Nauka
Czy moralność zależy od języka, w którym mówimy? Jednoznaczne wyniki badań
07 października 2025
Polacy nie będą szukać kosmitów?
Radioteleskop RT4 to naukowa wizytówka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i jeden z filarów międzynarodowej sieci VLBI. Każdego roku rejestruje sygnały z odległych galaktyk, pomagając badaczom tworzyć 60–70 publikacji w prestiżowych tytułach. Teraz może ucichnąć. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego odmówiło finansowania na kolejne trzy lata – to pierwszy taki przypadek od ponad 30 lat.
Mowa o kwocie 1,8 mln zł. Od ponad 30 lat podobny wniosek składany jest regularnie i zawsze środki się znajdowały, jednak nie tym razem.
Polski radioteleskop zamknięty?
„Brak tych środków uniemożliwi pracę urządzenia w obecnym trybie” – mówił dr hab. Krzysztof Katarzyński, dyrektor Instytutu Astronomii UMK w rozmowie z Kanałem Zero. Uczelnia złożyła odwołanie, a sprawa wywołała protesty polskich naukowców, oburzenie internautów i dyskusję w polskim Parlamencie. W efekcie przedstawiciele rządu zaczęli się tłumaczyć. Jak?
Resort nauki zasłania się pomyłką proceduralną i zapewnia, że środki mogą się jeszcze znaleźć. Jednak dla badaczy każda zwłoka oznacza ryzyko utraty udziału w kluczowych obserwacjach nieba.
Internauci i naukowcy oburzeni. „Całkowita zapaść kraju”
Sytuacja wywołała burzę podczas ostatniego posiedzenia sejmu. Z mównicy sprawę poruszył m.in. poseł Adrian Zandberg z partii Razem. „Dlaczego chcecie państwo zwinąć podstawową infrastrukturę badawczą w naszym kraju?” – mówił. „To są jakieś groszowe oszczędności. Te pieniądze, które są potrzebne – więcej wydajemy na utrzymanie pana posła Kropiwnickiego zasiadającego w różnych komisjach. To jest zwijanie polskiej nauki”.
„Mają kasę na jachty, na kluby dla swingersów, na największe możliwe głupoty. Znaleźli nawet 60k zł dla Jasia Kapeli na pisanie wierszy o aborcji, a nie ma 600k na radiotelskop?!” – pisał na portalu X oburzony Sławomir Mentzen, lider Konfederacji.
Oburzone decyzją jest również środowisko naukowe. Naukowcy z UMK zwracają uwagę, że „w konkursie na 186 wniosków infrastrukturalnych pozytywnie oceniono 175, a środki dostało tylko 11. Wygląda to na całkowitą zapaść kraju, jeśli chodzi o finansowanie infrastruktury badawczej”.
Jak donosi Gazeta Wyborcza, finansowania nie otrzymał również Polski Optyczny Zegar Atomowy w Toruniu – najbardziej precyzyjny zegar w kraju. W wypowiedzi dla GW rzecznik UMK dr Przemysław Tomaszewski zwraca również uwagę na polską stację polarną na Spitsbergenie. W sprawie jej finansowania uczelnia nie otrzymała jeszcze odpowiedzi.
Co o kosmosie mówią nam sondy i teleskopy? Dowiedz się na kanale Holistic News na YouTube:
Winny urzędniczy błąd?
Dla Kanału Zero o sprawie wypowiedział się m.in. Dariusz Wieczorek z Lewicy, były minister nauki. Jego zdaniem przyczyną sytuacji jest… urzędniczy błąd. „To się zdarza, ja też miałem takie przypadki” – twierdzi polityk. „Komisja oceniała, punktowała. Sprawa teleskopu znalazła się na trzydziestym którymś miejscu. Pieniędzy nie było i mechanicznie podjęto decyzję: pierwszych dziesięciu czy piętnastu dostaje pieniądze, reszta nie dostaje” – tłumaczy.
Po medialnej burzy oświadczenie w tej sprawie wydał szef resortu nauki, Marcin Kulasek: „Nie ma mowy o odrzucenie wniosku dotyczącego toruńskiego radioteleskopu” – czytamy. „Działamy tak, aby projekt otrzymał finansowanie jeszcze w tym roku” – zapewnia minister.
Czy obietnice te faktycznie zostaną spełnione? Holistic News będzie to sprawdzać.
RT4 miał być zaangażowany w międzynarodowy projekt SKAO. Więcej o nim przeczytasz tu: Naukowcy z Torunia będą szukać cywilizacji pozaziemskich
Nowy numer kwartalnika Holistic News — nowa promocja!
Do 31 października możesz skorzystać z darmowej dostawy paczkomatem.
Wpisz kod HNEWS0 finalizując zakupy w Księgarni Holistic News
