Jedno zdjęcie i wszystko jasne. Mózg zdradza, jak szybko się starzejesz

Sprawdź, co mówi mózg

Wydaje się, że do poznania naszych mózgów potrzeba skomplikowanych urządzeń i długich lat badań. Okazuje się, że jedno zdjęcie mówi więcej o naszym zdrowiu niż całe tomy dokumentacji medycznej. Jest to efekt przełomowego odkrycia zespołu badaczy z Duke University w USA. Opracowali oni narzędzie, które pozwala ocenić, jak szybko starzeje się nasz organizm. Co zaskakujące, wystarczy do tego zwykły rezonans magnetyczny, by z dużą dokładnością określić starzenie się mózgu.

„Nasza praca przedstawia nowy sposób pomiaru tempa starzenia się osoby w danym momencie, przy wykorzystaniu informacji dostępnych w pojedynczym rezonansie magnetycznym mózgu” – powiedział jeden z autorów tego przełomowego badania, prof. Ahmad Hariri z Wydziału Psychologii i Neuronauk wspomnianej uczelni, w rozmowie z Live Science. 

Mózg, jak się okazuje, przechowuje nie tylko wspomnienia, ale też sygnały świadczące o tym, jak intensywnie działa na niego czas.

MRI i starzenie się mózgu

Zespół Haririego skorzystał z danych tak zwanego Dunedin Study. Jest to jedno z najbardziej kompleksowych badań rozwoju człowieka na świecie. Przez ponad 50 lat śledzono tam zdrowie ponad tysiąca mieszkańców Nowej Zelandii, urodzonych na początku lat 70.

Gdy uczestnicy skończyli 45. rok życia, wykonano im rezonans magnetyczny mózgu. Na podstawie uzyskanego obrazu analizowano grubość i objętość struktur tego organu. Badano też stosunek istoty białej do szarej. Następnie sztuczna inteligencja sprawdzała, jak te cechy powiązane są z oznakami biologicznego starzenia.

Tak powstał model nazwany DunedinPACNI. Szacuje on biologiczne tempo starzenia się mózgu. Im jest ono bardziej zaawansowane, tym szybciej starzeje się cały organizm.

Wcześniejsze modele analizowały tempo starzenia na podstawie próbek krwi i zmian epigenetycznych. Jednak DunedinPACNI idzie o krok dalej. Do analizy wystarczy to, co już dziś zbiera się rutynowo w szpitalach, czyli obraz MRI.

„DunedinPACNI umożliwia badania bez danych epigenetycznych, ale z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego mózgu, w celu pomiaru przyspieszonego starzenia” – wyjaśnia prof. Hariri.

Nowy model został sprawdzony na danych z trzech różnych źródeł: UK Biobank (ponad 42 tys. skanów), projektu ADNI (skupionego na chorobie Alzheimera) oraz południowoamerykańskiej bazy BrainLat. W każdym przypadku narzędzie z dużą dokładnością wskazywało tempo biologicznego starzenia.

Szukasz tekstów, do których będziesz wracał? Sięgnij po kwartalnik Holistic News.

Co starzenie się mózgu oznacza dla zdrowia?

Wnioski z badania opublikowano w magazynie Nature Aging (2025). Zdaniem naukowców starzenie się mózgu może być najlepszym „barometrem” przyszłego stanu zdrowia. I to zanim pojawią się pierwsze objawy jakiejkolwiek choroby.

„Byliśmy naprawdę zdumieni, że nasze narzędzie było w stanie przewidzieć ryzyko choroby, zanim pojawiły się objawy” – podkreśla doktorant Ethan Whitman, współautor badania.

To przełom nie tylko dla nauki, ale i dla pacjentów. Jeśli lekarze będą w stanie na wczesnym etapie określić, kto starzeje się szybciej, będą też mogli wcześniej wdrożyć spersonalizowane leczenie, profilaktykę lub zalecić zmianę stylu życia. Jeśli objawy starzenia się mózgu zapowiadają nadejście choroby, to możemy to wykorzystać i nie dać się zaskoczyć.

Warto przeczytać: Wieczna młodość coraz bliżej. Naukowcy odkryli co zatrzyma starzenie