Polak w kosmosie po 47 latach. Czeka go tajemnicze zjawisko

Polak w kosmosie wraca po dekadach

Po raz pierwszy od 1978 roku Polak ponownie znalazł się w kosmosie. Sławosz Uznański-Wiśniewski, inżynier pracujący w CERN, wziął udział w misji kosmicznej firmy Axiom, nazwanej Ignis. Po niemalże miesięcznym opóźnieniu nasz rodak w końcu poleciał na ISS. Start odbył się 25 czerwca 2025 roku o godzinie 8:31 polskiego czasu z przylądka Canaveral na Florydzie. Uznański wraz z załogą polecieli kapsułą Crew Dragon wyniesioną na orbitę przez rakietę Falcon 9.

Misja polskiego astronauty w kosmosie nie będzie tylko pokazem technologii ani krótką wizytą na orbicie. Jej celem jest wykonanie 13 eksperymentów naukowych przygotowanych przez polskich badaczy. Są one związane z medycyną, psychologią, odpornością organizmu i wpływem warunków kosmicznych na ciało człowieka. To ważny krok dla polskiej nauki i pierwsze tak szerokie zaangażowanie naszego kraju w badania prowadzone na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W tych okolicznościach Polak w kosmosie nie jest już tylko symbolem, ale uczestnikiem ważnych projektów badawczych.

Lot Polaka w kosmos to starannie i szczegółowo zaplanowana misja. Każdy jej etap jest ważny, od startu rakiety po lądowanie. Wszystko przebiegało według planu:

1. Start z Ziemi. Rakieta Falcon 9 po sprawdzeniu systemów i odliczaniu, poleciała w kierunku orbity okołoziemskiej. Po kilku minutach kapsuła Crew Dragon odłączyła się i skierowała na tzw. orbitę parkingową.
2. Manewrowanie. Po wejściu na orbitę kapsuła Crew Dragon przez kilkanaście godzin automatycznie manewrowała, zbliżając się do ISS. Załoga w tym czasie monitorowała systemy, odpoczywała, jadła i przechodziła pierwsze badania.
3. Dokowanie na ISS. Gdy osiągnęła właściwą orbitę, automatycznie zadokowała do stacji ISS. Po sprawdzeniu ciśnienia i szczelności załoga weszła na pokład.

Lot Sławosza Uznańskiego – Wiśniewskiego można śledzić na stronie firmy SpaceX pod TYM linkiem.

Powrót na Ziemię

Po 14 dniach misja Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego dobiegnie końca, a Polak będzie mógł wrócić do domu. Powrót przebiega w kilku etapach:

1. Odłączenie. Najpierw kapsuła Dragon odłączy się od ISS i rozpocznie schodzenie z orbity, tzw. deorbitację. Trwa to około 15 minut.
2. Przygotowanie do deorbitacji. Kapsuła krąży po orbicie jeszcze jakiś czas, czekając na idealne warunki do wejścia w atmosferę.
3. Wejście w atmosferę i lądowanie. Crew Dragon wyląduje gdzieś na Atlantyku u wybrzeży Florydy, gdzie będzie czekał na nią zespół ratunkowy. Specjaliści ze SpaceX wydobędą kapsułę i pomogą astronautom ją bezpiecznie opuścić.
4. Rehabilitacja. Cała załoga trafi do ośrodka ESA w Kolonii w Niemczech, gdzie przejdzie szczegółowe badania. Lekarze będą monitorowali stan zdrowia astronautów, równowagę, pamięć, masę mięśniową i inne parametry. Dane te trafią do naukowców, którzy zbierają informację na temat wpływu misji kosmicznych na organizm ludzki.

Polak w kosmosie i niezwykłe doświadczenie

Co czeka Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego? Sam lot stanowi niemałe wyzwanie dla organizmu, a co dopiero przebywanie w przestrzeni kosmicznej. Co ciekawe, polski astronauta będzie mógł doświadczyć uczucia zwanego „overview effect”, o czym pisaliśmy już na portalu Holistic News.

Jest to silne psychologiczne doświadczenie pojawiające się, gdy patrzy się na Ziemię z przestrzeni kosmicznej. Z tej perspektywy nasza planeta wydaje się mała, krucha i jednocześnie piękna, bez granic i konfliktów.

Prowadzi to do głębokiego poczucia jedności ze światem, wzrostu empatii i chęci ochrony środowiska. Wielu astronautów opisuje to jako moment duchowego przebudzenia. Uczucie to jest tak silne, że potrafi całkowicie zmienić system wartości. Człowiek zaczyna myśleć bardziej globalnie, a jego problemy wydają się mniejsze wobec ogromu wszechświata. Jeśli więc podobnie zareaguje Polak w kosmosie, będzie to nie tylko eksperyment naukowy, ale również duchowy.

Przebywanie w przestrzeni kosmicznej ma zdecydowanie większy wpływ na człowieka, o czym również pisaliśmy na naszym portalu. W skrócie: podczas pobytu w przestrzeni kosmicznej różnorodne wyzwania szczególnie obciążają mózg i układ nerwowy. Mikrograwitacja i promieniowanie wpływają na zaburzenia snu, powodują wahania nastroju, a nawet mogą sprzyjać epizodom depresyjnym. Dodatkowo obserwuje się pewne spowolnienie funkcji poznawczych, np. pamięć wzrokowa może działać mniej efektywnie, a reakcje podejmowania decyzji stają się wolniejsze.

To ważny sygnał. Choć sam lot kosmiczny jest silnym stresorem to, niekoniecznie prowadzi on do uszkodzeń mózgu. Kluczowe są więc programy wsparcia psychicznego, dobór suplementów i ćwiczenia. To także uwzględniono w misji Sławosza Uznańskiego, tak aby mógł bezpiecznie przejść przez swój pobyt na ISS. Polak w kosmosie musi więc być przygotowany zarówno fizycznie, jak i psychicznie.

Misja Polaka w kosmosie. Eksperymenty i edukacja

Podczas swojego dwutygodniowego pobytu na stacji ISS Uznański przeprowadzi ponad 80 godzin eksperymentów. Sprawdzi m.in. jak mikrograwitacja wpływa na mikrobiom człowieka, jego układ nerwowy i odporność. Przebada też stabilność leków w warunkach kosmicznych oraz sposób, w jaki ludzie radzą sobie psychicznie w odizolowanym, zamkniętym środowisku. Eksperymenty te przygotowały polskie instytuty, uczelni i firmy działające w branży kosmicznej.

Misja ma też ważny wymiar edukacyjny. Polska Agencja Kosmiczna (Polsa) informuje na swojej stronie, że w jej ramach powstaną materiały dla szkół, pokazujące dzieciom podstawowe prawa fizyki w warunkach nieważkości. Eksperymenty z obwodami elektrycznymi czy pokaz działania siły bezwładności będą nagrywane i udostępniane w formie filmów. Celem jest rozbudzenie ciekawości i pasji do nauki wśród młodych ludzi w Polsce. Dla wielu z nich to właśnie Polak w kosmosie może stać się autentycznym bohaterem nauki, jakiego nasz kraj nie miał od dekad.

Po 14 dniach misji kapsuła Crew Dragon z załogą wyląduje na Oceanie Atlantyckim. Następnie astronauci przejdą badania i rehabilitację, a ich stan zdrowia i samopoczucie będą stale monitorowane przez specjalistów. Cały proces zaplanowano tak, aby Polak w kosmosie wrócił do normalnego życia w pełni sił.

Nowy etap polskiej obecności w kosmosie

Lot Sławosza Uznańskiego to wielki symboliczny krok. Polska wraca do załogowej eksploracji kosmosu po 45 latach przerwy. Ale tym razem to coś więcej. To realna nauka, konkretne dane i praktyczne doświadczenia. Przypomnijmy, że pierwszy Polak w kosmosie, Mirosław Hermaszewski przebywał na orbicie 7 dni. Astronauta także przeprowadzał eksperymenty przygotowane przez polskich naukowców.

Polecamy: Po 45 latach Polak poleci w kosmos ponownie. Kim jest nasz kolejny astronauta?