Kultura
Terror algorytmów. Jacek Piekara o literaturze, cenzurze i wolności słowa
03 grudnia 2025

Ponad 300 000 km rzymskich dróg – siedmiokrotność obwodu Ziemi – odtworzyli archeolodzy z Hiszpanii, Danii i Włoch. Wyniki badań burzą znane od wieków powiedzenie „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”. Nowa mapa pokazuje coś przeciwnego: najważniejsze szlaki Imperium omijały stolicę. To jedno z najbardziej przełomowych odkryć w archeologii od lat.
Znasz powiedzenie: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”? Mówi o tym, że dawniej szlak komunikacyjny był tak zbudowany, by wręcz każda droga, prędzej czy później, zbiegała się ze sobą w stolicy Imperium. Teraz najnowsze odkrycia naukowe temu przeczą.
Międzynarodowy zespół archeologów m.in. z Hiszpanii, Danii i Włoch przeprowadził badania naukowe, których rezultaty podważają starą maksymę. Okazało się, że naukowcy stworzyli mapę, według której istniało 300 000 km rzymskich dróg. A to ma ogromne znaczenie dla współczesnej archeologii i postrzeganiu znaczenia dawnego Rzymu.
Ale po kolei.
Starożytni Rzymianie budowali długie i duże sieci dróg, które łączyły stolicę z prowincjami. Sam Rzym był centrum logistycznym i politycznym. A wszystkie ważniejsze szlaki były budowane tak, aby dotrzeć właśnie do tego miasta. Ich stan techniczny i wykonanie imponuje po dziś dzień. Mimo że minęło setki lat, nadal w okolicy Rzymu można zobaczyć pozostałości po dawnych drogach.
Ale to właśnie tu kryje się pewna, właśnie rozwiązana tajemnica.
Dotychczas sądzono, że długość rzymskich dróg mierzyła ok. 190 000 km. Teraz już wiadomo, że wynosiła ok. 300 000 kilometrów. Co ważne, główne węzły komunikacyjne znajdują się daleko od samego Rzymu.
To było ogromne zaskoczenie i otrzeźwiająca rzeczywistość: Drogi są jednym z najbardziej tajemniczych tematów w archeologii i historii Rzymu, były wszędzie, mamy przysłowia takie jak‚ »wszystkie drogi prowadzą do Rzymu«. Jak to możliwe, że z pewnością znamy tylko lokalizację trzech procent?
– powiedział Tom Brughmans jeden z autorów badania na łamach portalu Science Alert.
Owocem prac badaczy opublikowanych w czasopiśmie naukowym Scientific Data jest mapa. I to nie byle jaka.
Itiner-e – tak nazwano nową mapę – odsłania prawdziwą skalę rzymskiej potęgi, ich kunsztu i logistycznego geniuszu.
Teraz miłośnicy starożytnego Rzymu dostają w ręce kompletną, profesjonalną mapę – nie rozsypane fragmenty dawnych danych, lecz pełny obraz sieci dróg, który wreszcie odsłania prawdziwy rozmach imperium.
Tworząc mapę, badacze zestawili dane z wykopalisk i przekazów antycznych z nowoczesnymi zdjęciami satelitarnymi, by wychwycić ślady dróg ukrytych pod współczesnym krajobrazem. Dzięki temu udało się odtworzyć fragmenty świata sprzed epoki gwałtownej urbanizacji, gdy rzymskie szlaki przecinały teren z imponującą wyrazistością.
Archeolodzy są przekonani, że archiwalne zdjęcia satelitarne wykonane jeszcze przed budową zapór, mogą odsłonić kolejne, dziś zatopione odcinki starożytnych szlaków – drogi skryte pod taflą współczesnych jezior mogą wreszcie wyjść na światło dzienne.
Już dziś efektem tych badań jest imponujący zbiór danych obejmujący 40 krajów. Odtworzona sieć liczy 299 171,31 km rzymskich dróg – to dystans równy aż siedmiokrotnemu obiegnięciu Ziemi.
Co ciekawe, istnieje zadziwiający poziom ciągłości użytkowania dróg rzymskich przez ostatnie 2 000 lat. A wiele z tych tras jest nadal używanych. Choć samo imperium już dawno upadło, duch jego zasięgu wciąż żyje w drogach, które łączą świat. Dokąd prowadzą?
Jak pokazuje nowa mapa, to nie Rzym był najważniejszym węzłem komunikacyjnym, lecz Dolina Padu i alpejski korytarz w północnych Włoszech – to tam krzyżowały się kluczowe szlaki. Położenie Rzymu na krańcu półwyspu sprawiało, że w sieci lądowej funkcjonował wręcz jako ślepa uliczka. Dopiero gdy uwzględnimy transport morski i rzeczny, stolica odzyskuje swoje centralne miejsce w imperium.
Naukowcy planują kontynuować projekt i poszerzać mapę o kolejne odcinki oraz nowe regiony. Dzięki temu w przyszłości będziemy mogli dokładniej zrekonstruować rytm życia w imperium – sposoby podróżowania, handel, zasięg wpływów, a nawet to, jak szlaki sprzyjały rozprzestrzenianiu się chorób.
Masz wśród bliskich kogoś, kogo interesuje archeologia? Wyślij mu ten tekst.
Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzyj na nasz kanał na YouTube.
Warto przeczytać: Tajemnicze odkrycie w Leicester. Odnaleziono lochy i grób sprzed 1900 lat
Oczywiście!
Oto kod na DARMOWĄ dostawę– wpisz w koszyku: MIKOLAJ
Udanych zakupów!
Księgarnia Holistic News