Tort urodzinowy niegdyś był luksusem. To zwyczaj sprzed tysięcy lat

Skąd wziął się tort urodzinowy? Starożytne korzenie tradycji

W starożytnych kulturach ciasta nie miały nic wspólnego z puszystymi tortami, które znamy dziś. Wczesne słodkie wypieki przypominały dość twardy chleb, wzbogacany miodem i serem, z dodatkiem orzechów, nasion lub suszonych owoców.

Co ciekawe, słodycze te miały charakter sakralny. Grecy składali bogom w ofierze słodkie miodowe placki. Jednym z najpopularniejszych tego typu wypieków był sernik ze świeczkami, składany w ofierze Artemidzie, bogini łowów i księżyca. Okrągły kształt i światło świec miały upodobnić ciasto właśnie do tego ciała niebieskiego. Wczesne rodzaje tortów kojarzono więc ze świętowaniem, ale nie urodzin, tylko świąt związanych z bóstwami. Skąd więc to połączenie?

Od kiedy świętujemy urodziny?

Najwcześniejsze dowody obchodzenia urodzin pochodzą ze starożytnego Sumeru, jednak podobnych zwyczajów nie zaobserwujemy w antycznej Grecji. Taką tradycję wykształcili Rzymianie, ale urodziny świętowali tam tylko mężczyźni. To właśnie z tamtych czasów pochodzą dowody na coś, co dzisiaj moglibyśmy nazwać urodzinowym tortem.

Starożytny urodzinowy tort – nie każdy go otrzymywał

Specjalny typ wypieku z pszenicznej mąki i drożdży z dodatkiem miodu i orzechów mężczyzna otrzymywał na swoje 50 urodziny. Warto podkreślić, że dotyczyło to zasłużonych obywateli z wyższych warstw społecznych. Wypiek był formą symbolu statusu oraz uznania osiągnięć życiowych jubilata.

Podobne słodkie ciasta kojarzono jednak raczej z ofiarami dla bogów, świętami państwowymi czy weselami. Stąd wręczanie go jedynie zasłużonym, wyżej postawionym mężczyznom tylko raz w życiu. 50 urodziny takiej osobistości były bardziej świętem całej społeczności ku czci konkretnego człowieka niż prywatną celebracją jubilata.

Niemieckie Kinderfeste – tu narodził się współczesny tort

Przełom nastąpił w XVIII-wiecznych Niemczech. To właśnie wtedy pojawiła się tradycja Kinderfeste, czyli urodzinowych przyjęć dla dzieci. Tego typu wydarzenia mają już dużo znajomych elementów, przede wszystkim tort z zapalonymi świeczkami. Każda z nich symbolizowała jeden rok życia, ale na cieście dodawano zawsze jeszcze jedną świeczkę więcej, która oznaczała szczęście w rozpoczynającym się właśnie roku.

Zdmuchiwanie świeczek na torcie – skąd wziął się ten zwyczaj?

To właśnie podczas Kinderfeste narodził się zwyczaj zdmuchiwania świeczek. Tort z zapalonymi światełkami wręczano dziecku o poranku, świeczki były wymieniane przez cały dzień, tak, aby nie zgasły.

Uroczyste zdmuchnięcie odbywało się podczas wieczornego przyjęcia. Jubilata lub jubilatkę zachęcano wtedy do pomyślenia życzenia. To miało unieść się ku niebu wraz z dymem. Taki był początek tradycji, którą znamy do dziś. Nie każdego jednak było stać na takie przyjęcie

Tort urodzinowy trafia pod strzechy

Jeszcze dwa stulecia temu torty były luksusem. Cukier, masło, biała mąka — wszystko to kosztowało fortunę. Ówczesne książki kucharskie radziły, aby dzieciom na urodziny podawać jabłkowy pudding z chleba. Tort dla jubilata był całkowicie poza zasięgiem większości ludzi.

Dopiero rewolucja przemysłowa sprawiła, że wypieki trafiły pod strzechy. Masowa produkcja obniżyła ceny, a kuchnie zwykłych obywateli wypełniły się nowymi przepisami. Wtedy upowszechnił się tort, a więc również związane z nim urodzinowe tradycje, takie jak świeczki czy myślenie życzenia przy zdmuchiwaniu.

Symbol, który przetrwał tysiące lat

Dzisiaj wygląd czy smak urodzinowego tortu ogranicza tylko wyobraźnia. Od prostych do bogato zdobionych, z wypisanymi lukrem imieniem i życzeniami, a nawet wydrukowanym w jadalnej formie zdjęciem jubilata.

Świeczki też się zmieniły. Tradycja ich wbijania w tort przeszła z dzieci na dorosłych, a zdmuchnięcie trzydziestu czy czterdziestu świeczek może być wyzwaniem, nie mówiąc już o ich nakładaniu czy rozpalaniu. Zamiast tego coraz częściej na tortach widzi się zaledwie dwie świece – odlane z wosku w kształt odpowiednich cyfr.

Skąd wziął się tort urodzinowy? Długa tradycja lubianego wypieku

Za tą uwspółcześnioną formą kryją się jednak tysiące lat tradycji, która sięga ofiar dla starożytnej bogini Księżyca, przyjęć ku czci szanowanych obywateli Rzymu i świeczek zdmuchiwanych przez niemieckie dzieci w XVIII wieku. Te wieki historii prowadzą nas w końcu do rewolucji przemysłowej, dzięki której urodzinowy tort jest dostępny dla mas. Warto o tym pamiętać, gdy następnym razem będziemy zdmuchiwać świeczki podczas naszego święta.

Czy tradycja może współgrać z nowoczesną technologią? Sprawdź na naszym kanale na YouTube:

Chcesz wiedzieć więcej o tradycjach z całego świata? Sprawdź artykuł: 12 egzotycznych zwyczajów sylwestrowych. Tradycje różnych kultur

Black Friday & Cyber Monday

Black Friday przez cały listopad! -20% na cały koszyk z kodem: BLACK20
Do zobaczenia!
Księgarnia Holistic News