Humanizm
Najpierw intuicja, potem kultura
20 grudnia 2024
Koty są zwierzętami, które towarzyszą człowiekowi od tysięcy lat. Traktujemy je jako zwierzęta domowe, ale zasługują one na większą uwagę. Anjali Goswami, biolog ewolucyjny z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, przedstawia fascynującą teorię, według której koty są doskonałe z ewolucyjnego punktu widzenia.
Zdaniem Goswami, zarówno domowe pręgowane koty, jak i wielkie dzikie koty stanowią przykład perfekcji w świecie przyrody; jednym słowem-koty są doskonałe. Wszystkie niezależnie od gatunku, mają niezwykle podobną budowę anatomiczną, co pozwala im być wysoce wyspecjalizowanymi drapieżnikami.
Na świecie istnieje obecnie 41 gatunków kotów, z czego 40 to dzikie gatunki, a jeden to udomowiony kot domowy (Felis catus). Te dzikie koty można spotkać na każdym kontynencie z wyjątkiem Australii (występują tu jako gatunek inwazyjny) i Antarktydy. Goswami zaznacza, że każdy z nich jest w ogromnej mierze zbudowany tak samo.
Pozornie wydaje się, że istnieje między nimi wiele różnic. Oczywiście mają różne kolory sierści, ale wszystkie mają takie same głowy, które nie wydłużają się w miarę dojrzewania zwierzęcia. Cecha ta jest sprzeczna ze standardowym wzorcem rozwoju ssaków. Na przykład psy mają krótkie, okrągłe głowy jako szczenięta, ale długie, pyskate jako dorosłe osobniki. Dorosły kot wygląda podobnie do małego, ale jest większy.
W przypadku psów hodowcy wykorzystują tę zmienność rozwojową, tworząc rasy o różnych kształtach twarzy. Jednak koty nie mają takiej zmienności rozwojowej. Wszystko to prowadzi do wniosku, że koty są niezwykle wyspecjalizowane. Nie ma znaczenia, czy są to małe koty bengalskie, czy gigantyczne lwy lub tygrysy. W zasadzie będą wyglądać tak samo.
Polecamy: Wielka eksterminacja kotów w Nowej Zelandii
Każdy mięsożerca ma zestaw zębów, który nazywamy parą krojącą. Wielu z nich zachowuje zęby trzonowe, które są umieszczone za nimi. Odpowiadają one za rozdrabnianie pokarmów roślinnych. Koty jednak straciły prawie wszystko, co jest za zębami krojącymi. I ponownie, odnosi się to do każdego gatunku kota, bez względu na jego wielkość. Jedyna różnica wynika z wielkości kotów. Wśród dużych zwierząt pojawia się niewielkie wydłużenie pyska.
Ale ta zmienność jest niczym w porównaniu z tym, co można zaobserwować u innych grup, takich jak psy. Ostatecznie duże koty są naprawdę podobne do małych kotów, o wiele bardziej niż można by się spodziewać.
Goswami uważa, że jedyną rzeczą, jaka odróżnia różne gatunki kotów to rozmiar i dlatego są one doskonałe ewolucyjnie. Mogą stać się większe lub mniejsze, ale nie zmieniają niczego innego, ponieważ poza tym są w sam raz. Nie są mistrzami we wszystkich dziedzinach, ale przodują w jednej. Inne gatunki znacznie bardziej się od siebie różnią. Na przykład niedźwiedzie. Zwierzęta te różnią się pod względem diety i stylu życia. Jest roślinożerna panda i mięsożerny niedźwiedź polarny. Koty, choć mniej zróżnicowane, są ewolucyjnie skuteczniejsze w swojej specjalizacji.
Goswami zauważa również, że jest wiele innych grup ssaków, które próbowały ewolucyjnie naśladować koty. Nie zdołały jednak im dorównać.
„Torbacze próbowały być kotami. Wymarła grupa mięsożerców zwana kreodontami również próbowała nimi być, podobnie jak łasice. Jednak nie udało im się osiągnąć tak spektakularnego sukcesu ewolucyjnego” – podkreśla Goswami.
Koty są również doskonałe pod względem tempa ewolucji. Jako zwierzęta żyjące samotnie (z wyjątkiem lwów) ewoluują wolniej niż inne ssaki. Mimo to ich specjalizacja w roli drapieżników jest na tyle doskonała, że nie wymagają szybkich zmian, by utrzymać swoją dominację w przyrodzie.
Polecamy: Naukowcy odkrywają tajemniczy związek między kotami a schizofrenią