Groźna pułapka w apteczce. Sprawdź leki swoich bliskich

Czy seniorzy nadużywają leków? To coraz większy problem

Ten widok znamy dobrze: starsza osoba trzyma w pokoju kolekcję tabletek. Codziennie połyka ich po kilka, może nawet kilkanaście. Standard. Im jesteś starszy, tym mocniej cierpisz na różne choroby i tym częściej lekarze przepisują kolejne medykamenty. W efekcie seniorzy nadużywają leków. Niestety w (za)dużej ilości szkodzą zdrowiu.

„Czasami obwiniamy starzenie za problemy z pamięcią lub poruszaniem się, podczas gdy prawdziwym winowajcą są leki” – mówi dr Emily McDonald, profesor nadzwyczajna na Wydziale Medycyny Uniwersytetu McGill, cytowana w informacji prasowej uczelni. „Widziałam pacjentów, którzy z ledwo reagujących zaczynali znów prowadzić rozmowy po odstawieniu leków o działaniu uspokajającym” – dodaje.

Dr McDonald brała udział w opracowywaniu aplikacji, która może zmniejszyć ilość zbędnych leków przyjmowanych przez seniorów. W Kanadzie to żywotny problem – nawet dwie trzecie najstarszych mieszkańców tego kraju przyjmuje dziennie pięć lub więcej medykamentów. Może być jednak gorzej. Aplikacja opracowana przez zespół dr McDonald testowana była na grupie 725 mieszkańców domów opieki, którzy przyjmowali nawet po 10 leków dziennie.

Błędne koło recept niszczy zdrowie starszych pacjentów

Jednym z największych problemów jest zjawisko tzw. kaskady recept. To sytuacja, w której lekarze przepisują kolejne leki, aby zniwelować efekty uboczne innych leków. Nowe medykamenty jednak również mają swoje efekty uboczne. Starszy pacjent wpada więc w błędne koło przyjmowania kolejnych środków, które wpływają negatywnie przede wszystkim na jego zdolności poznawcze i koordynację ruchową. „Niektóre leki mogą zwiększać ryzyko upadków, dezorientacji i hospitalizacji” – mówi dr Todd Lee, współautor badania. „Im więcej ich przyjmujesz, tym więcej działań niepożądanych i interakcji może wystąpić”.

Aby walczyć z kaskadą recept, kanadyjscy naukowcy opracowali aplikację MedSafer. Działa ona na zasadzie listy dostępnej dla klinicystów. Lekarze mogą za jej pomocą zeskanować dane medyczne pacjenta, w tym również listę przyjmowanych leków. Następnie program oznacza medykamenty, które mogą nie być dłużej przydatne w leczeniu pacjenta. Aplikacja podpowiada też, w jaki sposób senior powinien schodzić z danego leku oraz wskazuje bezpieczniejsze alternatywy.

Więcej o lekach i tym, jak mogą szkodzić, posłuchasz na naszym kanale na YouTube:

Jak uratować seniorów przed lekomanią?

Badacze przetestowali MedSafera na grupie seniorów przebywających na stałe w domach opieki. W ramach eksperymentu wskazano leki, które mogą być szkodliwe lub zbędne (potentially inappropriate medications, PIM) przyjmowane przez pacjentów. Najpierw naukowcy sprawdzili, jak wygląda sytuacja bez stosowania aplikacji. W trakcie tego etapu badań nowe PIM-y pojawiły się w codziennych dawkach leków aż 81 pacjentów.

Po trzech miesiącach korzystania z aplikacji przez lekarzy w domach opieki sytuacja zmieniła się diametralnie. Żaden z pacjentów nie zyskał na swojej liście przyjmowanych regularnie leków ani jednego potencjalnie zbędnego medykamentu. Jak przyznają autorzy aplikacji ich celem jest wdrożenie MedSafera na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej. Dzięki temu problem nadmiernego stosowanie leków będzie można rozwiązać, zanim pacjenci trafią pod bardziej zaawansowaną opiekę.

Warto przeczytać: Mózg starzeje się o 10 proc. szybciej. Winny może być twój adres