Nauka
Serce ma swój „mózg”. Naukowcy badają jego rolę i funkcje
20 grudnia 2024
Kultura arabska jest głęboko osadzona w tradycji, religii i wartościach, które często stanowią fundament działań społeczeństwa. Dlatego pojawiły się głosy, że wprowadzenie zaawansowanych technologii, jak np. AI opracowanej przez osoby wychowywane w tradycji judeochrześcijańskiej, może niekorzystnie wpłynąć na świat islamski.
Obawy budzi fakt, że sztuczna inteligencja może doprowadzić do powolnego zanikania wartości rodzinnych i wspólnotowych, tak ważnych dla muzułmanów. Wielu ekspertów jest zdania, że gdy zaczniemy polegać na technice w mediach i interakcji międzyludzkiej, to tradycja straci zupełnie na znaczeniu i kultura ulegnie powolnej degradacji.
Arabowie mają też głęboko zakorzeniony szacunek do osób starszych i autorytetów. AI może kwestionować obowiązującą hierarchię, relacje społeczne oraz normy religijne, co byłoby zagrożeniem dla integralności kulturowej ukształtowanej przez islam.
Sztuczna inteligencja będzie coraz intensywniej wpływać na życie codzienne, edukację i rozrywkę w świecie muzułmańskim. Może to w konsekwencji prowadzić do konfliktów między postępem technicznym a tradycyjnymi wartościami.
Nowy system uwzględni wartości muzułmańskie
W ostatnich latach coraz częściej pojawiały się apele, aby algorytmy uwzględniały różnorodność i służyły przede wszystkim wzmocnieniu kulturowemu krajów muzułmańskich.
W ZEA powstał model sztucznej inteligencji Jais, obsługujący dwa języki, w tym arabski. Dzięki niemu ponad czterysta milionów osób z Bliskiego Wschodu będzie mogło posługiwać się chatbotem opierającym się na kulturze islamu.
Oprogramowanie opracowała firma G42, kierowana przez doradcę ds. bezpieczeństwa narodowego ZEA Tahnoona Bin Zayed Al-Nahyana (syna byłego pierwszego prezydenta kraju).
W pracach na software’em brali udział m.in. eksperci z Uniwersytetu w Abu Zabi oraz kalifornijskiego przedsiębiorstwa Cerebras. To kolejny krok w rozwoju AI w regionie Zatoki Perskiej. Wcześniej w ZEA powstał duży model językowy (ang. LLM, large language model), który generuje odpowiedzi po arabsku. Kraj zamówił też dziewięć superkomputerów, które pozwolą na sprawne działanie Jaisa.
Timothy Baldwin z Uniwersytetu w Abu Zabi podkreśla, że Jais ma wbudowane „bariery ochronne”, które uwzględniają „wrażliwość kulturową i religijną” Arabów oraz przeszedł testy, które wyeliminowały z jego biblioteki źródłowej „szkodliwe i niewłaściwe treści”. Model czerpie odpowiedzi z mediów, mediów społecznościowych i stron w języku arabskim i jego dialektach.
Obawy o bezstronność
Jais został nazwany na cześć najwyższej góry w ZEA. Dla kraju jest to krok milowy w dążeniu do hegemonii w dziedzinie AI na Bliskim Wschodzie. Jednak jego udostępnienie budzi też obawy dotyczące potencjalnego nadużycia sztucznej inteligencji przez autokratycznych liderów muzułmańskich.
Polecamy:
Najważniejszym wyzwaniem dla twórców oprogramowania było pozostanie konkurencyjnym wobec istniejących już algorytmów, które potrafią generować odpowiedzi w języku arabskim. Wielu muzułmanów uznawało jednak odpowiedzi botahatGPT za „niepełne”. Teraz silniejsze zakorzenienie w kontekście kulturowym, społecznym i językowym ma pozwalać Jaisowi na lepsze i pełniejsze odpowiedzi.
Eksperci z ZEA zdają sobie sprawę, że nie będzie łatwo pokonać gigantów takich jak OpenAI i Google, które w ciągu najbliższych lat planują zdominować rynek oprogramowania opartego na LLM.
Programiści są też świadomi zagrożeń związanych z nadużywaniem podobnych narzędzi, zmniejszeniem liczby miejsc pracy wymagających kreatywnego myślenia oraz szerzeniem dezinformacji. Dlatego kraje Zatoki Perskiej chcą ścisłych regulacji prawnych dotyczących AI.
Na przykład Arabia Saudyjska do 2030 roku planuje wydać dwadzieścia miliardów dolarów na przeszkolenie około dwudziestu tysięcy specjalistów w dziedzinie AI i obróbki danych. Podobną strategię przyjęły ZEA, które podjęły też współpracę z Chinami i planują wspólnie opracować kolejny system sztucznej inteligencji w języku arabskim.
Choć rozwój techniki daje nowe możliwości, to jednocześnie stawia przed nami wyzwania i wymaga odpowiedzialnego podejścia. Jako społeczeństwo musimy uważnie śledzić działanie AI, dbając o etykę, bezpieczeństwo i skutki społeczne wprowadzanych innowacji.
Zobacz też:
