Pieśni różnych kultur kryją wspólny sekret. Uczeni poznali tajemnicę

Systemy muzyczne różnych kultur

W różnych częściach świata muzyka rozwijała się na różne sposoby. W kulturze zachodniej od XVIII wieku stosowany jest system równomiernie temperowany, który dzieli oktawę na 12 równych części, zapewniając jednakowe odstępy między dźwiękami. Ten sposób strojenia sprawia, że muzyka brzmi dobrze w każdej tonacji, co znacząco ułatwia zarówno grę, jak i komponowanie. W kontekście tego systemu muzyka ludowa zyskała szczególną charakterystykę, odzwierciedlającą unikalne tradycje regionalne.

Inne kultury przyjęły odmienne systemy muzyczne. W Indiach muzyka opiera się na systemie raga, z określonymi zasadami melodii, oraz shruti. To mikrotony, które umożliwiają bogatą ornamentację i improwizację. Skale indyjskie często mają więcej niż 12 dźwięków na oktawę, co pozwala na wyjątkową ekspresję artystyczną. W Chinach tradycyjna muzyka bazuje na skali pentatonicznej, obejmującej pięć dźwięków na oktawę. Z kolei muzyka arabska i turecka wykorzystuje system makam, zawierający mikrotony – dźwięki pomiędzy półtonami znanymi w muzyce zachodniej.

W każdej kulturze muzyka rozwijała się inaczej, co sprawia, że słuchając muzyki arabskiej, trudno dostrzec podobieństwa do europejskiej. Jednak istnieją uniwersalne wzorce, wspólne dla muzyki ludowej na całym świecie, niezależnie od jej kulturowego pochodzenia. Te uniwersalne cechy badał muzykolog Yuto Ozaki z Uniwersytetu Keio w Tokio.

Polecamy: Muzyka elektroniczna zmienia nasz stan świadomości

Uniwersalne wzorce w śpiewie

„Ludzie musieli nauczyć się śpiewać na wczesnym etapie naszej historii, ponieważ w każdym społeczeństwie możemy znaleźć coś, co można nazwać muzyką” – mówi Ozaki.

Japoński badacz zainteresował się śpiewem, ponieważ był on prawdopodobnie pierwszym „instrumentem”, jakim dysponował człowiek. Ozaki chciał sprawdzić, czy śpiewanie odgrywało istotną rolę w społeczeństwie, czy może było jedynie produktem ubocznym zdolności mowy. W tym celu wraz z zespołem przeanalizował pieśni ludowe z całego świata.

Pieśni mają różnorodny charakter: mogą być spokojnymi kołysankami, dynamicznymi utworami tanecznymi czy pełnymi emocji lamentami pogrzebowymi. Ozaki odkrył, że języki różnią się melodyjnością. Na przykład włoski jest bardzo melodyjny, podczas gdy polski, z powodu szeleszczącej wymowy i stałego akcentu na drugą sylabę od końca, uważany jest za mniej śpiewny.

Jednak mimo tych różnic w muzyce różnych kultur istnieją pewne powtarzające się wzorce. Naukowcy zdefiniowali trzy uniwersalne cechy śpiewu: pieśni są zwykle wolniejsze niż mowa, mają wyższe i bardziej stabilne tony. Te różnice sugerują, że śpiew nie był przypadkowym produktem ubocznym mowy.

Polecamy: HOLISTIC NEWS: Sekrety życia wg humanistów. 8 ważnych zasad rozwoju osobistego #obserwacje

Muzyka ludowa jako narzędzie budowania więzi społecznych

Muzykolog Patrick Savage z Uniwersytetu Auckland uważa, że muzyka ewoluowała dzięki swojej roli w budowaniu więzi społecznych. Jego hipoteza zakłada, że trwałe relacje, takie jak przyjaźnie czy grupy społeczne, były kluczowe dla przetrwania i dobrostanu jednostek.

„Wolniejsze, bardziej regularne i przewidywalne melodie mogą pozwalać na synchronizację i harmonizację, łącząc nas w sposób, w jaki język nie potrafi” – podkreśla Savage, który jest współautorem badania. Jego wyniki zostały opublikowane na platformie preprintów PsyArXiv.

Rozkładanie muzyki ludowej na czynniki pierwsze

Ozaki i jego zespół przeanalizowali późnośredniowieczną pieśń „Scarborough Fair” w dwóch wersjach: śpiewanej i mówionej przez Savage’a. Odkryli, że śpiewana wersja była o połowę wolniejsza niż mówiona, a dźwięki w niej były wyższe i bardziej stabilne, choć wykazywały subtelne wahania dynamiczne. Wersja mówiona nigdy nie osiągała tak stabilnych wysokości dźwięków.

Konferencja Holistic Talk EDU K’IDS już 3 grudnia w Bielsku-Białej: Poznaj innowacyjne metody edukacji

Wspólne cechy różnych kultur

W ramach badania naukowcy przeanalizowali 300 nagrań audio, obejmujących pieśni wykonywane przez 75 osób mówiących w 55 językach. Uczestnicy śpiewali, recytowali teksty i grali melodie na instrumentach, opisując ich znaczenie. Odkryto, że wysokość dźwięku, tempo i stabilność tonalna zmieniają się w przewidywalny sposób podczas przechodzenia od muzyki instrumentalnej do śpiewu, a następnie do mowy. Jednocześnie w różnych kulturach zaobserwowano wspólne cechy tych zmian.

Polecamy: Co to jest autotune i dlaczego zniszczył muzykę?