Lekcje etyki powinny się stać szkolnym obowiązkiem?

Amerykańscy nauczyciele podkreślają, że nauka etyki może nie tylko pomóc uczniom w podejmowaniu lepszych decyzji, lecz także przełożyć się na lepsze wyniki w nauce

Dyskusję na temat zajęć z etyki wywołał wpis Lindy Flanagan w amerykańskim serwisie KQED, który cytowano m.in. w portalu poświęconemu edukacji – Edutopia. Autorka wskazała w nim na korzyści płynące z wprowadzenia tych zajęć, ze szczególnym wskazaniem prywatnej szkoły Kent Place School w New Jersey, w której opracowano autorską metodę prowadzenia dyskusji na moralne tematy.

Instytut Etyki w Kent Place School dba, by uczniowie uczyli się nie tylko właściwych postaw, lecz dostrzegli także własne uwarunkowania i wzorce prowadzące do konkluzji.

„Nasi podopieczni uczą się sprawdzania i oceniania założeń oraz odkrywania powodów, które kryją się za danym rozumowaniem, by uzyskać możliwość podjęcia samodzielnej decyzji zgodnie z własnymi przekonaniami” – mówi Jana M. Lone, dyrektor Centrum Filozofii dla Dzieci na Uniwersytecie w Waszyngtonie.

Model podejmowania decyzji dla uczniów

W Kent Place School uczniowie rozpoczynają lekcje etyki na poziomie klasy piątej. Pierwsze zajęcia stanowią wstęp do najbardziej podstawowych koncepcji i argumentacji w przypadku dylematów, dotyczących dwóch pozornie właściwych decyzji. Uczestnicy dyskusji mają do wyboru dwa potencjalnie dobre wybory, które wzajemnie się wykluczają. Wraz z wiekiem uczniów wzrasta stopień zróżnicowania i skomplikowania poruszanych kwestii.

Pracownicy Instytutu Etyki Kent Place School przygotowali dla uczniów model podejmowania decyzji, który składa się z pięciu kroków. Pierwszym z nich jest rozpoznanie i dogłębne zrozumienie sytuacji. Kolejny wiąże się z identyfikacją argumentów i wartości prezentowanych po obu stronach. W trzecim kroku uczniowie muszą zidentyfikować etyczny dylemat (właściwy wybór kontra właściwy wybór). Po nim następuje identyfikacja własnych przekonań, które wpływają na nasze poglądy.

Ostatnim krokiem jest przedstawienie z szacunkiem dla innych podjętej decyzji, która obrazuje umiejętność rozpatrzenia faktów, jest spójna z własnymi wartościami i odnosi się do innych źródeł wiedzy lub punktów widzenia.

Używając powyższej struktury jako przykładu, uczniowie w wyższych klasach samodzielnie rozpatrują trudniejsze kwestie. Młodsi adepci używają gotowych studiów przypadku (case studies). Uczniowie prezentują swoje wnioski w różnych formach – piosenek, wierszy lub filmów wideo – w zależności od tego, co wydaje się dla nich najbardziej wartościowe. 

Wsparcie procesu nauczania

„Lekcje etyki wspierają nie tylko empatię i proces podejmowania decyzji, lecz także pozytywnie wpływają na wyniki nauczania” – tłumaczy Linda Flanagan, członkini zarządu Instytutu Etyki Kent Place School. „Ćwiczenia wymagające oceny problemów etycznych zwiększają umiejętność rozumowania i krytycznego myślenia, które są istotne w różnych szkolnych aspektach” – dodaje autorka wpisu.

Flanagan podkreśla również, że „dyskusje na temat moralnych dylematów wspierają także umiejętności miękkie uczestników, takie jak szacunek dla rozmówcy czy współczucie”. „Rozpoznanie wzorców, które budują fundamenty ich przekonań, pomaga nabyć większą samoświadomość oraz zdolności interpersonalne” – dodaje.

Źródła: Edutopia, Kent Place School Blog, KQED