Ziemia straciła tarczę ochronną. Promieniowanie UV poza skalą

Gdy Słońce było wrogiem

Zorze polarne to wspaniałe zjawiska, które można zobaczyć jedynie w pobliżu biegunów Ziemi. Jak piszą badacze w publikacji w Science Advances, nasi przodkowie 41 tys. lat temu widzieli je jednak na całej planecie, nawet przy równiku. Było to wynikiem tak zwanego zdarzenia Laschamps, potężnej anomalii geomagnetycznej, podczas której pole magnetyczne Ziemi osłabło o ponad 90 proc. Nie było wtedy dwóch stabilnych biegunów – pole rozpadło się na kilka słabszych obszarów. Skutek? Ziemia została wystawiona na znacznie wyższe poziomy promieniowania niż dziś. Jak ta kosmiczna anomalia zmieniła naszą planetę i ludzi?

Zorze polarne stanowiły jedynie wizualną oznakę zjawiska. Prawdziwe znaczenie miał zwiększony poziom promieniowania UV. Przy osłabionym polu magnetycznym znacznie więcej szkodliwego ultrafioletu docierało do powierzchni naszej planety, zwiększając ryzyko poparzeń słonecznych, uszkodzeń wzroku czy nawet wad wrodzonych. Jak ówcześni ludzie sobie z tym poradzili? Archeolodzy, choć rzadko znajdują dowody na emocjonalne reakcje, potrafią ocenić fizjologiczne konsekwencje.

Ludzie schronili się w jaskiniach, szukając naturalnego schronienia przed słońcem. Zaczęli też produkować i nosić bardziej dopasowane ubrania, które zapewniały lepszą ochronę. Najbardziej zaskakujący jest jednak dowód na prehistoryczny „krem do opalania”. Archeolodzy znaleźli ślady, które wskazują, że nasi przodkowie stosowali ochrę jako mineralny pigment, by chronić skórę przed słońcem. „Liczba tych zachowań wydaje się wzrastać na obszarach Europy, gdzie skutki zdarzenia Laschamps były wyraźne i długotrwałe” – komentują autorzy badania Raven Garvey, Agnit Mukhopadhyay i Sanja Panovska na łamach portalu The Conversation.

Czy pole magnetyczne Ziemi znowu osłabnie?

Zagrożenie płynące z osłabienia pola magnetycznego nie jest tylko odległą historią. Naukowcy są zgodni, że podobne zaburzenia zdarzały się w przeszłości i z pewnością nastąpią w przyszłości. Zrozumienie, jak nasi przodkowie poradzili sobie z takim wyzwaniem, może być kluczem do przetrwania naszego gatunku.

Więcej materiałów o Ziemi i kosmosie znajdziesz na naszym kanale na YouTubie.

Niektórzy badacze przypuszczają, że to właśnie schowanie się ludzi w jaskiniach spowodowane silnym promieniowaniem spowodowało, że dziś znajdujemy w nich tak dużo malowideł naskalnych. Prawdopodobnie sprawność, z jaką Homo sapiens przystosowali się do zdarzenia Laschamps, sprawiła, że nasz gatunek przetrwał, a neandertalczycy wyginęli. Anomalia miała też wpływ na świat zwierząt – to właśnie zwiększone promieniowanie spowodowało wyginięcie australijskiej megafauny.

Geofizycy pracujący z ogromnymi zbiorami danych i modelami zdarzeń na styku atmosfery i kosmosu często nie mają kontaktu z praktyczną stroną badanych zjawisk. „Archeologia dodaje nauce ludzkiego wymiaru” – mówią. „Przypomina nam, że skutki pogody kosmicznej nie kończą się na jonosferze. Mogą dotknąć życia ludzi na Ziemi”. Z kolei archeolodzy, często skupieni na klimacie, zyskują nową perspektywę, widząc, jak niewidzialne siły kosmiczne wpływały na zachowania naszych przodków.

Jakie sygnały docierają do nas z kosmosu? Sprawdź artykuł: Tajemnicze sygnały z kosmosu. Wiemy, co kryje się za rozbłyskami

Łap okazję!

Darmowa dostawa* w Księgarni Holistic News: użyj kodu DOSTAWA0

* Oferta ważna tylko do końca września!