Humanizm
UNICEF zbadał cyfrowe życie młodych. Raport zawstydza dorosłych
26 września 2025
Patriota patriocie nierówny? Naukowcy ze Szwedzkiego Uniwersytetu Obrony i Uniwersytetu w Uppsali przebadali ponad 4 tys. osób w Szwecji i Danii. Odkryli, że bezkrytyczny patriotyzm wcale nie wzmacnia gotowości do obrony ojczyzny.
Patriota – kocha swój kraj, obchodzi święta narodowe, chodzi na wybory i… idzie walczyć za ojczyznę? Niekoniecznie. Okazuje się, że miłość do ojczyzny nie zawsze oznacza gotowość do jej obrony. Pokazują to dobitnie najnowsze badania opublikowane w czasopiśmie European Security. Ralph Sundberg ze Szwedzkiego Uniwersytetu Obrony i Gina Gustavsson z Uniwersytetu w Uppsali przebadali ponad 4 tys. obywateli Szwecji i Danii, odkrywając zaskakujące prawidłowości.
„Poprzednie badania zazwyczaj skupiały się na dumie narodowej jako jedynym czynniku, ale nasza analiza pokazuje, że tożsamość narodowa jest wielowymiarowa. Różne aspekty tożsamości narodowej mogą ciągnąć ludzi w różnych kierunkach, jeśli chodzi o gotowość obronną” – wyjaśnia Sundberg.
Badanie ujawnia paradoks współczesnego patriotyzmu. Okazuje się, że czynniki takie jak przywiązanie narodowe, duma kulturowa czy narodowy szowinizm – przekonanie, że własny kraj jest lepszy od innych – pozytywnie wpływają na gotowość obronną. Jednak „bezkrytyczny patriotyzm” działa odwrotnie. Jak badacze interpretują tę ostatnią kategorię?
„Nasze ustalenia pokazują, że osoby z postawą »stawiam na mój kraj bez względu na wszystko« [my country right or wrong] faktycznie mają niższy poziom gotowości obronnej niż inne. To podważa tradycyjny pogląd, że silny nacjonalizm zawsze wzmacnia chęć obrony kraju” – tłumaczy Sundberg na łamach portalu Phys.
Szwecja stanowi fascynujący przypadek do analizy. W przeciwieństwie do sąsiedniej Finlandii, Norwegii czy Danii nie doświadczyła wojny ani okupacji w czasach nowożytnych. Mimo to gotowość obronna jest tam wyższa niż w wielu innych krajach europejskich.
„To czyni Szwecję unikalnym przypadkiem. Nasze badania pokazują, że historyczne doświadczenie wojny nie jest konieczne, aby gotowość obronna była silna. Zamiast tego decydującą rolę może odgrywać duma z demokracji, kultury i historii kraju” – podkreśla badacz.
Kto zagraża bezpieczeństwu Polski? Sprawdź na naszym kanale na YouTubie.
Wyniki mają istotne znaczenie dla osób decyzyjnych w kwestiach obronności. Gotowość do obrony nie wynika wyłącznie z lojalności wobec państwa czy jego symboli, ale z połączenia emocjonalnego przywiązania, dumy kulturowej i poczucia wspólnoty.
„Jeśli chcemy zrozumieć gotowość obronną, musimy zrozumieć uczucia i wartości, które ludzie łączą ze swoim narodem. To nie tylko kwestia zdolności militarnych czy zagrożeń, ale także tego, jak ludzie postrzegają swoją wspólnotę i tożsamość” – konkluduje Sundberg.
W obliczu niedawnych incydentów z rosyjskimi dronami naruszającymi polską przestrzeń powietrzną, niejeden z Polaków mógł zadać sobie w myślach pytanie: czy jestem gotowy walczyć za Polskę? Jak pokazują badania, nie każdy patriota jest w kwestii obrony ojczyzny chętny do aktywnej walki.
Ten konflikt może wstrząsnąć światem. Przeczytaj artykuł: Czy wystarczy pretekst? Te kraje są na granicy wojny
Darmowa dostawa* w Księgarni Holistic News: użyj kodu DOSTAWA0
* Oferta ważna tylko do końca września!