Humanizm
Najpierw intuicja, potem kultura
20 grudnia 2024
Niedopasowanie ma miejsce, gdy cechy, które powstały na drodze ewolucji, stają się nieadekwatne do nowego środowiska. Weźmy na przykład ćmy i niektóre gatunki nocnych much. Ponieważ muszą poruszać się w ciemności, wyewoluowały, aby korzystać ze światła księżyca do wskazywania kierunku. Jednak ze względu na wynalezienie sztucznego oświetlenia, wiele ciem i much jest przyciąganych przez lampy uliczne i oświetlenie wewnętrzne.
Polecamy: Mogą zagrozić istnieniu ludzkości. Naukowcy wskazują czternaście pułapek ewolucyjnych
Choroby psychiczne a niedopasowanie ewolucyjne
To samo dzieje się z ludźmi. Klasycznym przykładem jest apetyt na słodycze. Motywował on naszych przodków do poszukiwania pokarmów bogatych w kalorie w środowiskach ubogich w składniki odżywcze. Obecnie jednak zamiłowanie do słodyczy staje się nieadekwatne do chorób i zagrożeń współczesnego świata. Firmy spożywcze masowo produkują żywność bogatą w rafinowane cukry i tłuszcze, a rezultatem jest próchnica zębów, otyłość i cukrzyca.
Dzisiejszy świat jest pełen rzeczy, które sprawiają, że nasze niegdyś adaptacyjne instynkty przestają być potrzebne. Ludzie wyewoluowali, by żyć w grupach opartych na pokrewieństwie. Nasza adaptacyjna potrzeba przynależności funkcjonuje dobrze w mniejszych społecznościach. Jednak w dużych miastach zamieszkałych przez setki tysięcy nieznajomych, ludzie mogą czuć się samotni i mieć niewielu bliskich przyjaciół.
Badania wykazały również, że gdy zwierzęta społeczne są trzymane w zatłoczonych przestrzeniach, doświadczają stresu związanego z rywalizacją, co ma konsekwencje dla zdrowia fizycznego. U takich osobników stwierdzono gorsze funkcjonowanie układu odpornościowego i zmniejszoną płodność. Podobnie ludzie żyjący w zatłoczonych miastach również mogą doświadczać bezprecedensowego poziomu stresu, mają też tendencję do posiadania mniejszej liczby dzieci.
Ludzie nie chcą rywalizacji
W miarę jak ludzie starają się sprostać oczekiwaniom społeczeństwa wobec osób odnoszących sukcesy, na nowo definiują swoje cele życiowe. Badania przeprowadzone wśród respondentów z pokolenia Z i Millenialsów wykazały, że rosnące koszty utrzymania zmuszają te grupy wiekowe do obniżenia ambicji zawodowych. Innym skutkiem jest problem ze znalezieniem partnera i założeniem rodziny. Analiza przeprowadzona w 2023 r. wśród 55 000 osób urodzonych w latach 1981-2012 wykazała, że koncentrują się one bardziej na dbaniu o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne.
Gdy rywalizacja staje się zbyt intensywna, ludzie mogą internalizować presję i doświadczać z tego powodu lęku lub depresji. Naukowcy powiązali samookaleczenia i depresję z poczuciem, że ludzie nie są już w stanie sprostać wymaganiom współczesnego społeczeństwa. Trendy te są szczególnie rozpowszechnione w krajach o silnej kulturze wstydu, takich jak Japonia i Korea Południowa.
Co możemy zrobić?
Perspektywa niedopasowania ewolucyjnego nie sugeruje całkowitego powrotu do sposobu życia naszych przodków. Musimy dostosować nasze środowisko do ludzkiej natury. Na przykład, możemy pomyśleć o sposobach projektowania miast tak, aby zmniejszyć zatłoczenie lub zwiększyć dostęp do natury. Obcowanie z przyrodą może zmniejszyć stres i poprawić samopoczucie.
Zmiany w stylu życia, mające na celu ograniczenie konsumpcjonizmu i ekspozycji na media masowe i społecznościowe, a także skupienie się na znaczącej pracy, a nie na prestiżu zawodowym, również mogą pomóc. Niektóre trendy, takie jak minimalizm, wskazują na rosnącą świadomość, że skupienie się na zadowoleniu z małych rzeczy może pozwolić nam uniknąć pułapek nowoczesności.
To tylko kilka pomysłów. Trzeba jednak pamiętać, że zwrócenie uwagi na ewolucyjne podstawy naszych problemów i zwiększenie świadomości na temat niedopasowania może dać nam większą szansę na poradzenie sobie z nimi.
Przeczytaj także: Anendofazja, czyli brak wewnętrznego głosu ma negatywny wpływ na pamięć
