Prawda i Dobro
Toksyczna przyjemność. Uzależniające substancje zagrażają młodym
11 października 2024
Przełomowe odkrycie astronomów z NASA otwiera nowe pole badań dotyczących rzeczywistości sprzed 14 miliardów lat
Hel jest gazem szlachetnym, a z lekcji chemii pewnie większość z nas pamięta, że nie wchodzi on w reakcje chemiczne z innymi pierwiastkami. Czasem tak jednak się zdarza, ale jedynie w ekstremalnych warunkach. Takie właśnie okoliczności panowały kilkaset tysięcy lat po Wielkim Wybuchu. Stosunkowo krótko od powstania wszechświata biorąc pod uwagę, że liczy on już prawie 14 mld lat.
Wszechświat na początku był niezwykle gorący (wraz z jego rozszerzaniem się temperatura spada). Mniej więcej 100 tys. lat po Big Bang istniały już atomy, ale jeszcze się nie łączyły. Najprostszym był kation wodoru.
Wodór normalnie składa się z jądra i jednego elektronu. Naładowany pozytywnie jon wodoru to w rzeczywistości samo jądro atomowe.
W ekstremalnych temperaturach było ono w stanie wejść w reakcję z helem, stawiając pierwszy krok w historii związków chemicznych (i przy okazji tworząc najsilniejszy znany nam kwas): HeH+.
Do niedawna taki przebieg dziejów wszechświata był mocno hipotetyczny, bo wodorek helu udawało się wytworzyć tylko w warunkach laboratoryjnych. Nie zaobserwowano cząsteczek występujących naturalnie. Dopiero w kwietniu astronomowie pracujący dla NASA opublikowali wyniki obserwacji mgławicy NGC 7027 odległej o 3 tys. lat świetlnych od Ziemi.
Dzięki teleskopowi umieszczonemu na pokładzie zmodyfikowanego Boeinga 747 (czyli latającego obserwatorium SOFIA) udało się przechwycić wędrujące stamtąd fale elektromagnetyczne z różnego zakresu częstotliwości. Także fale podczerwone. Część z nich wskazywała na obecność w mgławicy poszukiwanego od dawna HeH+.
Wprawdzie owe pierwotne cząsteczki nie muszą pochodzić z okresu po Wielkim Wybuchu, ale sam fakt, że mogą występować naturalnie poza laboratoriami, stanowi solidne potwierdzenie wcześniejszych hipotez. I otwiera nowe pola do ustalania, jak wyglądała rzeczywistość 14 mld lat temu.
Źródła: livescience.com, extremetech.com