Dlaczego trwamy przy złych decyzjach? Psycholodzy odkryli powód

Psychologia błędnych decyzji. Dlaczego trwamy na złej drodze?

W nowym badaniu opublikowanym w Psychological Science naukowcy odkryli, że wiele osób wybiera dłuższą, mniej efektywną drogę do celu, zamiast zawrócić i wybrać krótszą trasę. Robią to nawet wtedy, gdy cofnięcie się pozwoliłoby zaoszczędzić czas i wysiłek.

To zachowanie, nazywane „awersją do zawracania”, występuje zarówno w działaniach fizycznych, jak i umysłowych. Co istotne, nie wynika ono z błędnych szacunków kosztów, lecz z tego, w jaki sposób ludzie myślą o swoim przeszłym oraz przyszłym wysiłku.

Badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, doktorantka Kristine Y. Cho oraz profesor biznesu im. Joe Shoonga, Clayton R. Critcher, sprawdzili, czy ludzie rzeczywiście unikają zawracania, nawet jeśli jest to obiektywnie lepsze i dlaczego tak się dzieje. Co wpływa na taką psychologię błędnych decyzji.

Jak naukowcy badali zjawisko awersji do zawracania

Cztery różne eksperymenty objęły 2524 dorosłych z USA. Naukowcy sprawdzali, czy ludzie unikają bardziej efektywnych strategii, jeśli wiążą się one z cofnięciem się lub rozpoczęciem zadania od nowa. Użyli zarówno wirtualnej nawigacji, jak i zadań poznawczych, by sprawdzić zjawisko w różnych kontekstach.

Wyniki były spójne: ludzie konsekwentnie unikali opcji, które wymagały cofnięcia się, nawet jeśli te oszczędzały czas. Tylko 31 proc. uczestników wybrało krótszą trasę, gdy wymagała ona zawrócenia, w porównaniu z 56,7 proc., gdy tego nie wymagała. Podobnie było podczas następnego zadania testowego.

Eksperymenty z nawigacją i zadaniami umysłowymi

„Aby bezpośrednio przetestować awersję do zawracania, przeprowadziliśmy regresję logistyczną, w której warunek ramowania zmiany (zawracanie lub kontrola) przewidywał decyzję o zmianie. Zgodnie z przewidywaniami, uczestnicy byli mniej skłonni do zmiany, gdy nowe zadanie było przedstawione jako wymagające zawrócenia, […] niż gdy tego nie wymagało” – czytamy w badaniu.

„Efekt był tak duży, że początkowo podejrzewałam błąd w kodowaniu danych. Sprawdzaliśmy wszystko wielokrotnie, ale wyniki były prawdziwe i wyjątkowo silne” – wyjaśnia, współautorka badania, doktorantka Cho dla portalu PsyPost.

Co pokazały wyniki badań

Co istotne, uczestnicy zwykle rozumieli, że modyfikacja oszczędzi czas. Mimo to woleli kontynuować, jeśli zmianę opisano jako odrzucenie wcześniejszej pracy.

Badacze odkryli, że źródłem awersji do zawracania jest sposób, w jaki ludzie mentalnie interpretują swój wysiłek. Gdy zmianę przedstawiano jako cofnięcie postępu, wcześniejsza praca wydawała się zmarnowana, a pozostały wysiłek bardziej uciążliwy. Efekt był najsilniejszy, gdy obecne były oba elementy: kasowanie przeszłej pracy i zaczynanie od nowa.

Chcesz więcej naukowych ciekawostek? Zajrzyj na nasz kanał na YouTube.

Psychologiczne mechanizmy złych decyzji

„Nasze badania pokazują, że ludzie często unikają zawracania, nawet jeśli zmiana kursu doprowadziłaby ich szybciej do celu. Ta niechęć wynika z dyskomfortu związanego z „marnowaniem” wcześniejszego wysiłku. Ale w rzeczywistości brak cofnięcia się często prowadzi do jeszcze większej straty czasu i energii. Kluczowy wniosek: postęp to nie zawsze ciągłe parcie naprzód. Czasem najrozsądniej jest się cofnąć, ocenić sytuację i wybrać lepszą drogę. Nawet jeśli oznacza to cofnięcie dotychczasowych działań” – podsumowuje doktorantka Cho.

Co oznacza to dla naszego życia codziennego

Autorzy zauważają, że przyszłe badania mogłyby sprawdzić, jak awersja do zawracania działa w bardziej złożonych lub emocjonalnych sytuacjach. Przykładem może być zmiana kariery, związku czy projektu długoterminowego.

„Ludzie są zbyt skupieni na przeszłości, martwią się o to, czy dobrze wykorzystali czas i wysiłek. Trzeba zaakceptować, że popełniamy błędy, ale nigdy nie jest za późno, by zmienić kurs, zwłaszcza jeśli to pozwoli szybciej osiągnąć cel” – wyjaśniła na koniec doktorantka Cho.

Ważny temat: Zapomnij o Szwajcarii. To tu żyje się najlepiej i zarabia krocie