Zmiana czasu i senność. Dodatkowa godzina zmienia nasz rytm

Wpływ zmiany czasu na nasz nastrój

Brytyjscy badacze po raz kolejny podejmują się analizy wpływu zmiany czasu na ludzki nastrój oraz jego subiektywne odczuwanie. Czy krótsze, ciemne wieczory potęgują uczucie przygnębienia? A może cieszy nas dodatkowa godzina snu, którą zyskujemy po zmianie czasu? Te pytania stanowią sedno ich najnowszego projektu badawczego.

Wcześniejsze badania koncentrowały się głównie na negatywnych skutkach wiosennego przestawienia zegarów na czas letni, takich jak zaburzenia snu czy wydłużony czas reakcji. Wciąż jednak wiadomo niewiele o tym, jak jesienna zmiana czasu wpływa na nasze postrzeganie upływającego czasu i jego subiektywne odczuwanie.

„Chcę zrozumieć, jak zmienia się nasze postrzeganie czasu, gdy wpływają na nas czynniki zewnętrzne, takie jak właśnie zmiana czasu. Czy gdy przechodzimy na czas zimowy, czujemy, że mamy więcej czasu? A jak to wpływa na nasze samopoczucie?” – pyta prof. Ruth Ogden z Uniwersytetu Johna Mooresa w Liverpoolu, która kieruje badaniem.

Zdaniem prof. Ogden, psychologowie często pomijają rolę czasu, co uważa za paradoks. Zegar, który jest naszą reprezentacją czasu, towarzyszy nam w codziennym życiu. Mimo to niewiele wiemy o tym, jak jako gatunek postrzegamy czas. Badaczka zastanawia się, czy manipulując naszym doświadczeniem czasu, możemy wpływać na poprawę samopoczucia.

Polecamy: Wciąż nam go mało. Jak płynie czas i dlaczego przecieka nam przez palce

Badania nad percepcją czasu a zewnętrzne czynniki

Badania brytyjskich naukowców są częścią większego projektu, który ma na celu analizę, jak zewnętrzne zakłócenia wpływają na ludzkie postrzeganie czasu. Zainteresowanie prof. Ogden tą dziedziną rozpoczęło się, gdy uczestniczyła w wypadku samochodowym, w którym miała wrażenie, że czas zwolnił. Od tego momentu bada, jak różne wydarzenia mogą wpływać na zniekształcenie percepcji czasu.

„Odkryłam, że ludzie radzący sobie lepiej, z niższym poziomem lęku, depresji czy stresu, doświadczali przyspieszenia odczuwania czasu. Z kolei osoby, u których czas płynął wolniej, były często bardziej izolowane społecznie, przygnębione i mniej zadowolone z relacji społecznych” – podkreśla Ogden.

Inne badania wykazały, że osoby cierpiące na przewlekły ból także doświadczają zniekształconego poczucia czasu. Prof. Ogden sugeruje, że percepcja czasu jest głęboko zakorzeniona w naszych traumatycznych przeżyciach.

Marginalizacja a percepcja czasu

Ogden i jej zespół planują zbadać, czy osoby marginalizowane społecznie odczuwają zmianę czasu inaczej. Szczególną uwagę poświęcą osobom żyjącym pod presją czasu, takim jak zapracowani rodzice. Naukowcy zamierzają porównać te grupy z osobami, które mają większą kontrolę nad swoim czasem.

„Interesuje nas szczególnie związek między czasem a władzą oraz to, jak kontrola czasu przez innych może prowadzić do niesprawiedliwości wobec pewnych grup społecznych” – mówi prof. Patricia Kingori, socjolog z Uniwersytetu Oksfordzkiego, która kieruje całym projektem.

Kingori i jej współpracownicy prowadzą badania nad kobietami, których dzieci cierpią na przewlekłe skutki zakażenia wirusem Zika. Międzynarodowe prawo przewiduje tylko krótki okres, w którym takie osoby mogą wnosić roszczenia.

„Okazuje się, że trauma często uniemożliwia ludziom zmobilizowanie się do działania na czas, mimo że mogą czuć, iż czas dla nich zwolnił” – dodaje Kingori.

Polecamy: HOLISTIC TALK: dlaczego ludzie tracą poczucie sensu i ulegają melancholii? (Przemysław Staciwa)

Wnioski i dalsze badania nad zmianą czasu

Autorzy badania wierzą, że wyrównanie nierówności w odczuwaniu czasu może przyczynić się do poprawy dobrostanu społecznego. Dyskusja o zasadności zmiany czasu powraca co roku, a w Polsce coraz więcej osób postuluje pozostawienie tylko czasu letniego. Wskazuje się, że problemy z koncentracją, rozdrażnienie oraz senność są częstymi skutkami zmiany na czas zimowy. Są to główne powody, dla których coraz więcej osób postuluje odejście od tego systemu.

Naukowcy również zwracają uwagę na krótszy czas ekspozycji na światło słoneczne. Może to obniżać nastrój, a u niektórych prowadzić do sezonowej depresji. Wcześniejsze zapadanie zmroku sprzyja zmęczeniu i spadkowi motywacji do aktywności fizycznej, co może pogłębiać negatywne efekty zmiany czasu. 

Polecamy: Eksperyment z fotonami odkrywa ujemny czas. To zmienia naszą wiedzę o kwantowej rzeczywistości