Humanizm
Ona wychodzi do pracy, on odpala laptopa. Fenomen zdalnego męża
15 marca 2025
Poszukiwanie odpowiedzi o istotę życia od starożytności do dziś
Pytanie o istotę życia od zawsze fascynowało ludzkość. Arystoteles widział je jako zdolność do ruchu, wzrostu i rozmnażania, a XX-wieczni naukowcy zaproponowali hipotezę „pierwotnej zupy”, z której miały wyłonić się pierwsze organizmy. W XXI wieku pojawiły się koncepcje sztucznego życia tworzonego w laboratoriach. Jednak najnowsze badania przedstawiają teorię życia, która otwiera zupełnie nową perspektywę.
Pytanie o istotę życia stanowi esencję nauk biologicznych, ponieważ obejmuje całą złożoność procesów biologicznych i różnorodność organizmów. Natomiast badania przeprowadzone przez naukowców z Ulsan National Institute of Science and Technology (UNIST) w Korei Południowej oraz Alberta Libchabera z Centrum Fizyki i Biologii Uniwersytetu Rockefellera w Nowym Jorku prowadzą do nowej definicji życia.
Polecamy: Dlaczego ewolucja człowieka przyspiesza?
Życie jako kaskada maszyn
Naukowcy zaproponowali ujęcie życia jako kaskady maszyn, które produkują kolejne maszyny. Pokazuje to sposób organizacji życia – od najmniejszych elementów po całe organizmy. Komórki składają się z mniejszych mechanizmów, rozciągających się od poziomu atomowego, gdzie działają pompy jonowe i enzymy, aż po tkanki i narządy pełniące określone funkcje.
Przykładem takich „biologicznych maszyn” są białka motoryczne – mikroskopijni „kurierzy” w naszych komórkach. Wyobraźmy sobie komórkę jako tętniące życiem miasto, pełne fabryk (organelli), magazynów (pęcherzyków) i dróg (mikrotubul). W tym dynamicznym środowisku białka motoryczne działają jak miniaturowe ciężarówki, przewożące ładunki dokładnie tam, gdzie są potrzebne. Co więcej, każde białko motoryczne ma „nogę” i „rękę”, dzięki czemu porusza się po mikrotubulach jak po torach kolejowych – krok po kroku, niczym postać w grze platformowej. Na „plecach” przenosi pęcherzyki pełne enzymów, cząsteczek sygnałowych czy składników budulcowych, dostarczając je w odpowiednie miejsce.
Inspiracją dla badań były słowa siedemnastowiecznego uczonego Gottfrieda Leibniza. Zauważył on, że „maszyny natury, czyli żywe organizmy, pozostają maszynami nawet w najmniejszych częściach, aż po nieskończoność”. Z kolei badania prowadzone przez Tsvi Tlusty’ego i Alberta Libchabera doprowadziły do stworzenia prostego sposobu opisywania żywej materii. Przedstawili ją jako niemal nieskończony system połączonych poziomów, obejmujących osiemnaście skal przestrzennych i trzydzieści skal czasowych.
Teoria życia i nowe podejście do ewolucji
Duże i małe poziomy tej „drabiny życia” zbiegają się w punkcie krytycznym – 1000 sekund i 1 mikron. Odpowiada to typowym czasom i rozmiarom życia drobnoustrojów. W artykule opublikowanym w Proceedings of the National Academy of Sciences naukowcy wyjaśnili, skąd bierze się ten punkt krytyczny. Wynika on z podstawowych zasad fizyki i logiki. Określono go jako minimalne warunki, które musi spełnić samoreplikująca się „maszyna”, aby mogła przetrwać w środowisku słonej wody.
Według naukowców, ten moment otwiera drogę do ewolucji – od pojedynczych, samopowielających się organizmów. Ostatecznie prowadzi do powstania złożonych społeczności takich „biologicznych maszyn”, a w konsekwencji do rozbudowanych ekosystemów i całych biosfer.
„Ta praca kładzie podwaliny koncepcyjne pod rozwój języków matematycznych, które zawierają cechy charakterystyczne życia. Takie formalizmy są niezbędne do skonstruowania teorii życia” – powiedział profesor Tlusty, cytowany przez portal SciTech Daily.
Wyzwania i pytania na przyszłość
Koncepcja kaskady maszyn wydaje się obiecująca, ale rodzi wiele pytań, na które nauka dopiero zaczyna szukać odpowiedzi. Jak dokładnie można zbadać tę teorię eksperymentalnie? Czy możliwe będzie stworzenie modeli matematycznych, które w pełni oddadzą złożoność życia w takiej formie?
Kolejnym wyzwaniem jest sprawdzenie, czy życie rzeczywiście można sprowadzić do „maszynowej” struktury. A może istnieje w nim element nieuchwytny, wymykający się logicznym schematom i fizycznym wzorom? Być może życie to nie tylko mechanizmy i procesy. Może składa się także z subtelnych interakcji i przypadkowych zdarzeń, których nie da się ująć w matematyczne równania.
Polecamy: Upływ czasu to iluzja. Tak sugeruje fizyka kwantowa
Uważasz, że poruszamy ciekawe tematy?
Sprawdź, czego możesz spodziewać się w trakcie spotkania z nami na żywo. Już 5 kwietnia w Bielsku-Białej kolejna edycja konferencji Holistic Talk.
Organizowane przez redakcję Holistic News wydarzenie to możliwość wysłuchania wystąpień ze sceny. Mówcami edycji 2025 roku będą m.in.: dr Monika Wasilewska (psycholog), dr Tomasz Witkowski (psycholog), Marcin Możdżonek (sportowiec i myśliwy), Jacek Piekara (pisarz) i wielu innych. Pełny program znajdziesz TUTAJ.
Tylko do 20 marca bilety w wyjątkowej cenie 129 zł. Z kodem: HNHT2 czytelnicy Holistic News otrzymują dodatkowo 33% zniżki od aktualnej ceny.
Do zobaczenia w Cavatina Hall w Bielsku-Białej!
Redakcja Holistic News
