Nauka
Ruch pomaga szczególnie dziewczynkom. Zapobiega depresji nastolatek
16 listopada 2025

Nowe badania opublikowane w Microbiology Spectrum ujawniły, że tajemnicza bakteria Tersicoccus phoenicis potrafi udawać martwą tak perfekcyjnie, że przez lata oszukiwała systemy NASA. Ukrywała się w najczystszych pomieszczeniach na Ziemi, przetrwała sterylizację UV i chemikalia. Teraz wiemy, jak to zrobiła.
Do pomieszczenia montażowego w Kennedy Space Center na Florydzie nie miała prawa dostać się żadna bakteria. Prace nad lądownikiem Phoenix Mars musiały przebiegać w absolutnie sterylnych warunkach. Zastosowano tam filtry powietrza, promieniowanie UV, w pomieszczeniu regularnie rozpylano biobójcze chemikalia. Przetrwanie bakterii w tak ekstremalnych warunkach jest niemal niemożliwe.
A jednak w 2007 roku inżynierowie z NASA odkryli, że w pokoju znajduje się nieznany do tej pory nauce mikroorganizm. Mało tego – tę samą bakterię znaleziono w równie sterylnym pomieszczeniu bazy Europejskiej Agencji Kosmicznej w Gujanie Francuskiej, 4000 km dalej. Skąd organizm się tam wziął?
Kolejne lata naukowcy z NASA spędzili na badaniu tajemniczego mikroba. Choć od jego odkrycia minęło niemal 20 lat, dopiero niedawna analiza naukowców z University of Houston pozwoliła na pełne odkrycie sekretów organizmu. Wyniki ich eksperymentów opublikowało czasopismo Microbiology Spectrum.
W normalnych warunkach wymaz pobrany z jakiejś powierzchni po zetknięciu ze specjalnym podłożem hodowlanym sprawia, że bakterie z próbki zaczynają rosnąć i stają się widoczne. Tajemnicza bakteria z kosmicznych baz jednak się tak nie zachowywała. To dlatego jej wykrycie było tak trudne.
Okazuje się, że mikrob wchodzi w stan głębokiej hibernacji, przypominającej całkowitą śmierć komórki. W tym czasie nie rozmnaża się, nie przyjmuje pokarmów i wszystko wskazuje na to, że po prostu jest martwy. Dzięki specjalnemu mechanizmowi może się jednak przebudzić.
Bakterie nazwano Tersicoccus phoenicis. Pierwszy człon nazwy to połączenie łacińskiego słowa tersi, czyli „czysty” (od warunków, w jakich odkryto bakterie) i greckiego coccus, co oznacza jagodę i wiąże się z kształtem organizmu. Druga część nazwy to nawiązanie zarówno do misji Phoenix Mars, podczas której zauważono bakterię, jak i mitycznego feniksa – płonącego ptaka, który po śmierci w płomieniach odradzał się z popiołów. Połączenie bakterii z legendarnym stworzeniem nie jest przypadkowe.
Do takiego właśnie „zmartwychwstania” zdolny jest ten mikroorganizm. Naukowcy z University of Houston odkryli, że bakteria posiada gen pozwalający jej kodować specjalne białko zwane Rpf. Wystarczy, że wejdzie w kontakt z tym związkiem chemicznym i jest w stanie wybudzić się z głębokiej hibernacji.
A do takiego przebudzenia nie potrzebuje dużo, bowiem okazuje się, że białko Rpf jest niemal wszędzie. Wydzielają je różne bakterie, w tym jeden z gatunków żyjących powszechnie na ludzkiej skórze. Oznacza to, że zahibernowana T. phoenicis przyczepiona do superczystego statku kosmicznego nie miałaby problemu z obudzeniem się i ucztowaniem po długim okresie uśpienia. Przetrwanie tej bakterii w nawet tak ekstremalnych warunkach jak przestrzeń kosmiczna nie jest niemożliwe.
Dlaczego jest to problemem? Misje wysyłane na Marsa mają na celu m.in. szukanie śladów pozaziemskiego życia. Gdyby na jednej z pobranych próbek znalazła się wybudzona z hibernacji T. phoenicis, naukowcy mogliby błędnie założyć, że jest to organizm żyjący na Czerwonej Planecie.
Gdyby nie przypadkowe odkrycie bakterii i poznanie jej trybu życia, znalezienie T. phoenicis na przyniesionych z Marsa próbkach mogłoby być uznane za sensacyjne odkrycie pozaziemskiego życia. Teraz gdy wiemy, że bakteria może potencjalnie przetrwać kosmiczną podróż, każdy ślad żywego organizmu przywieziony z Czerwonej Planety będzie dokładnie sprawdzany. Może się bowiem okazać, że potencjalny kosmiczny organizm to tak naprawdę wybudzona z hibernacji bakteria, przywieziona ze sterylnego laboratorium na Ziemi.
Chcecie wiedzieć o tym, co się dzieje w kosmosie? Zajrzyjcie na kanał Holistic News na YouTube:
To niejedyny przypadek mikroorganizmu, który żyje w ekstremalnych warunkach pustki kosmosu. Sprawdź artykuł: Ta bakteria przetrwała na stacji kosmicznej. Ma niezwykłe zdolności
Black Friday przez cały listopad! -20% na cały koszyk z kodem: BLACK20
Do zobaczenia!
Księgarnia Holistic News