Zachwyt pozytywnie wpływa na mózg i wytrąca nas z rutyny

Zachwyt to jedno z najważniejszych uczuć, choć na co dzień doświadczamy go sporadycznie. Naukowcy zbadali, jaki ma wpływ na nasze mózgi. Okazuje się, że jest powiązany ze zdrowiem psychicznym. Poprawia pamięć, a także sprawia, że jesteśmy bardziej kreatywni. Natura, wyposażając nas w możliwość jego odczuwania, miała konkretne powody.

Zachwyt jest uczuciem, którego oddziaływanie na mózg jest o wiele większe, niż może się wydawać. Wpływa bowiem na myślenie i uczenie się. Jest też bardzo dobrym stymulantem, który nie wymaga recepty i co ważniejsze, nie wywołuje skutków ubocznych. Działanie zachwytu najlepiej widać u dzieci, które tego uczucia doświadczają codziennie. W dorosłym życiu również się pojawia, ale zdecydowanie rzadziej, a szkoda.

Czym jest zachwyt?

Psycholog Robert Plutchik umieścił zachwyt na swoim kole emocji i określił to uczucie jako połączenie zaskoczenia i strachu. Neuropsycholog, Paul Pearsall definiuje to doznanie jako przytłaczające i oszałamiające doświadczenie połączenia ze wszechświatem, który znajduje się poza naszą świadomością. Naukowiec oznaczył zachwyt jako jedenastą emocję oprócz tych zdefiniowanych przez naukowców: miłości, strachu, smutku, zakłopotania, ciekawości, dumy, radości, rozpaczy, poczucia winy i gniewu. Autorzy większości teorii doszukują się źródeł pochodzenia tej emocji w ewolucji człowieka.

Na co wpływa zachwyt?

Jedną z pionierek badań nad wpływem tego doznania na nasze mózgi jest prof. Michelle Shiota z Uniwersytetu Stanowego w Arizonie. Badaczka uważa, że emocja ta poprawia naszą pamięć. Aby to udowodnić, przeprowadziła badanie. Jego uczestnicy zostali to podzieleni na trzy grupy i każda z nich oglądała inne wideo. Pierwsza – budzący zachwyt film naukowy, druga – poruszającą historię łyżwiarki figurowej, a trzecia – neutralny materiał o budowie ściany z pustaków. W kolejnym etapie eksperymentu uczestnicy wysłuchali historii o parze wybierającej się na romantyczną kolację, a następnie odpowiadali na pytania. Okazało się, że osoby, które obejrzały film naukowy lepiej zapamiętały szczegóły na temat usłyszanej opowieści niż te, które zobaczyły pozostałe nagrania.

Jak zachwyt wpływa na mózg?
Midjourney/Mateusz Tomanek

Alice Chirico z Katolickiego Uniwersytetu Najświętszego Serca w Mediolanie postawiła hipotezę, że zachwyt poprawia pamięć i kojarzenie. Dzieje się tak dlatego, że nasze mózgi doświadczające tego uczucia mogą przeanalizować wcześniejsze przewidywania na podstawie własnych doświadczeń. Chcąc to udowodnić, przeprowadziła eksperyment, w którym brały udział dwa zespoły. Jeden oglądał film przyrodniczy o lesie, a drugi przyziemne nagrania kur chodzących po trawie. Następnie oba dostały za zadanie ulepszyć dziecięcą zabawkę. Okazało się, że pierwszy był bardziej innowacyjny w swoich pomysłach.

Zmiana perspektywy

Uczucie to dokonuje największych zmian w tym jak postrzegamy nas samych. Kiedy obcujemy z czymś wielkim i niesamowitym, to postrzegamy siebie jako mniej znaczących w stosunku do świata. To sprawia, że nie skupiamy się na sobie i łatwiej nam zwrócić uwagę na innych. Badanie na ten temat prowadził Paul Piff z Uniwersytetu Kalifornijskiego. Uczestnicy zostali podzieleni na dwie grupy. Pierwsza oglądała poruszający film przyrodniczy o Ziemi, w którym pojawiały się ujęcia malowniczych widoków naszej planety, a druga neutralne klipy. Następnie każdy z badanych otrzymał dziesięć biletów na loterię, które mogli zatrzymać dla siebie lub podzielić się z innymi. Osoby, które doświadczyły zachwytu, chętniej dzieliły się losami i były hojniejsze.

Kolejną korzyścią z zachwytu jest zmniejszenie ruminacji – obsesyjnych myśli charakteryzujących się ciągłymi wątpliwościami co do wykonywanych czynności. Zjawisko jest czynnikiem ryzyka dla depresji, lęku i zespołu stresu pourazowego.

Przeważnie jesteśmy tak bardzo skupieni na konkretnej sytuacji, że nie myślimy o niczym innym. Obcowanie z czymś, co jest dla nas niesamowite, sprawia, że czujemy się mniejsi, a wraz z tym zmniejsza się także nasze negatywne nastawienie

stwierdził  profesor psychologii na Uniwersytecie Michigan, Ethan Kross w wypowiedzi dla „BBC”.

Zachwycaj się, człowieku

Warto poszukiwać źródeł tego uczucia, ponieważ sprawia ono, że możemy spojrzeć na siebie z boku. Jest to cenna umiejętność. Rutyna jest wrogiem zdrowia psychicznego i to właśnie odstępstwa od niej są źródłem pozytywnych uczuć. Dlatego nie powinniśmy bać się robienia nowych rzeczy. 

Źródła:

  1. David Robson, ”BBC”, “Awe: The ‘little earthquake’ that could free your mind”, 2022
  2. Anderson, C. L., Monroy, M., & Keltner, D., „PsycNet”, „Awe in nature heals: Evidence from military veterans, at-risk youth, and college students”, 2018
  3. Alice Chirico, „Tandfonline”, „Awe Enhances Creative Thinking: An Experimental Study”, 2018

Opublikowano przez

Mateusz Tomanek

Autor


Krakus z urodzenia, wyboru i zamiłowania. Uprawiał dziennikarstwo radiowe, telewizyjne, by ostatecznie oddać się pisaniu dla Holistic.news. W dzień dziennikarz, w nocy zaprawiony muzyk, tekściarz i kompozytor. Jeśli nie siedzi przed komputerem, to zapewne ma koncert. W jego kręgu zainteresowań znajduje się technologia, ekologia i historia. Nie boi się podejmować nowych tematów, ponieważ uważa, że trzeba uczyć się przez całe życie.

Chcesz być na bieżąco?

Zapisz się na naszą listę mailingową. Będziemy wysyłać Ci powiadomienia o nowych treściach w naszym serwisie i podcastach.
W każdej chwili możesz zrezygnować!

Nie udało się zapisać Twojej subskrypcji. Proszę spróbuj ponownie.
Twoja subskrypcja powiodła się.