Koniec z lekcjami chemii, fizyki i geografii. Nauczyciele są oburzeni

Przyroda w szkole podstawowej zamiast czterech przedmiotów

Instytut Badań Edukacyjnych ogłosił duże zmiany w edukacji. Od nowego roku szkolnego 2026 w klasach I–VI pojawi się jeden nowy przedmiot – przyroda w szkole podstawowej. Ma on zastąpić cztery dotychczasowe dziedziny: biologię, chemię, fizykę i geografię.

Projektodawcy przekonują, że celem reformy jest uproszczenie nauki i skupienie się na zrozumieniu świata, a nie na zapamiętywaniu wzorów i definicji. Czego powinna uczyć szkoła?

Jak ma wyglądać nowy sposób nauczania?

Nowa podstawa programowa stawia na praktyczne uczenie się przez działanie. Uczniowie mają:

• prowadzić obserwacje i doświadczenia,
• analizować wpływ człowieka na środowisko,
• uczyć się logicznego i krytycznego myślenia,
• łączyć wiedzę z różnych dziedzin w jeden spójny obraz świata.

Zajęcia mają odbywać się nie tylko w klasie, ale też w terenie – choćby w najbliższym otoczeniu szkoły.

Reforma edukacji: nauczyciele są oburzeni

W teorii wszystko brzmi ładnie, ale doświadczeni pedagodzy ostrzegają, że przysłowiowy diabeł tkwi w szczegółach. Emocje budzą niedostateczne informacje o planowanych zmianach oraz obawy, że ucierpią na nich takie przedmioty jak fizyka czy chemia organiczna.

Wielu nauczycieli podkreśla też, że szkoły nie mają odpowiedniego zaplecza do prowadzenia zajęć eksperymentalnych. Alarmują też, że utrata odrębnych przedmiotów może oznaczać utratę etatów i spadek jakości nauczania. Dlaczego? Tu pojawia się zasadnicze pytanie: czy jeżeli przyrody w szkole podstawowej będzie uczył np. biolog to, czy będzie potrafił przekazać, bardzo młodym uczniom, kompleksową wiedzę z zakresu fizyki?

Głos ekspertów z Instytutu Badań Edukacyjnych i specjalistów ds. edukacji

Dr Elżbieta Strzemieczna, kierująca pracami nad nową podstawą programową, podkreślała w rozmowie ze Strefą Edukacji, że celem reformy jest poprawa jakości nauczania przyrodniczego.

„Chcemy, by dzieci rozumiały świat, a nie tylko powtarzały definicje. Przyroda ma być nauką bliską życia”. Z kolei dr Karol Dudek-Różycki z rady monitorującej reformę zauważał: „Zmiana jest potrzebna, ale emocje są naturalne. To proces, który wymaga czasu i wsparcia dla nauczycieli”.

O opinię na temat zmian w systemie zapytaliśmy dr Katarzynę Pająk-Załęską, współpracownika Instytutu Badań Edukacyjnych i wykładowcę Uniwersytetu Dolnośląskiego:

„Uważam, że połączenie przedmiotów przyrodniczych da uczniom możliwość bardziej wszechstronnego, holistycznego przygotowania do rozumienia funkcjonowania świata. Połączenie jest z resztą spójne z tendencjami światowymi, gdzie obszar »science« jest szeroki”.- stwierdziła.

Podobne zdanie ma na ten temat dr Joanna Górecka, dyrektor Instytutu Innowacji Edukacyjnych. W rozmowie z portalem Holistic News przyznała, że:

„Współczesny świat stawia przed nami wyzwania, które wymagają umiejętności łączenia wiedzy z różnych dziedzin. To właśnie dlatego interdyscyplinarne podejście w edukacji zyskuje dziś tak duże znaczenie – przygotowuje uczniów do mierzenia się z realnymi problemami, jakie niesie przyszłość.

Oprócz tego specjalistka wymieniła także inną, równie ważną korzyść, która wiąże się z połączeniem kilku przedmiotów w jeden. Jaką?

„Integracja treści z takich obszarów jak fizyka, chemia, biologia czy matematyka nie tylko odzwierciedla złożoność rzeczywistości, ale także sprzyja rozwojowi krytycznego i przyczynowo-skutkowego myślenia. Uczniowie uczą się dostrzegać zależności między zjawiskami i lepiej rozumieją, jak wykorzystać wiedzę w praktyce – a to przekłada się na większe zaangażowanie i skuteczniejsze uczenie się”.

Szukasz inspirujących treści w wersji wideo? Znajdziesz je na naszym kanale na YouTube.

Czy uczniowie zyskają na zmianach

Zwolennicy reformy podkreślają, że zintegrowany przedmiot przyroda może ułatwić uczniom rozumienie zależności między naukami. Przeciwnicy ostrzegają jednak, że zbyt szybkie wdrożenie może pogłębić problemy z jakością edukacji, szczególnie w małych szkołach bez laboratoriów.

FAQ: reforma edukacji i przyroda w szkole podstawowej

• Czy lekcje chemii i fizyki naprawdę znikną ze szkoły podstawowej w 2026 roku?
  Tak. Zostaną włączone do jednego przedmiotu: przyroda w szkole podstawowej.
• Kto będzie prowadził zajęcia z nowej przyrody – biolog, chemik czy fizyk?
  To największy problem reformy. Nauczyciele obawiają się, że jeden nauczyciel nie będzie w stanie rzetelnie uczyć czterech dziedzin.
• Czy nowa podstawa programowa obniży poziom nauki?
  Zdaniem wielu nauczycieli – tak. Zredukowano liczbę godzin materiału i usunięto wiele treści eksperymentalnych.
• Czy w 7. i 8. klasie chemia i fizyka wrócą jako osobne przedmioty?
  Tak, ale w okrojonej formie – szczegóły programu nie są jeszcze podane.

Warto przeczytać: Wkrótce lekcje matematyki będą inne. Uczniów czekają duże zmiany

Nowy numer kwartalnika Holistic News — nowa promocja!

Do 31 października możesz skorzystać z darmowej dostawy paczkomatem.
Wpisz kod HNEWS0 finalizując zakupy w Księgarni Holistic News