Badanie wykazało, że samotność wpływa na zacieranie granic między rzeczywistością a fikcją

W okresie pandemii COVID-19, która ograniczyła możliwości spotkań towarzyskich z przyjaciółmi i znajomymi, ludzie zaczęli oglądać więcej seriali telewizyjnych, aby wypełnić pustkę spowodowaną przez fizyczną izolację. W samych Stanach Zjednoczonych odnotowano, że podczas lockdownu mieszkańcy spędzali dodatkowe 30 minut dziennie na czynnościach związanych takimi jak oglądanie telewizji lub czytanie.

Pandemia samotności

Podobny trend zaobserwowano w Wielkiej Brytanii, gdzie częstotliwość oglądania serwisów strumieniowych wzrosła aż o 71 proc. Ponieważ liczba subskrypcji tego typu usług przekroczyła miliard podczas lockdownów, jasne jest, że zaangażowanie w fikcyjne postacie osiągnęło nowy, wyższy poziom. Jednocześnie rosło zaniepokojenie samotnością, zwłaszcza wśród młodych. Wcześniejsze badania wykazały, że ludzie mają tendencję do szukania poczucia więzi społecznej z fikcyjnymi postaciami, gdy czują się społecznie odrzucone lub samotne. 

Zobacz też:

Moi studenci i ja od dawna interesowaliśmy się tym, w jaki sposób mózg postrzega inne osoby. Jak się o nich uczymy, jak ta wiedza jest przechowywana i odzyskiwana, jak może być różna dla poszczególnych osób. Po drodze zainteresowaliśmy się tym, co ludzie czują i myślą o fikcyjnych postaciach i w jaki sposób nawiązują tak zwane relacje pasożytnicze. W tym eksperymencie szukaliśmy fanów „Gry o Tron”, którzy byli głęboko zaangażowani w serial i czuli się blisko wielu głównych bohaterów

– stwierdził autor badania Dylan D. Wagner, profesor psychologii na Uniwersytecie Stanowym Ohio.

Samotność wśród studentów

Uczestników rekrutowano wśród studentów Uniwersytetu Stanowego Ohio. Badani byli fanami serialu i obejrzeli 60 odcinków. Podczas eksperymentu mózgi biorących udział zostały zeskanowane przy użyciu metody funkcjonalnego obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (fMRI).

Podczas eksperymentu grupie kontrolnej pokazano serię imion, w tym ich samych, dziewięciu ich przyjaciół i dziewięć postaci z „Gry o tron”. Bohaterowie seriali zostali wybrani na podstawie wcześniejszych ocen dotyczących znajomości, bliskości, podobieństwa do siebie, sympatii, przywiązania emocjonalnego i tego, czy postrzegali postać jako przyjaciela. Każdemu imieniu towarzyszył opis cechy, takiej jak smutny, godny zaufania lub inteligentny. Osoby biorące udział musiały po prostu odpowiedzieć „tak” lub „nie” na pytanie, czy dana cecha dokładnie opisuje konkretną osobę, podczas gdy badacze monitorowali aktywność ich mózgu.

Wyniki wykazały, że zarówno w obrębie przyśrodkowej kory przedczołowej, jak i tylnej istniało wyraźne rozróżnienie w reprezentacjach neuronalnych między prawdziwymi przyjaciółmi a postaciami fikcyjnymi. Oba obszary mózgu są dobrze znane i odgrywają kluczową rolę w tym, jak ludzie postrzegają i przetwarzają informacje o sobie i innych. To czyni je istotnymi obszarami do zbadania podczas badania neuronalnych reprezentacji ludzi.

Rzeczywistość, a fikcja

U osób silniej doświadczających samotności, granice między prawdziwymi a nieistniejącymi postaciami stawały się coraz bardziej rozmyte. Samotni uczestnicy wykazywali mniejsze rozróżnienie prawdziwych i wyimaginowanych osób, co sugeruje, że myśleli o bohaterach serialu podobnie jak o autentycznych przyjaciołach.

Nawet wśród uczestników, którzy nie byli szczególnie samotni, badanie wykazało, że postacie z „Gry o tron” były interpretowane przez ich mózgi jak prawdziwi znajomi. Sugeruje to, że ludzie, niezależnie od stopnia samotności, mają tendencję do tworzenia głębokich emocjonalnych więzi ze swoimi ulubionymi bohaterami. 

Chociaż wspomniane badanie umożliwia wgląd w to, jak samotność może wpływać na postrzeganie nieprawdziwych postaci przez mózg, należy wziąć pod uwagę kilka ograniczeń. Analizowane nieistniejące postacie pochodziły z seriali fantasy, co potencjalnie mogło wpłynąć na wyniki ze względu na specyficzne cechy przedmiotu badań. Dodatkowo proces selekcji prawdziwych przyjaciół i fikcyjnych postaci różnił się, ponieważ rzeczywiste osoby były wybierane samodzielnie, podczas gdy bohaterów „Gry o tron” wyselekcjonowali badacze.

To może cię również zainteresować: