Nauka
Serce ma swój „mózg”. Naukowcy badają jego rolę i funkcje
20 grudnia 2024
Ewolucja człowieka i jego rozwój
Szympansy są naszymi najbliższymi krewnymi. Oddzieliliśmy się od wspólnego przodka około 5-6 milionów lat temu. Różnice w ewolucji obu gatunków są widoczne gołym okiem. Ludzie stoją i chodzą w pozycji wyprostowanej, co umożliwiło nam osiągnięcie sukcesu i zasiedlenie Ziemi. Dzięki wyprostowanej postawie byliśmy także zdolni do bardziej aktywnego trybu życia, w tym polowań.
Zmiany w ludzkim ciele wiązały się ze zwiększonym zapotrzebowaniem metabolicznym, co wymagało pompowania większej ilości krwi do mięśni i mózgu. Badania sugerują, że ludzkie serce przystosowało się do wspierania naszej wyprostowanej postawy, ruchu i większego mózgu.
Już wcześniejsze analizy sugerowały, że struktura ludzkiego serca może różnić się od serca szympansa. Korzystając z ultrasonografii, odkryto, że lewa komora u szympansów zawiera wiązki mięśni ułożone w siatkę, znane jako mięśnie beleczkowate. Naukowcy postanowili sprawdzić, czy podobna faktura występuje u innych małp człekokształtnych. Okazało się, że tak – jednak nie u ludzi.
Polecamy: Dlaczego człowiek śpi krócej od małpy?
Budowa serca człowieka i różnice względem człekokształtnych
W przeciwieństwie do małp człekokształtnych, ludzie mają gładką ścianę lewej komory. Różnica ta jest szczególnie widoczna w jej dolnej części. Gładkość ścian komory u ludzi jest niemal czterokrotnie większa niż u naszych krewnych. Najnowsze badania nie tylko potwierdziły zróżnicowanie strukturalne w porównaniu z małpami człekokształtnymi. Wykazały także istotne różnice w funkcjonowaniu serca.
Badacze zastosowali specjalistyczną technikę, zwaną „echokardiografią śledzącą plamki”, która pozwala monitorować ruch mięśnia sercowego podczas skurczu i rozkurczu. Dzięki temu zbadano, w jaki sposób pogrubia się, skręca, obraca i wydłuża. Wyniki były uderzające. Ludzki mięsień sercowy wykazywał znacznie większe skręcenie i rotację w wierzchołku podczas skurczu. Z kolei u małp człekokształtnych, z silnie beleczkowatymi sercami, ruch ten był znacznie mniejszy.
Naukowcy uważają, że brak mięśni beleczkowatych w ludzkim sercu może zwiększać jego zdolność do skręcania i kurczenia się. Zwiększona rotacja, w połączeniu z gładkimi ścianami komór, prawdopodobnie pozwala naszemu sercu pompować większą ilość krwi przy każdym uderzeniu. Odpowiada to na nasze zapotrzebowanie energetyczne wynikające z większej aktywności fizycznej i większego mózgu.
Badania te podważają wcześniejsze założenie, że struktura serca jest jednolita u wszystkich ssaków. Różnice w anatomii serca wśród różnych gatunków ssaków mogą być odpowiedzią na specyficzne wyzwania środowiskowe.
Polecamy: HOLISTIC NEWS: Drugie życie. Jak się żyje po przeszczepie serce? #PoLudzku
Choroby serca
Przytoczone badania rzucają nowe światło na ewolucję ludzkiego serca, jednak nie odpowiadają na pytania dotyczące zagrożeń dla tego najważniejszego mięśnia. Choroby serca są główną przyczyną śmierci małp człekokształtnych żyjących w niewoli. Co ciekawe, w przeciwieństwie do ludzi, u małp człekokształtnych nie rozwija się choroba wieńcowa. Zamiast tego ich mięsień sercowy ulega zwłóknieniu lub zgrubieniu, co prowadzi do osłabienia skurczu i zwiększa ryzyko wystąpienia arytmii.
Polecamy: Zmodyfikowane serce u pawiana. Kiedy u człowieka?
