Tajemniczy składnik przetworzonej żywności. Naukowcy odkrywają fakty

Przetworzona żywność – co to właściwie oznacza?

UPF (ang. ultra-processed food) to skrót odnoszący się do przetworzonej żywności. To takie produkty, które powstają w fabrykach i są mocno zmienione w porównaniu do naturalnych składników. Zwykle dodaje się do nich dużo soli, cukru, tłuszczów, barwników, konserwantów i aromatów.

Choć zdajemy sobie sprawę, że żywność UPF jest niezdrowa, to i tak ciężko sobie jej odmówić. Naukowcy zwracają uwagę, że przetworzone artykuły spożywcze mają niską wartość odżywczą i zalecają ich ograniczenie. Niedawno przyszły sekretarz zdrowia w USA, Robert Kennedy junior, określił tego rodzaju żywność jako „truciznę”. Zapowiedział też jej ograniczenie. W 2023 roku rząd Kolumbii zdecydował się nałożyć podatek na wysoko przetworzoną żywność oraz słodkie napoje.

Mimo powszechnej świadomości na temat zgubnego wpływu przetworzonej żywności na zdrowie naukowcy nie wiedzieli, dlaczego jest ona szkodliwa. Dowodzą temu liczne badania na ten temat. Pokazują one, że osoby spożywające znaczne ilości żywności przetworzonej mają więcej problemów zdrowotnych. Można do nich zaliczyć otyłość, cukrzycę typu 2, choroby układu krążenia i nowotwory.

Przyczyną tego negatywnego wpływu mogą być duże ilości tłuszczu, cukru i soli w jedzeniu przetworzonym. Sprawą postanowili zająć się naukowcy z Uniwersytetu Londyńskiego. Samuel Dicken i Rachel Batterham przeanalizowali 37 badań na temat UPF. Okazało się, że nawet jeśli pominąć wpływ wymienionych wcześniej składników, to przetworzona żywność nadal ma negatywny wpływ na zdrowie. Uczeni doszli do wniosku, że istnieje jeszcze inny tajemniczy składnik, który psuje nasze zdrowie. Trudno jednak znaleźć jasną i klarowną odpowiedź na to, dlaczego tak się dzieje. Problemem jest mnogość czynników, które wpływają na nasz ogólny stan zdrowia.

Polecamy: Koniec z treningami. Naukowcy mają patent na spalanie tłuszczu

Badania kontrolowane jako klucz do odpowiedzi

Naukowcy twierdzą, że odpowiedź można znaleźć dzięki zastosowaniu randomizowanego badania kontrolowanego. W jego trakcie uczeni analizują spożywanie żywności przez uczestnika i kontrolują wszystkie pozostałe zmienne, które wpływają na ogólny stan zdrowia. Jednak niewiele było takich badań. Na łamach portalu The Economics czytamy na temat jednego z nich. Przeprowadził je Kevin Hall z Narodowego Instytutu Zdrowia w USA. Zbadał on 20. dorosłych uczestników eksperymentu przez cztery tygodnie. Biorący udział dostawali żywność wysoce przetworzoną lub minimalnie przetworzoną przez dwa tygodnie. Następnie zmieniali dietę. W obu okresach przyjmowali tę samą liczbę kalorii oraz składników odżywczych, takich jak cukry, błonnik i tłuszcz. Ludzie mogli jeść tak dużo lub tak mało, jak chcieli.

Osoby na diecie wysoce przetworzonej przyjmowały dziennie o 500 kalorii więcej niż pozostałe. Ponadto jedli szybciej, a co za tym idzie, szybciej przybierali na wadze. Średnio było to około 1 kg na tydzień. Badanie potwierdziło wcześniejsze przypuszczenia, że nie tylko sól, cukier i tłuszcz są winne negatywnym skutkom żywności przetworzonej.

Nadal nie wiemy, które składniki przetworzonej żywności stoją za niszczeniem naszego zdrowia. Autorzy wspomnianych badań twierdzą, że przyczyna tkwi w zwiększonej ilości kalorii przypadającej na jeden kęs jedzenia. Skąd takie zagęszczenie kalorii w jedzeniu? Jego producenci często usuwają wodę podczas procesu produkcji w celu poprawienia jakości. I dlatego właśnie jedzenie to jest tak gęste energetycznie.

Polecamy: HOLISTIC NEWS: Nie czas umierać. Machina medycyny i zarządzanie życiem #obserwacje

Hipersmaczne mieszanki jako kolejny problem

Inna teoria na temat UPF odnosi się do tzw. hipersmacznych mieszanek. Są to produkty spożywcze wykonane w taki sposób, aby były wyjątkowo atrakcyjne dla podniebienia. Osiąga się to poprzez łączenie wysokich ilości tłuszczu, cukru, soli i węglowodanów. Składniki te sprawiają, że jedzeniu trudno się oprzeć. I być może nie ma nic złego w zaspokajaniu swoich fantazji żywieniowych. Jednak owe mieszanki nie występują w naturze. Sprawiają również, że jemy je szybko, więc nasze jelita nie mają wystarczająco dużo czasu na zakomunikowanie, że nie mogą przyjąć więcej pożywienia.

Dr Hall przeprowadza kolejne badanie, aby potwierdzić powyższe hipotezy. Tym razem bierze w nim udział 36 osób. Przez miesiąc będą odizolowani od otoczenia. W tym czasie będą rotacyjnie przebywać na jednej z czterech diet: dwóch z poprzedniego badania oraz dwóch nowych. Jedna z nich będzie miała niską gęstość energetyczną oraz małą ilość mieszanek hipersmacznych. Druga będzie miała wysoką gęstość energetyczną oraz nadal niską zawartość wspomnianych mieszanek.

Wczesne wyniki pokazują, że to właśnie te dwa elementy wydają się powodować nadmierne spożywanie kalorii w czasie jedzenia przetworzonej żywności. Dr Hall liczy, że jego badania przeniosą dyskusję o UPF z opinii na nowy poziom.

Przyszłość badań nad przetworzoną żywnością

Nie wiadomo jednak, jakie zmiany w składzie żywności będą konieczne. Jeśli problem dotyczy kilku składników lub procesów, producenci mogą się łatwo dostosować. Jednak w przypadku skomplikowanych kombinacji składników i metod przetwarzania rozwiązanie będzie trudniejsze. Pierwszym krokiem jest dokładne zbadanie problemu.

Polecamy: Naukowcy alarmują: żywność przetworzona może prowadzić do wcześniejszej śmierci