Kiedy dać dziecku pierwszy smartfon? Pośpiech jest złym doradcą

Im wcześniej dzieci dostają smartfon, tym gorzej

Dane wskazują, że gorsze zdrowie psychiczne nastolatków w dużej mierze jest związane z wczesnym dostępem do mediów społecznościowych. Wiąże się to z wyższym ryzykiem doświadczenia cyberprzemocy, zaburzeń snu oraz osłabieniem relacji rodzinnych w dorosłości.

Badanie Sapien Labs wykazało, że osoby, które otrzymały pierwszy smartfon przed 13. rokiem życia częściej zgłaszały pojawienie się myśli samobójczych, agresji i uczucie oderwania od rzeczywistości. Oprócz tego wykazywały trudności z regulowaniem emocji oraz niskie poczucie własnej wartości. Naukowcy przeanalizowali grupę chętnych w wieku 18–24 lat. Wnioski zostały opublikowane w Journal of Human Development and Capabilities (2025, Vol. 26, No. 3).

Chociaż większość platform społecznościowych ustala minimalny dopuszczalny wiek użytkownika na 13 lat, egzekwowanie tych ograniczeń jest nieefektywne. Tymczasem średni wiek uzyskania pierwszego smartfona wciąż się obniża, a mnóstwo dzieci korzysta z urządzeń przez cały dzień.

„Nasze dane wskazują, że wczesne posiadanie smartfona i dostęp do mediów społecznościowych wiążą się z głęboką zmianą w zakresie zdrowia psychicznego oraz dobrostanu młodych dorosłych. Związek ten wynika z kilku czynników. Dostępu do mediów społecznościowych, cyberprzemocy, zaburzeń snu i trudnych relacji rodzinnych. To prowadzi w dorosłości do występowania objawów, które nie odpowiadają tradycyjnym oznakom depresji czy lęku i mogą być pomijane przez standardowe narzędzia przesiewowe” – wyjaśnia dr Tara Thiagarajan, główna autorka badania, neurobiolog i założycielka Sapien Labs, cytowana przez portal Medical Xpress.

Do analizy zdrowia psychicznego młodych dorosłych zespół wykorzystał dane z projektu Global Mind Project oraz narzędzie MHQ (Mind Health Quotient). To ostatnie opiera się na samoocenie badanego. Na tej podstawie mierzy się dobrostan społeczny, emocjonalny, poznawczy i fizyczny w celu określenia ogólnego wyniku zdrowia psychicznego. Wyniki są jednoznaczne.

Konsekwencje są odczuwane w dorosłości

Badacze porównywali wyniki osób, które dostały pierwszego smartfona przed 13. rokiem życia, i tych, które tak wcześnie nie miały dostępu do urządzenia. U tych pierwszych samoocena oraz poziom zdrowia mentalnego były niższe. Wzorzec ten był spójny we wszystkich regionach, kulturach i językach. Widać szczególną podatność na wpływ technologii cyfrowych w młodym wieku.

U kobiet wcześniejszy dostęp do smartfona wiązał się z niższą odpornością emocjonalną. Panie miały problem z pewnością siebie, a także poczuciem własnej wartości. Z kolei mężczyźni wykazywali się mniejszą empatią, stabilnością emocjonalną i trudniej było im zachować spokój.

Dalsza analiza wykazała, że wcześniejszy dostęp do mediów społecznościowych tłumaczy w ok. 40 proc. związek między wczesnym posiadaniem smartfona a późniejszym pogorszeniem zdrowia psychicznego. Pozostałe znaczące czynniki, które pojawiają się w następstwie dostępu do urządzenia, to słabe relacje rodzinne (13 proc.), cyberprzemoc (10 proc.) i zaburzenia snu (12 proc.).

„Nasze dane sugerują, że posiadanie smartfona przez dzieci otwiera przed nimi drogę do środowisk cyfrowych napędzanych AI i ma głęboko negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i dobrostan w dorosłości, co może ograniczać autonomię jednostki i zdolność do rozwoju społecznego” – tłumaczy dr Thiagarajan.

Chcesz więcej naukowych ciekawostek? Zajrzyj na nasz kanał YouTube. Kliknij na LINK i zaznacz „Subskrybuj”.

Badacze rekomendują następujące rozwiązania, aby ograniczyć negatywne skutki korzystania ze smartfonów:

• obowiązkową edukację w zakresie kompetencji cyfrowych i zdrowia psychicznego,
• wzmocnienie egzekwowania zasad wiekowych w mediach społecznościowych i zadbanie o faktyczne konsekwencje niedopilnowania tych zasad dla firm technologicznych,
• ograniczenie dostępu do platform społecznościowych dla najmłodszych,
• regulowanie dostępu do smartfonów zależnie od wieku dziecka.

Zdrowie psychiczne dzieci i nastolatków nie jest zależne tylko od smartfonów i mediów społecznościowych. Mimo to zawsze warto ograniczać negatywny wpływ danego czynnika i wspierać ich prawidłowy rozwój.