektywniej zostać zaadaptowane do potrzeb rynku pracy. Dzięki temu kolejne pokolenie mogłoby złagodzić problem wielu afrykańskich firm dotyczący zwiększenia produkcji i tworzenia nowych miejsc pracy.

Afrykańska młodzież to ogromny atut z potencjałem do zwiększenia tempa wzrostu gospodarczego w nadchodzących dekadach. Ale sytuacja, w której młodzi ludzi będą nieproduktywni, sfrustrowani i zrozpaczeni, może stać się poważnym kłopotem, który podważy gospodarczą prosperity, społeczny postęp, a nawet polityczną stabilność. Przyszłość zależy od polityki, jaką rządy państw afrykańskich zaczną realizować już teraz.

© Project Syndicate, 2020. www.project-syndicate.org