Nauka
4 ciche sygnały, że Twój kot ma depresję. Nie ignoruj ich
11 września 2025
Ukraińska fabryka artykułów zdemaskowana
Ukraińska „fabryka artykułów” stała się obiektem dziennikarskiego śledztwa dzięki rosyjskiej badaczce Annie Abalkinie. Zauważyła ona, że w wielu publikacjach autorzy podawali adresy e-mail powiązane z podejrzanymi domenami (np. Tanu.pro), zamiast oficjalnych skrzynek swoich uczelni czy instytutów badawczych. To wzbudziło podejrzenia, że część z nich mogła wcale nie być związana z instytucjami, które figurowały przy ich nazwiskach. Proceder Abalkina nazwała „Tanu.pro” – od nazwy jednej z najczęściej używanych domen.
Aby dokładniej zbadać sprawę, Abalkina współpracowała ze Swietłaną Kleiner ze Springer Nature, ekspertką od rzetelności badań. Razem przeanalizowały ponad 60 podejrzanych adresów e-mail powiązanych z Tanu.pro. To właśnie z tych domen korzystali autorzy 1517 artykułów naukowych opublikowanych w latach 2017–2025.
Wszystkie te domeny okazały się własnością firmy Scientific Publications, założonej w Kijowie w 2016 roku. Z jej usług skorzystało ponad 4500 naukowców z około 460 uniwersytetów w 46 krajach. Założyciel firmy rejestrował nietypowe adresy e-mail, które później pojawiały się w setkach publikacji naukowych.
Na swojej stronie internetowej Scientific Publications przedstawia się jako legalnie działająca instytucja. Firma oferuje nie tylko edycję manuskryptów, ale również tłumaczenia i zgłaszanie artykułów do czasopism indeksowanych w międzynarodowych bazach naukowych. Zapewnia też, że jej klienci mogą liczyć na zwiększoną liczbę cytowań.
Na stronie firmy można znaleźć stwierdzenia, które wyraźnie sugerują działalność typową dla „fabryki artykułów”. Przykład: „Zamów publikację artykułu naukowego w wysoko punktowanym czasopiśmie już teraz”. To pokazuje, że naukowcy mogą nie tylko kupować miejsce w czasopismach, ale także zlecać pisanie artykułów na zamówienie.
Scientific Publications odpiera zarzuty
Śledztwo obu specjalistek wykazało, że część tekstów naukowych powiązanych z tą firmą miała typowe cechy publikacji z „fabryk artykułów”. Zauważono następujące nieprawidłowości:
- plagiat,
- fabrykowanie danych,
- nieistotne cytowania,
- manipulowanie recenzjami.
Niezgodne z afiliacją autorów adresy e-mail jasno wskazują, że firma tworzy je dla swoich klientów. Te z kolei służą wyłącznie do bezpośredniej korespondencji z redaktorami czasopism.
Szukasz ciekawostek ze świata nauki? Znajdziesz je na naszym kanale na YouTubie.
Przedstawiciele Scientific Publications stanowczo zaprzeczają zarzutom. Utrzymują, że nie korzystają z domeny „Tanu.pro” ani z żadnej innej wskazanej w śledztwie. Jednak gdy dziennikarze portalu Nature zapytali ich wprost, czy przygotowują artykuły naukowe na zamówienie lub tworzą klientom adresy e-mail, odpowiedź firmy była wymijająca.
„Technologie i metody pracy naszej firmy są uznawane za tajemnicę handlową, ponieważ dają nam przewagę konkurencyjną” – czytamy na łamach portalu Nature.
Pracownicy firmy zapewniali także, że ich instytucja działa z sukcesami od lat. Stwierdzili też, że regularnie dostarczają swoim klientom „usługi wysokiej jakości, przejrzyste i wiarygodne”. Co ciekawe, dodali także, że jednym z obszarów ich działań są działania prewencyjne. Dotyczą one kwestii naruszeń etycznych i wykrywania nieuczciwych praktyk naukowców.
Ważny temat: Fałszywe badania zalewają naukę. Raport ujawnia skalę oszustw
Łap okazję!
Darmowa dostawa* w Księgarni Holistic News: użyj kodu DOSTAWA0
* Oferta ważna tylko do końca września!
