Pokolenie Z zawstydza starszych od siebie. W jednej sprawie wydaje się mądrzejsze od własnych rodziców

Wypracowanie zdrowych nawyków w swojej codziennej rutynie jest bardzo trudne. Wymaga to wysokiego poziomu samoświadomości i motywacji. Millenialsi, którzy wchodzą obecnie w kryzys środka życia, często mierzą się z konsekwencjami zdrowotnymi swojego wcześniejszego perfekcjonizmu. Próbują coś zmienić, co wiąże się z dużym wysiłkiem. Generacja Z natomiast zachowuje się tak, jakby dbałość o zdrowie była wpisana w ich geny.

Trudne dobrego początki

Głównymi problemami zdrowotnymi, z którymi zmaga się światowe społeczeństwo to schorzenia związane z nieodpowiednim trybem życia. Stres, nieprawidłowe odżywianie, ogromna ilość czynników rakotwórczych i mutagennych, na które narażeni jesteśmy każdego dnia, są przyczynami chorób cywilizacyjnych takich jak cukrzyca, otyłość czy choroby nowotworowe. 

Zdecydowanej większości wymienionych schorzeń można zapobiegać, a profilaktyka jest głównym czynnikiem chroniącym, skutecznie obniżającym zapadalność na wiele chorób.

Sposobem na uniknięcie problemów mogą być również zdrowe nawyki. To małe cząstki codziennej rutyny, które w długofalowej perspektywie stanowią niezwykle istotną bazę, skutecznie neutralizującą wpływ szkodliwych czynników na nasze ciało. Wśród szkodzących nam substancji wymienić można np. alkohol, nikotynę czy biały cukier.

Mimo wiedzy na ten temat i niezliczonej ilości badań naukowych potwierdzających prozdrowotne tezy, choroby cywilizacyjne nadal wywołują ogromną ilość przedwczesnych zgonów, a promocja zdrowia oparta na przekazywaniu wiedzy i przedstawianiu konsekwencji często zawodzi. Tymczasem, bardziej skuteczna wydaje się w tym obszarze… moda.

Zdrowsi niż nikt inny wcześniej?

Pandemia koronawirusa stanowiła największy zwrot w społecznym postrzeganiu kwestii zdrowotnych. Rozpoczęły się burzliwe dyskusje na temat higieny, szczepień, profilaktyki, ochrony osób starszych i słabszych. Skłoniło to wiele organizacji do rozpoczęcia badań na temat postrzegania zdrowia jako wartości. Głębszej analizie zaczęto poddawać też zachowania korzystne dla naszych organizmów.

W 2021 roku Linus, organizacja non-profit zajmująca się działaniami na rzecz promocji zdrowia, przeprowadziła badanie osób z pokolenia Z (wówczas w wieku 18-24 lat). 1200 ankietowanych za pośrednictwem platformy Zoom przedstawiło badaczom swoje poglądy na temat zdrowia i dobrostanu. 

Kluczowym wnioskiem wynikającym z wyników badań było to, że 70 proc. osób z pokolenia Z ocenia swój stan zdrowia jako dobry, a pandemia nie wpływa w sposób znaczący na ich samopoczucie (psychiczne i fizyczne). 

Ponadto młodzi dorośli zdecydowanie podkreślali, że równowaga emocjonalna jest ważnym komponentem ich tożsamości i nierozerwalną składową postrzegania samopoczucia jako całości. Czas i pieniądze poświęcone na profilaktykę zdrowia, a także urządzenia monitorujące podstawowe parametry fizyczne (takie jak tętno), to oczywistość dla młodych dorosłych, którym z jakiegoś powodu przypięto łatkę „lekkoduchów”. Czy takie określenie nie jest krzywdzące dla pokolenia, które jak żadne inne wcześniej, stara się jak najdłużej zachować pełne zdrowie? 

Polecamy: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zawiodła w czasie pandemii. Czy jest do czegokolwiek potrzebna?

Moda na zdrowie

Specjaliści zajmujący się zdrowiem publicznym często określają pokolenie Z jako Gen Well. Jest to skutek psychologicznego profilu młodych dorosłych. Według opisu istnieją cztery siły, które napędzają „pokolenie zdrowia”. Four Forces to nazwa oryginalna koncepcji, a oto jej elementy. 

1. Rezyliencja (ang. resilience) – czyli poziom zdolności do adaptacji. Inaczej mówiąc zasoby psychiczne pozwalające na zachowanie wysokiego poziomu odporności na zmiany wymagające przystosowania. To także potencjał, który można wykorzystać w przypadku zmagania się z trudnościami zdrowotnymi. 
2. Spekulacja (ang. speculation) – pokolenie Z wytrwale eksploruje świat wiedzy w celu pozyskiwania sprawdzonych informacji na temat zdrowia i bezlitośnie demaskuje fałsz czy półprawdy, uprawiając fact-checking (ang. weryfikacja faktów).
3. Współzależność (ang. interdependence) – to inaczej postawa życiowa, która sprawia, że wszystko, co robią postmillenialsi: związki, relacje, nawyki czy używanie technologii, jest ściśle zintegrowane jako całość, mająca za zadanie działać w służbie zachowania dobrego zdrowia. 
4. Haptyczność (ang. haptic) – określenie określające pomieszanie różnych postaci rzeczywistości: tej „na żywo” i tej on-line. Pomieszanie jednak nie dotyczy tutaj zjawiska zagubienia we wspomnianej zależności, a tłumaczy swobodę w „przełączaniu się” z rzeczywistości wirtualnej do rzeczywistości fizycznej, bez odczuwania dyskomfortu z tego powodu. Ponadto większość reprezentantów pokolenia Z uważa, że relacje wirtualne są równie satysfakcjonujące jak relacje na żywo.

Polecamy:

Zdrowie ciała, zdrowie duszy

Pokolenie, dla którego subiektywne poczucie dobrego zdrowia jest niezwykle ważne, zauważa również wpływ psychiki na ocenę ogólnego dobrostanu. Ankieterzy z organizacji Linus zadali pytanie: „Które z poniższych składowych zdrowia niepokoją cię najbardziej w perspektywie następnych pięciu lat”? Najczęściej wskazywaną przez respondentów obawą (54 proc.) było pozostawanie w emocjonalnym lub mentalnym kryzysie, takim jak np. depresja. Co ciekawe cukrzyca,  problemy z układem krążenia czy nowotwory stanowią tylko po 20, 26 i 27 proc. wskazań ankietowanych. Oznacza to, że choroby cywilizacyjne wcale nie stanowią głównego powodu do niepokoju wśród większości ankietowanych. 

Potwierdzeniem wyników uzyskanych powyżej były odpowiedzi na pytanie: „Czy w ciągu ostatniego roku konsultowałeś któryś z poniższych problemów ze specjalistą?”. Częściej wybierano odpowiedź wskazującą na diagnostykę z zakresu zaburzeń emocjonalnych: depresji i lęku (35 proc.) niż wizytę z powodu mniej poważnych chorób takich jak przeziębienie czy grypa (30 proc.). 

Zadbać o siebie, rozmawiać o zdrowiu

Podczas gdy millenialsi nauczeni są wytrwałości w dążeniu do celu, a stworzona przez nich kultura organizacji takich jak korporacje stawia raczej na kult pracy, pokolenie Z uczy się, w jaki sposób najlepiej zadbać o samego siebie. Według badań Linus, aby osiągnąć równowagę psychofizyczną, młodzi dorośli najczęściej stosowali strategię polegającą na zmianie nawyków w zakresie higieny snu (52 proc.). Często wybierali również ćwiczenia fizyczne (44 proc.), rozwijali nowe hobby (41 proc.) oraz oddawali się medytacji lub modlitwie (29 proc.).  

Niesłuszny mit, mówiący o tym, że młodzi ludzie chcą wszystko załatwić on-line, co świadczyć ma o niechęci do kontaktów osobistych, obalają odpowiedzi respondentów. 66 proc. pokolenia Z nadal woli osobistą formę korzystania z opieki zdrowotnej. Zanim sięgną po teleporadę, poszukują oni poradnictwa w aptekach (53 proc.) czy oddziałach ratunkowych (39 proc.). Ważnym wnioskiem było również to, że młodzi dorośli więcej pieniędzy przeznaczają na środki prewencyjne w zakresie ochrony zdrowia (56 proc.) niż na bieżące interwencje związane z chorobą (44 proc.).

Polecamy: Odżywianie mózgu. Co jeść, aby zachować równowagę psychiczną?

Wizja przyszłości

Jak będzie wyglądała przyszłość w zakresie dbania o nasze zdrowie? Tworzone przez generację Z strategie z pewnością uformują następne pokolenia, które odnajdą swoje sposoby w dążeniu do pełnego dobrostanu. Dzisiaj, młodzi dorośli, którzy stopniowo przejmują władzę nad światem, pozostawiają nam krótki przewodnik, składający się z czterech filarów:

• nie bój się relacji online, mogą być one równie stabilne jak te na żywo;
• pielęgnuj związki z innymi ludźmi;
• wprowadź rozmowy o zdrowiu do swojej codziennej agendy;
• bądź godny zaufania – autentyczność to podstawa, hipokrytom – dziękujemy. 

Być może warto te propozycje przetestować? Rodzice też przecież, mogą uczyć się od swoich dzieci.

Źródła

The Linus Group, Gen Z Is The Future of Health. What You Need to Know to Innovate for This Generation, 2024, The Linus Group Website [online].

R. J. Pasick, Similarities and differences across cultures: Questions to inform a third generation for health promotion research, [w:] „Health Education Quarterly”, 1996 [online].

L. Zhang, The Impact Of The Covid-19 Pandemic On Cancer Prevention Behaviors In Selected Gen Z Population (ages 18-25), Nowy Jork, 2024 [online].