Nauka
Dzieci z rakiem przestana cierpieć. Polscy naukowcy dali im nadzieję
28 sierpnia 2025
Książki działają jak siłownia dla mózgu – wzmacniają pamięć, koncentrację i kreatywność. Oto 5 dowodów, które potwierdzają naukowcy.
Czytanie aktywuje różnorodne obszary mózgu, te odpowiedzialne za język, myślenie przestrzenne, a także empatię. Naukowcy z Chin, pod kierownictwem dr Yun-Jun Sun, przebadali ponad 10 000 dzieci, które czytały książki dla przyjemności (z ang. RfP – reading for pleasure). Chcieli sprawdzić, jakie odniosły korzyści z czytania książek. Wyniki pokazały, że dzieci, które wcześnie zaczęły czytać z własnej woli, miały większą powierzchnię i objętość kory mózgowej. To przełożyło się z kolei na inne zalety.
„Wczesne RfP było w długoterminowej perspektywie związane z wyższym poziomem tzw. krystalicznej inteligencji oraz mniejszym nasileniem objawów zaburzeń uwagi podczas późniejszej obserwacji. Około 12 godzin czytania dla przyjemności tygodniowo było optymalne pod względem funkcjonowania poznawczego młodzieży. […] Struktury te były istotnie powiązane z wynikami poznawczymi i zdrowiem psychicznym, wykazując również znaczące efekty mediacyjne” – czytamy w badaniu.
Jedną z głównych zalet czytelnictwa jest rozwój inteligencji emocjonalnej. Osoby, które czytają, szczególnie powieści fantasy, odnotowują następujące korzyści:
Kiedy czytelnik utożsamia się z bohaterami, uczy się rozumieć innych oraz przewidywać ich zachowania. Dzięki temu nie tylko lepiej radzi sobie w relacjach, ale też zyskuje przewagę w komunikacji i współpracy.
W świecie pełnym powiadomień i rozpraszaczy uwagi, zdolność koncentracji jest na wagę złota. Czytanie trenuje ją naturalnie, wymaga skupienia, analizy i zapamiętywania informacji. Co więcej, osoby, które regularnie czytają, mają lepiej rozwinięte struktury mózgowe, które odpowiadają za pamięć.
Literatura rozwija także kreatywność i abstrakcyjne myślenie. Dzięki książkom młody umysł uczy się szukać rozwiązań, analizować scenariusze oraz myśleć nieszablonowo.
Nie tylko umiejętności miękkie zyskują na czytaniu. Statystyki jednoznacznie wskazują, że uczniowie, którzy regularnie sięgają po książki, osiągają lepsze wyniki w nauce. Czytanie poprawia pisownię, rozwija słownictwo, ale także wzmacnia pamięć wzrokową. Co ciekawe, wpływa też na przedmioty ścisłe. Poprawia zdolność analizy, logicznego myślenia oraz koncentracji. To przekłada się na lepsze wyniki z matematyki czy biologii.
W czasach dezinformacji umiejętność krytycznego myślenia jest bardzo ważna. Książki uczą następujących cennych umiejętności:
Te kompetencje są kluczowe nie tylko na egzaminach, ale i w codziennym funkcjonowaniu.
Chcesz więcej naukowych ciekawostek? Zajrzyj na nasz kanał na YouTube.
Niezwykle ważny jest również wpływ książek na zdrowie psychiczne. Czytanie działa relaksująco, jest skuteczniejsze niż spacer czy słuchanie muzyki. Wszystko, dlatego że obniża poziom stresu, pozwala odciąć się od codziennych problemów oraz poprawia jakość snu. Literatura bywa też formą terapii. Pomaga lepiej zrozumieć siebie, poradzić sobie z emocjami i znaleźć ukojenie w trudnych chwilach.
W dobie cyfryzacji nie brakuje wyzwań dla tradycyjnego czytelnictwa. Krótkie treści konkurują z dłuższymi tekstami, a czas skupienia u wielu młodych ludzi dramatycznie się zmniejsza. Technologia może być jednak również sprzymierzeńcem książki. E–booki, audiobooki czy aplikacje czytelnicze dają dostęp do lektury w każdej chwili oraz miejscu, co szczególnie ważne jest w kontekście dzieci i młodzieży. Kluczowe jest tu jednak świadome korzystanie z technologii z zachowaniem jakości oraz regularności.
Ważny temat: Jak czytanie wpływa na zdrowie psychiczne i rozwój poznawczy dzieci?