Nauka
20 lat szukali odpowiedzi. Wiadomo, skąd wzięły się czarne dziury
25 grudnia 2025

Od Wielkopolski po Egipt archeolodzy odkrywali w 2025 roku miejsca i artefakty, które już teraz uznaje się za przełomowe. Wśród nich są znaleziska, które zmieniają ustalenia historyków i przyciągają uwagę świata.
Na terenie parku krajobrazowego w Wielkopolsce polscy archeolodzy odkryli grobowce typu kujawskiego. Datowane na około 5,5 tysiąca lat i mające charakterystyczny trójkątny kształt, nazywane są „polskimi piramidami”. Ich rozmiary robią ogromne wrażenie — sięgają nawet 200 metrów długości i czterech metrów wysokości. Zbudowali je przedstawiciele kultury pucharów lejkowatych u schyłku epoki kamienia.
Spoczywały w nich osoby o wysokim statusie społecznym, w tym m.in. szamani i przywódcy. Niezwykły jest także sposób pochówku. Zmarłych układano w pozycji wyprostowanej, ze stopami skierowanymi w stronę czoła grobowca.
„Polskie piramidy” to potoczne określenie na grobowce megalityczne typu kujawskiego powstałe około 5500 lat temu. Ich twórcami byli ludzie z kultury pucharów lejkowatych – społeczność rolników i hodowców, którzy jako jedni z pierwszych na naszych ziemiach prowadzili osiadły tryb życia. Budowa takich konstrukcji wymagała od nich potężnej organizacji i wysiłku setek ludzi (niektóre głazy użyte do budowy ważą po kilka ton). W przeciwieństwie do egipskich ostrosłupów, polskie piramidy to nasypy ziemne w kształcie wydłużonego trójkąta lub trapezu, obłożone wielkimi głazami.
Spektakularnym sukcesem polskich archeologów było także odnalezienie włóczni datowanej na czasy panowania Piastów. Artefakt wydobyto z jeziora Lednica. Analiza wykazała, że broń była pokryta cennym kruszcem — przede wszystkim złotem i srebrem. Nie mogła należeć do przypadkowej osoby. Część badaczy przypuszcza, że władał nią sam Mieszko I, pierwszy władca Polski.
„Ten sezon miał być spokojny, a okazał się jednym z najbardziej emocjonujących w ostatnich latach”
– przyznają badacze z Torunia, cytowani na portalu Archeologia Żywa.
To dopiero początek.
Na naszych ziemiach odkryto wykopalisko datowane na okres znacznie wcześniejszy niż powstanie państwa polskiego. Chodzi o zbiorowy pochówek czterech osób sprzed 8–9 tysięcy lat. To odkrycie o znaczeniu światowym. Według ekspertów grób powstał w epoce mezolitu.
„Przy czaszce dziecka znaleźliśmy narzędzie krzemienne mikrolityczne, które jest charakterystyczne dla tego okresu. Bardzo ważne jest także to, że zmarli pochowani są w takiej rodzinnej, bliskiej, intymnej relacji, która podkreśla ich związki emocjonalne. Oni są przytuleni, obejmują się i to są charakterystyczne rzeczy, które znamy z innych grobów z Europy”
– powiedział Piotr Alagierski, archeolog cytowany przez TVP Bydgoszcz.
Zbiorowa mogiła zachowała się prawie w całości. Ciała ułożono kurczowo i najprawdopodobniej posypano ochrą – pigmentem ziemnym w kolorze żółci lub pomarańczy. Nie ma dziś żadnych wątpliwości, że było to jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych 2025 roku.
Co ważne, sukcesy polskich archeologów są znane i cenione nie tylko w naszym kraju, ale także i na świecie.
W ostatnim kwartale 2025 roku polscy archeolodzy w Egipcie dokonali przełomu w badaniach nad grobowcem faraona Szepseskafa. Nasi eksperci odkryli, że jego miejsce pochówku jeszcze przez lata po jego śmierci było wykorzystywane przez bizantyjskiego mnicha. Mało tego, znaleźli też ceramikę, ukrytą na szczycie grobowca. Odkrycie polskich archeologów szeroko opisywaliśmy również na łamach portalu Holistic News.
Podobne sukcesy polskich archeologów odnotowano także na pustyni Bayuda w Afryce. To jedno z najsłabiej zbadanych miejsc na kontynencie, a mimo to ponad sześcioletnie badania naszych ekspertów doprowadziły do odnalezienia szczątków mężczyzny w średnim wieku sprzed około czterech tysięcy lat.
Polscy naukowcy odkryli również ceramikę oraz zwęglone kości zwierząt i roślin, które najprawdopodobniej były elementem obrządku pogrzebowego. To jedno z najnowszych odkryć archeologicznych dokonanych przez naszych badaczy w 2025 roku.
Owoce pracy zagranicznych ekspertów także potrafią zadziwić.
Naukowcy z Dominikany natrafili na trop grobowca Kleopatry, co znacząco przybliża ich do rozwiązania zagadki miejsca spoczynku starożytnej królowej Egiptu. Zespół badaczy odkrył zagubiony port z czasów jej panowania oraz liczne cenne artefakty, które jednoznacznie wskazują na ten okres. Wśród nich znajdują się m.in.:
Sensacyjnym odkryciem w Egipcie było odnalezienie grobowca króla Totmesa II. Było to ostatnie zaginione miejsce pochówku władców starożytnego Egiptu z XVIII dynastii. Brytyjsko-egipscy badacze natrafili na nie w lutym tego roku — to pierwszy tak istotny przełom od 103 lat. Wówczas odkryto bowiem miejsce spoczynku innego faraona, Tutanchamona.
Jednym z najnowszych, a zarazem ostatnich odkryć archeologicznych w 2025 roku są także dokonania badaczy we Francji. Archeolodzy odsłonili tam monumentalny mur o długości około 120 metrów. Konstrukcja waży kilka ton i powstała blisko siedem tysięcy lat temu. Jej przeznaczenie wciąż pozostaje zagadką.
Eksperci przypuszczają, że mur mógł pełnić funkcję ochrony przed podnoszącym się poziomem morza lub służyć jako pułapka na ryby.
Co ciekawe, mimo bardzo trudnych warunków i długiego okresu przebywania pod wodą, konstrukcja zachowała się w zaskakująco dobrym stanie.
Odkrycia archeologiczne w 2025 roku pokazały jedno: historia wciąż potrafi zaskakiwać. Grobowce sprzed tysięcy lat, złote artefakty wydobyte z jezior i ślady dawnych cywilizacji odnajdywane w najmniej spodziewanych miejscach sprawiły, że ten sezon był wyjątkowy nawet dla samych badaczy. I wszystko wskazuje na to, że to nie był ostatni taki rok.
Specjalne życzenia na Boże Narodzenie dla Naszych Czytelników od redakcji Holistic News
Warto przeczytać: 5 sensacyjnych odkryć 2024. Historia, jakiej nie znaliśmy
Oczywiście!
Oto kod na DARMOWĄ dostawę– wpisz w koszyku: MIKOLAJ
Udanych zakupów!
Księgarnia Holistic News