Nauka
Nie mogli zasnąć, więc sięgnęli po telefon. Tak zaczyna się uzależnienie.
12 października 2025
Nowe odkrycie międzynarodowego zespołu badaczy rzuca nowe światło na żywienie ludzi i podważa to, co sądziliśmy o diecie pierwszych Homo sapiens. To nie owoce były podstawą żywienia.
Przez prawie dwie dekady międzynarodowy zespół badaczy (m.in. z Niemiec, Holandii, USA czy Austrii) obserwował trzy gatunki naczelnych w dolinie Issa w zachodniej Tanzanii. Region ten przypomina mozaikowy krajobraz leśno-sawannowy, w którym ewoluowali nasi przodkowie. Badacze skupiali się na pytaniu: jak różne gatunki unikają konfliktu, gdy wszyscy chcą tych samych dojrzałych owoców? Wyniki badań mogą rzucać nowe światło na żywienie ludzi w prehistorii i pokazywać, jak nasi przodkowie mogli poszukiwać alternatywnych źródeł pożywienia, takich jak grzyby. To zagadka istotna nie tylko dla współcześnie żyjących gatunków, ale też dla historii ewolucji człowieka.
Przez cztery lata zaobserwowano ponad 50 tysięcy przypadków żerowania szympansów, pawianów żółtych i małp czerwonoogoniastych. Wszystkie trzy gatunki regularnie zjadały grzyby, ale w zupełnie różny sposób. „Grzyby były sezonowo ważne dla małp czerwonoogoniastych i szympansów, stając się pożywieniem rezerwowym, gdy dojrzałe owoce były rzadkie” – wyjaśniają współautorzy badania z University College London, Alexander Piel i Fiona Stewart, na łamach portalu The Conversation.
Dla pawianów grzyby nie stanowiły jednak żywieniowej rezerwy. Mimo że pojawiały się tylko przez pół roku, składały się na przeszło jedną dziesiątą ich diety. „Przez dwa miesiące w roku grzyby stanowiły ponad 35 proc. diety pawianów, co sugeruje, że są preferowanym pokarmem” – twierdzą Piel i Stewart. To fundamentalna różnica. Podczas gdy szympansy i małpy czerwonoogoniaste traktowały grzyby jako sezonowy dodatek w okresie niedoboru owoców, pawiany aktywnie ich poszukiwały, nawet wtedy, gdy były stosunkowo rzadkie.
Czy to przypadek? Raczej strategia przetrwania. W środowisku, gdzie kilka gatunków walczy o te same zasoby, znalezienie własnej niszy żywieniowej może być kluczem do sukcesu. Grzyby mogą pozwalać tym trzem gatunkom na strategiczne zmniejszenie napięć i poprawę efektywności żerowania.
Jakie tajemnice kryje świat zwierząt? Dowiedz się na kanale Holistic News na YouTube:
Wnioski wykraczają daleko poza tanzańską sawannę. Jeśli dzisiejsze naczelne w środowisku przypominającym kolebkę ludzkości spożywają grzyby, czy dawne gatunki spokrewnione z człowiekiem nie robiły tego samego? Jak wpłynęło to na interakcje różnych gatunków rodzaju Homo? Czy australopiteki wolały owoce, podczas gdy Homo sapiens wybierali grzyby?
Niestety poza obserwacjami innych naczelnych nie mamy jak tego udowodnić. Grzyby prawie w ogóle nie zmieniają się w skamieliny i nie pozostawiają śladów w zapisie archeologicznym. Dlatego były ignorowane w rekonstrukcjach starożytnych diet. Jednym z niewielu odkryć tego typu był fragment grzybnego DNA, które odnaleziono na zębie neandertalczyka w 2017 roku. Te nieliczne ślady i obserwacja naszych najbliższych krewniaków ze świata zwierząt to jedyne wskazówki dotyczące tego, jaką relacje mogli mieć nasi przodkowie z grzybami. Gdy za oknem jesień i wielu wybiera się na grzybobranie, warto pamiętać o tym, że już dla pierwszych ludzi grzyby mogły być istotnym elementem diety.
Co zmieniła w ludziach ewolucja? Sprawdź artykuł: Ludzki mózg od dawna nie rośnie. Jakie to ma dla nas konsekwencje?
Do 31 października możesz skorzystać z darmowej dostawy paczkomatem.
Wpisz kod HNEWS0 finalizując zakupy w Księgarni Holistic News