Nauka
Ziemia straciła siostrę. Badanie Wenus dowodzi, że nie jest podobna
17 grudnia 2024
Nasza ciekawość i pragnienie poznania świata doprowadziły do zgłębienia wielu tajemnic. Potrafimy opisywać zjawiska obserwowane w naszym otoczeniu, wysłaliśmy człowieka na Księżyc, a NASA coraz śmielej rozważa możliwość utworzenia na nim stałej bazy, z której w przyszłości człowiek miałby wyruszyć w kierunku Marsa.
Zobacz też:
Kompleksowość ludzkiego mózgu
Mimo tych bez wątpienia ważnych osiągnięć nadal nie znamy w pełni składu naszego mózgu. Oczywiście, posiadamy na jego temat podstawowe informacje. Przeciętny ludzki mózg waży około 1,4 kilograma i ma konsystencję miękkiego tofu. Składa się z dwóch głównych typów komórek: neuronów, odpowiedzialnych za myślenie, oraz tak zwanych komórek glejowych, wspomagających ich funkcje. Jednak pod tą pozornie prostą charakterystyką kryje się złożoność, która nadal zaskakuje nawet najbardziej doświadczonych neuronaukowców.
Neurony przesyłają impulsy elektryczne między różnymi obszarami mózgu. Jest ich około 86 miliardów. Występują w wielu odmianach, różnią się kształtem, funkcją i właściwościami. Wciąż jednak niewiele o nich wiemy. W 2018 roku naukowcy odkryli nowy ich typ. Zostały nazwane neuronami dzikiej róży ze względu na swój charakterystyczny kształt. Wydają się tłumić aktywność elektryczną innych neuronów.
Rzeczywiście, wciąż zbyt mało wiemy na temat funkcji tych komórek w ludzkim mózgu
– stwierdza Rebecca Hodge z Allen Institute for Brain Science w Seattle w Waszyngtonie.
Różnorodność komórek mózgowych
Komórki glejowe, których liczba w ludzkim mózgu również wynosi około 86 miliardów, są jeszcze trudniejsze do zdefiniowania. Ich nazwa pochodzi od greckiego słowa oznaczającego „klej” i przez długi czas uważano je za nic więcej niż strukturalne wsparcie dla neuronów. Jednak obecnie wiemy, że odgrywają one kluczową rolę w funkcjonowaniu mózgu. Jeden z ich rodzajów, oligodendrocyty, wytwarzają izolujące osłonki mielinowe, które ułatwiają przewodzenie impulsów elektrycznych przez neurony. Natomiast mikroglej to komórki odpornościowe mózgu, które przemieszczają się w poszukiwaniu oznak stanu zapalnego i uszkodzeń, a następnie gromadzą się, aby je usunąć. Z kolei astrocyty, mające kształt gwiazdy, pomagają regulować przepływ krwi.
We wrześniu 2023 roku Andrea Volterra ze szwajcarskiego Uniwersytetu w Lozannie opisała nowy typ ludzkich komórek mózgowych, będący hybrydą neuronów i komórek glejowych.
Granica między neuronami a komórkami glejowymi jest znacznie bardziej płynna, niż wcześniej sądzono. Nasze odkrycie pokazuje, że niektóre astrocyty wykazują także cechy molekularne i funkcjonalne charakterystyczne dla neuronów
– wyjaśnia Andrea Volterra.
Komórki odkryte przez jej zespół odpowiadają za pamięć przestrzenną, która umożliwia orientację w terenie. Naukowcy podkreślają jednak, że wciąż jesteśmy dalecy od pełnego zrozumienia ich funkcji i roli.
Tajemnice umysłu w atlasie naszego mózgu
Jednak różnorodność typów komórek to tylko wierzchołek góry lodowej. W marcu 2023 roku naukowcy z Allen Institute przedstawili wyniki badań, w których dokładnie przeanalizowali 4,1 miliona komórek mózgowych myszy. Zidentyfikowali 5200 różnych ich typów, z których około 5000 to neurony, a pozostałe to komórki glejowe.
Polecamy: Z cyklu „Rozmowy o życiu”: jak jestem
W październiku 2023 roku badacze opublikowali pierwszy szkic atlasu komórek ludzkiego mózgu, obejmujący ponad 3300 ich typów. Jest to jak dotąd najbardziej kompleksowa analiza, która bada cały ludzki mózg, a nie tylko jego poszczególne obszary. Rebecca Hodge twierdzi, że stworzenie kompleksowego atlasu ludzkiego mózgu jest możliwe, ale wymaga wielu lat badań i testów. Naukowcy pragną przede wszystkim zrozumieć, w jaki sposób komórki łączą się ze sobą i jak tworzą ludzki umysł.
Poznanie odpowiedzi na to zagadnienie, które dotyczy nie tylko nauki, lecz także ludzkiej egzystencji, pozwoli nam spojrzeć głębiej w siebie. Jeśli naukowcy zdołają zrozumieć sposoby, w jakie komórki się łączą, być może w przyszłości będą w stanie wykorzystać tę wiedzę do leczenia pacjentów z chorobami neurologicznymi.
To może cię również zainteresować:
