Sny niewidomych zaskakują naukowców. Nowe odkrycie nauki

Czy sny niewidomych istnieją?

Myśląc o osobie niewidomej, często automatycznie zakładamy, że nie widzi i na tym koniec. Tymczasem oczy nie są jedynym narzędziem widzenia – sny niewidomych mogą być wynikiem pracy obszarów mózgu odpowiedzialnych za interpretację obrazu. Czy zatem, jeśli te obszary działają prawidłowo, możliwe jest wyobrażenie sobie przedmiotu we śnie?

Badanie przeprowadzone w 2014 roku przez duńskich naukowców wykazało, że osoby, które straciły wzrok w późniejszym okresie życia, zgłaszały, że podczas snu wyobrażają sobie obrazy. Naukowcy twierdzą, że te sny wynikały ze wspomnień z czasów, gdy osoby te jeszcze widziały. Moment utraty wzroku ma kluczowy wpływ na to, ile wizualnych wrażeń może pojawiać się w snach niewidomego. Im wcześniej nastąpiła utrata wzroku, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo na wizualne sny.

„Osoba, która straciła wzrok w wieku siedmiu lat lub wcześniej i pozostaje niewidoma przez kolejne 20 lat, niemal całkowicie traci wizualne doświadczenia w swoich snach” – mówił Maurice Ptito, neurobiolog wizualny z Uniwersytetu w Montrealu, w rozmowie z Live Science.

Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku osób niewidomych od urodzenia. Naukowcy są już zgodni, że sny bazują głównie na tym, co widzimy i słyszymy w ciągu dnia. Większość współczesnych badań sugeruje, że osoby niewidome od urodzenia nie są w stanie zobaczyć niczego we śnie.

Polecamy: Psychiczna kuloodporność. Jak nie zwariować w dzisiejszym świecie

Wnioski z badań naukowych

Badanie opublikowane w 2003 roku w czasopiśmie Trends in Cognitive Sciences sugerowało jednak, że osoby niewidome od urodzenia mogą widzieć w snach. Naukowcy skanowali mózgi niewidomych pacjentów za pomocą elektrod i odkryli, że generują one fale mózgowe charakterystyczne dla osób widzących. Z kolei obszerne badanie z 2023 roku wykazało, że niektórzy jego uczestnicy opisywali swoje sny jako doświadczenia wizualne.

„Najbardziej zaskakujące i ekscytujące w tym, że osoby niewidome mogą śnić w obrazach wizualnych, jest to, że sny mogą otwierać przed nimi doświadczenia, których nigdy nie miały na jawie” – powiedziała Helene Vitali, neuronaukowiec z Włoskiego Instytutu Technologii, w rozmowie z Live Science.

Mimo że podczas snu kora wzrokowa niewidomych bywa aktywna, nie oznacza to, że rzeczywiście widzą obrazy.

„U niewidomych kora wzrokowa przejmuje inne funkcje. Na przykład osoby czytające Braille’a mogą odczuwać dotyk w palcach, gdy stymuluje się ten obszar mózgu. Kora wzrokowa nie przestaje działać, ale przystosowuje się do nowych zadań” – wyjaśnił Ptito.

Badania fMRI pokazały, że u niewidomych bodźce zapachowe, słuchowe i dotykowe również trafiają do kory wzrokowej. Może to być jednym z wyjaśnień, dlaczego niektórzy niewidomi twierdzą, że widzą obrazy w snach. Mózg może generować wizje, korzystając z informacji dostarczanych przez inne zmysły. Alternatywna teoria zakłada, że podczas fazy REM mózg tworzy symulację rzeczywistości, by rozwijać i utrzymywać takie umiejętności jak percepcja czy zdolności motoryczne. Możliwe, że mózgi niewidomych tworzą obrazy w snach, mimo że te osoby nie miały takich doświadczeń na jawie.

Przyszłość badań nad snami niewidomych

Głównym wyzwaniem w badaniach nad snami osób niewidomych od urodzenia jest ich brak wiedzy o tym, czym jest widzenie. Aby to lepiej zrozumieć, naukowcy badają, jak osoby niewidome tworzą i przeżywają swoje sny.

Badacze uważają, że w przyszłości sztuczna inteligencja może pomóc w rozwiązaniu tej zagadki. Algorytmy mogą analizować skany mózgu niewidomych podczas snu i porównywać je z aktywnością osób widzących. Wyniki takich badań mogą otworzyć drogę do wykorzystania snów jako narzędzia rehabilitacyjnego.

Polecamy: Starzenie mięśni spowalnia regenerację. Uczeni wyjaśniają przyczyny