NASA odkryła bakterię, która potrafi udawać martwą. Znamy jej sekret

Bakteria w ekstremalnych warunkach: naukowiec w ochronnych stroju trzyma próbki z bakteriami. Fot. CDC / Unsplash

Nowe badania opublikowane w Microbiology Spectrum ujawniły, że tajemnicza bakteria Tersicoccus phoenicis potrafi udawać martwą tak perfekcyjnie, że przez lata oszukiwała systemy NASA. Ukrywała się w najczystszych pomieszczeniach na Ziemi, przetrwała sterylizację UV i chemikalia. Teraz wiemy, jak to zrobiła.

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Bakteria odkryta w sterylnym pomieszczeniu. Skąd się tam wzięła?

Do pomieszczenia montażowego w Kennedy Space Center na Florydzie nie miała prawa dostać się żadna bakteria. Prace nad lądownikiem Phoenix Mars musiały przebiegać w absolutnie sterylnych warunkach. Zastosowano tam filtry powietrza, promieniowanie UV, w pomieszczeniu regularnie rozpylano biobójcze chemikalia. Przetrwanie bakterii w tak ekstremalnych warunkach jest niemal niemożliwe.

A jednak w 2007 roku inżynierowie z NASA odkryli, że w pokoju znajduje się nieznany do tej pory nauce mikroorganizm. Mało tego – tę samą bakterię znaleziono w równie sterylnym pomieszczeniu bazy Europejskiej Agencji Kosmicznej w Gujanie Francuskiej, 4000 km dalej. Skąd organizm się tam wziął?

Wieloletnie badania ujawniły tajemnicę mikroba

Kolejne lata naukowcy z NASA spędzili na badaniu tajemniczego mikroba. Choć od jego odkrycia minęło niemal 20 lat, dopiero niedawna analiza naukowców z University of Houston pozwoliła na pełne odkrycie sekretów organizmu. Wyniki ich eksperymentów opublikowało czasopismo Microbiology Spectrum.

Ta bakteria przetrwa w ekstremalnych warunkach

W normalnych warunkach wymaz pobrany z jakiejś powierzchni po zetknięciu ze specjalnym podłożem hodowlanym sprawia, że bakterie z próbki zaczynają rosnąć i stają się widoczne. Tajemnicza bakteria z kosmicznych baz jednak się tak nie zachowywała. To dlatego jej wykrycie było tak trudne.

Okazuje się, że mikrob wchodzi w stan głębokiej hibernacji, przypominającej całkowitą śmierć komórki. W tym czasie nie rozmnaża się, nie przyjmuje pokarmów i wszystko wskazuje na to, że po prostu jest martwy. Dzięki specjalnemu mechanizmowi może się jednak przebudzić.

Jak feniks z popiołów

Bakterie nazwano Tersicoccus phoenicis. Pierwszy człon nazwy to połączenie łacińskiego słowa tersi, czyli „czysty” (od warunków, w jakich odkryto bakterie) i greckiego coccus, co oznacza jagodę i wiąże się z kształtem organizmu. Druga część nazwy to nawiązanie zarówno do misji Phoenix Mars, podczas której zauważono bakterię, jak i mitycznego feniksa – płonącego ptaka, który po śmierci w płomieniach odradzał się z popiołów. Połączenie bakterii z legendarnym stworzeniem nie jest przypadkowe.

Powszechne białko budzi mikroba z hibernacji

Do takiego właśnie „zmartwychwstania” zdolny jest ten mikroorganizm. Naukowcy z University of Houston odkryli, że bakteria posiada gen pozwalający jej kodować specjalne białko zwane Rpf. Wystarczy, że wejdzie w kontakt z tym związkiem chemicznym i jest w stanie wybudzić się z głębokiej hibernacji.

A do takiego przebudzenia nie potrzebuje dużo, bowiem okazuje się, że białko Rpf jest niemal wszędzie. Wydzielają je różne bakterie, w tym jeden z gatunków żyjących powszechnie na ludzkiej skórze. Oznacza to, że zahibernowana T. phoenicis przyczepiona do superczystego statku kosmicznego nie miałaby problemu z obudzeniem się i ucztowaniem po długim okresie uśpienia. Przetrwanie tej bakterii w nawet tak ekstremalnych warunkach jak przestrzeń kosmiczna nie jest niemożliwe.

Pozaziemskie życie czy ziemski pasażer na gapę?

Dlaczego jest to problemem? Misje wysyłane na Marsa mają na celu m.in. szukanie śladów pozaziemskiego życia. Gdyby na jednej z pobranych próbek znalazła się wybudzona z hibernacji T. phoenicis, naukowcy mogliby błędnie założyć, że jest to organizm żyjący na Czerwonej Planecie.

Gdyby nie przypadkowe odkrycie bakterii i poznanie jej trybu życia, znalezienie T. phoenicis na przyniesionych z Marsa próbkach mogłoby być uznane za sensacyjne odkrycie pozaziemskiego życia. Teraz gdy wiemy, że bakteria może potencjalnie przetrwać kosmiczną podróż, każdy ślad żywego organizmu przywieziony z Czerwonej Planety będzie dokładnie sprawdzany. Może się bowiem okazać, że potencjalny kosmiczny organizm to tak naprawdę wybudzona z hibernacji bakteria, przywieziona ze sterylnego laboratorium na Ziemi.

Chcecie wiedzieć o tym, co się dzieje w kosmosie? Zajrzyjcie na kanał Holistic News na YouTube:

To niejedyny przypadek mikroorganizmu, który żyje w ekstremalnych warunkach pustki kosmosu. Sprawdź artykuł: Ta bakteria przetrwała na stacji kosmicznej. Ma niezwykłe zdolności


Black Friday & Cyber Monday

Black Friday przez cały listopad! -20% na cały koszyk z kodem: BLACK20
Do zobaczenia!
Księgarnia Holistic News

Opublikowano przez

Maciej Bartusik

Dziennikarz


Dziennikarz, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Doświadczenie zdobywał w radiu i mediach internetowych. Na koncie ma dziesiątki publikacji na temat nowych technologii i eksploracji kosmosu. Zainteresowany współczesną energetyką. Wielbiciel włoskiej kuchni, szczególnie makaronu w każdej postaci.

Chcesz być na bieżąco?

Zapisz się na naszą listę mailingową. Będziemy wysyłać Ci powiadomienia o nowych treściach w naszym serwisie i podcastach.
W każdej chwili możesz zrezygnować!

Nie udało się zapisać Twojej subskrypcji. Proszę spróbuj ponownie.
Twoja subskrypcja powiodła się.