Wielkie zmiany w języku polskim. Od stycznia 2026 będziemy pisać inaczej

Koniec z chaosem w pisowni. Czy Polacy są na to gotowi?

Wielkie zmiany w zasadach pisowni w języku polskim były zapowiadane już w zeszłym roku.

„Informujemy, iż Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk ogłosiła kilka zmian zasad pisowni, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.” – czytamy w facebookowym wpisie Polskiej Akademii Nauk z 15 maja 2024 roku.

Komunikat pojawił się ze sporym wyprzedzeniem – nie bez przyczyny. Zmiana nawyków ortograficznych to przecież proces, który wymaga czasu. Eksperci uspokajają: to nie będzie ortograficzny kataklizm.

Zmiany nie dotyczą podstawowych zasad zapisu samogłosek czy spółgłosek. Rewolucja dotknie przede wszystkim wielkich i małych liter, łączników oraz pisowni łącznej i rozdzielnej.

Cel? „Ujednolicenie zasad i ułatwienie piszącym ich nauczenia się oraz stosowania w praktyce”. – wyjaśniają przedstawiciele PAN.

Wielka czy mała? Oto jest pytanie

Co się zmienia?

• Nazwy mieszkańców – Poznaniak/Poznanianin, Warszawiak, Gdańszczanin – zyskają wielką literę. Ale uwaga: przymiotniki od imion (józefowy, maryjny) będą mogły być pisane zarówno wielką, jak i małą liter
• Małą literą zapiszemy przymiotniki typu „poznański”, „krakowski” czy „gdański” – te zakończone na -owski, tworzone od nazw własnych.
• Wielką literą zapiszemy też nie tylko nazwy firm, marek i modeli wyrobów przemysłowych, ale także pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów – na przykład „zielona Dacia stoi na parkingu”

Koniec z wątpliwościami przy pisaniu nazw miejskich.

„Będzie się stosować jednolity zapis wielką literą wszystkich członów nazw własnych”. – zapowiada PAN.

Zmiany w języku polskim. To trzeba zapamiętać

Co to oznacza w praktyce? Od przyszłego roku piszemy: Półwysep Hel, Wyspa Uznam, Aleja Niepodległości, Plac Wolności, Park Tysiąclecia, Kopiec Niepodległości, Kościół Mariacki, Zamek Królewski, Zamek Książ, Most Chrobrego.

Jeden wyjątek pozostaje nienaruszony: słowo „ulica”nadal będzie pisane małą literą – ulica Święty Marcin, ulica Wiejska.

Zasada obejmie też nazwy lokali gastronomicznych i usługowych (z wyjątkiem przyimków i spójników) oraz nazwy orderów, medali i tytułów honorowych.

Łącznik, spacja czy przecinek?

Nowe zasady wprowadzają porządek także w zapisie wyrażeń z cząstkami. „Półżartem”, „półserio”, „niby-„, „quasi-” – to wszystko łącznie, jeśli drugi człon pisany jest małą literą.

Z kolei cząstki warunkowe -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście będą pisane rozdzielnie ze spójnikami: „Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry”.

Ciekawy kompromis dotyczy modnych przedrostków. „Super”, „ekstra”, „eko”, „wege”, „mini” będą mogły być pisane zarówno łącznie, jak i rozdzielnie. Podobnie wyrażenia typu „tuż-tuż” – dopuszczalne będą trzy wersje: z łącznikiem, przecinkiem lub spacją.

Nowe zasady pisowni w praktyce. „Nie” przyklejone na stałe

Partykuła „nie” z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi? Zawsze łącznie. Koniec z rozwlekłymi dyskusjami, czy „niepotrzebny” to jeden wyraz, czy dwa.

Także zapis łączny „nie” z imiesłowami staje się obowiązkowy – bez względu na znaczenie imiesłowu. To istotne uproszczenie, które likwiduje pole do interpretacji.

Najczęstsze błędy Polaków w pisowni

Jeśli któryś z powyższych przykładów piszesz inaczej — od 2026 będzie to błąd

Zmiany w ortografii od 2026. A co z egzaminami?

Centralna Komisja Egzaminacyjna wychodzi naprzeciw uczniom i maturzystom. W latach 2026-2030 na egzaminie ósmoklasisty i maturze akceptowane będą zarówno stare, jak i nowe zasady pisowni. Pełne wdrożenie nastąpi dopiero od 2031 roku.

To okres przejściowy, który ma dać wszystkim czas na oswojenie się z nowymi regułami. Bo choć zmiany mają upraszczać, przyzwyczajenia ortograficzne, wyrabiane latami w szkołach i na studiach, nie znikną z dnia na dzień.

Polska ortografia stoi u progu największej od dekad transformacji. Eksperci zapewniają, że to krok w dobrą stronę – ku przejrzystości i ujednoliceniu. Pytanie brzmi: czy Polacy, notorycznie zmagający się z „rz” i „ż”, „ó” i „u”, poradzą sobie z kolejnym wyzwaniem?

Black Friday & Cyber Monday

Black Friday przez cały listopad! -20% na cały koszyk z kodem: BLACK20
Do zobaczenia!
Księgarnia Holistic News