Nauka
Obniżony poziom Morza Śródziemnego. Naukowcy rozwiązali zagadkę
11 grudnia 2024
Czy zdarzyło Ci się zapomnieć słowa, które znasz, ale w danej chwili nie możesz sobie go przypomnieć? Zjawisko to nazywa się lethologica. Polega ono na chwilowym zapomnieniu słowa, które chce się powiedzieć, mimo że ma się je „na końcu języka". Naukowcy uważają, że wskazuje ono na zmiany w mózgu, które mogą być przedklinicznymi stadiami choroby Alzheimera. Najnowsze badania pokazują jednak inne źródła tej przypadłości.
Chyba każdy miał tę dość przykrą sytuację, w której nie można sobie przypomnieć oczywistego słowa. Powszechnie uważa się, że przypadłość ta jest charakterystyczna dla osób starszych. Naukowcy łączyli zjawisko lethologica z chorobą Alzheimera. Okazuje się jednak, że jego źródło leży zupełnie gdzie indziej. Może jednak stanowić symptom chorób neurodegeneracyjnych, takich jak demencja czy choroby Alzheimera.
Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Toronto sugeruje, że problem ten leży raczej w szybkości mowy niż w trudnościach ze znalezieniem słów.
Naukowcy poprosili 125 zdrowych dorosłych osób w wieku od 18 do 90 lat o szczegółowe opisanie nagrań, które im pokazali. Następnie przeanalizowała je sztuczna inteligencja w celu wyodrębnienia cech, których człowiek nie mógłby dokładnie opisać. Należały do nich szybkość mowy, przerwy między słowami oraz różnorodność słów używanych przez każdą osobę.
W tych testach naukowcy uwzględnili również koncentrację, szybkość myślenia i zdolność planowania zadań. Zauważyli, że związany z wiekiem spadek tych zdolności był powiązany z rytmem codziennej mowy danej osoby.
Podczas jednego z testów, w którym musieli oddzielić nazwę przedmiotu od słowa, uczestnicy usłyszeli w tle słowo podobne do tego, które musieli użyć. W tym zadaniu odkryto, że naturalne tempo mowy dorosłych było powiązane z ich szybkością w nazywaniu tych słów. Świadczy to o tym, że przyczyną zmian poznawczych jest ogólne spowolnienie przetwarzania przez mózg. Problem więc nie leży w sferze pamięci i jej wolniejszego odzyskiwania.
Polecamy: Naukowcy już wiedzą, dlaczego w Europie jest tak wysoki wskaźnik zachorowań na chorobę Alzheimera
Inne zadania polegały na wymienieniu wszystkich możliwych słów z danej kategorii, takich jak zwierzęta lub owoce. Obejmowały także słowa zaczynające się na określoną literę, które należało podać w ograniczonym czasie. Okazały się one bardzo przydatne w zrozumieniu zjawiska znanego jako „czubek języka”.
Ćwiczenia te pozwoliły lepiej zrozumieć chwile, w których wydaje się, że słowo jest na wyciągnięcie ręki, ale nie udaje się go natychmiast wypowiedzieć. Eksperyment wykorzystywał połączenie różnych bodźców, co pozwalało na zaangażowanie pamięci odpowiedzialnej za przywoływanie informacji. Jednocześnie stymulował aktywne tworzenie słów z zasobu słownictwa danej osoby. Badacze uznają go za skuteczniejszy w badaniach niż zwykła rozmowa, ponieważ zadania bardziej przypominały naturalny sposób komunikacji ludzi.
Polecamy: HOLISTIC NEWS: Problemy emigracji. Matki nie mówią do swoich dzieci po polsku #obserwacje
Naukowcy odkryli, że płynność werbalna nie maleje w trakcie normalnego procesu starzenia. Może jednak stanowić wskaźnik chorób neurodegeneracyjnych, takich jak demencja czy symptom choroby Alzheimera. Dlatego w eksperymencie badacze uwzględnili różnice w zdolności wyszukiwania słów u osób w różnych grupach wiekowych. Wykorzystali również ćwiczenia stymulujące różne obszary mózgu odpowiedzialne za mowę, pamięć oraz funkcje wykonawcze, aby zidentyfikować te regiony, które są bardziej podatne na pogorszenie poznawcze.
Wyniki omawianego badania mogą być szczególnie interesujące dla lingwistów oraz neuronaukowców. Pokazuje ono, że liczy się nie tylko to, co mówimy, ale także to, jak szybko to robimy. A to z kolei może dać nam cenne wskazówki na temat naszego zdrowia.
Przyszłość rysuje się obiecująco. Zamiast jedynie analizować nagrania, badacze skupiają się na identyfikacji wczesnych sygnałów ostrzegawczych, które mogą wskazywać na pogorszenie funkcji poznawczych, zanim pojawią się wyraźne objawy choroby.
Polecamy: Nowy, prostszy i szybszy sposób diagnozy choroby Alzheimera