Zaćmienie Słońca w tę sobotę. Zobaczymy je w całej Polsce

Marcowe widowisko na niebie

Już w tę sobotę – 29 marca 2025 roku nad Polską rozegra się jedno z najciekawszych zjawisk astronomicznych – zaćmienie Słońca. Choć nie będzie ono całkowite, moment, w którym Księżyc zasłoni część tarczy słonecznej, z pewnością przyciągnie uwagę fanów astronomii i wszystkich, którzy lubią patrzeć w niebo.

Zjawisko będzie widoczne w całym kraju, ale jego intensywność zależy od regionu. Im dalej na północny zachód, tym większy fragment Słońca zniknie za tarczą Księżyca.

Kiedy i w jaki sposób oglądać zaćmienie Słońca w Polsce?

Zaćmienie Słońca rozpocznie się przed południem i potrwa około dwóch godzin. Aby je zobaczyć, potrzebne są trzy rzeczy: pogodne niebo, odrobina czasu i – co najważniejsze – ochrona dla oczu. Patrzenie na Słońce bez odpowiednich filtrów może poważnie uszkodzić wzrok. Warto więc wcześniej zaopatrzyć się w specjalne okulary lub przygotować prosty rzutnik z kartonu i folii.

Faza maksymalna, czyli moment największego przesłonięcia tarczy słonecznej, nastąpi o godzinie 12:28. Wtedy Księżyc zakryje około 15,6 proc. średnicy Słońca.

To świetna okazja, by choć na chwilę spojrzeć w górę i przypomnieć sobie, że żyjemy na planecie krążącej w ogromnym Wszechświecie.

Polecamy: Dzięki najnowszemu odkryciu wiemy, z czego zbudowany jest Księżyc

Jak często zdarzają się zaćmienia Słońca w Polsce?

Zaćmienia od zawsze fascynowały ludzi – choć dziś dobrze je rozumiemy, wciąż potrafią robić ogromne wrażenie. Tym bardziej że w Polsce nie mamy ich zbyt często.

„Zaćmienia Słońca widziane z Ziemi to coś naprawdę wyjątkowego – nie tylko w naszym Układzie Słonecznym, ale być może także w innych układach planetarnych” – mówi prof. Tomasz Bulik, dyrektor Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, cytowany przez Polsat News.

Zaćmienia całkowite są w Polsce rzadkością. Ostatnie takie zdarzyło się w 1954 roku, a kolejne zobaczymy dopiero w 2135. Na szczęście częściowe zaćmienia pojawiają się częściej. I właśnie to zjawisko czeka nas 29 marca.

Choć da się je dokładnie przewidzieć, nie odbiera im to niezwykłości. Zaćmienie Słońca to efekt idealnego ustawienia trzech ciał: Słońca, Księżyca i Ziemi. Kiedy znajdą się one w jednej linii, Księżyc rzuca cień na naszą planetę i przysłania część tarczy słonecznej. W zależności od miejsca, z którego patrzymy, widzimy zaćmienie całkowite, częściowe lub obrączkowe.

Astronomowie potrafią bardzo precyzyjnie przewidzieć momenty zaćmień, bo dokładnie znają ruchy Ziemi, Księżyca i Słońca. Na podstawie danych o orbitach oraz specjalnych wzorów matematycznych można wyliczyć nie tylko datę, ale i dokładną godzinę oraz miejsce, z którego będzie najlepiej widoczne. Dziś robią to komputery, ale podstawy takich obliczeń znane są od starożytności.

Za pierwszego człowieka, który przewidział zaćmienie Słońca, uznaje się Talesa z Miletu – greckiego filozofa. Według historyków zapowiedział on zaćmienie, które miało miejsce 28 maja 585 roku p.n.e.

Zaćmienie Słońca widoczne nie tylko z Ziemi

Zaćmienia Słońca nie są unikalne dla naszej planety. W Układzie Słonecznym występują regularnie. Planety takie jak Jowisz czy Saturn mają wiele księżyców, które często przesłaniają Słońce lub rzucają cień na powierzchnię swoich planet.

Mars, mimo że ma tylko dwa małe księżyce – Fobosa i Deimosa, doświadcza minizaćmień. Łaziki marsjańskie rejestrowały już momenty, gdy Fobos przelatywał na tle Słońca, rzucając cień na powierzchnię planety.

Zaćmienia Słońca to prawdziwy spektakl na Jowiszu. Cień jego dużych księżyców, takich jak Io czy Ganimedes, niemal codziennie przesuwa się po jego atmosferze. Zjawiska te są widoczne z Ziemi przy użyciu teleskopów i zostały również wielokrotnie sfotografowane przez sondy kosmiczne.

Zaćmienia poza Układem Słonecznym

Zaćmienia występują także w innych systemach planetarnych. Tam nazywamy je zazwyczaj tranzytami. To sytuacja, gdy planeta przechodzi na tle swojej gwiazdy i tym samym blokuje część jej światła.

Dzięki takim zjawiskom astronomowie odkrywają nowe planety. Teleskop Keplera zarejestrował tysiące tzw. egzoplanet, analizując regularne spadki jasności gwiazd. Choć takich zaćmień nie da się zobaczyć gołym okiem, mają one ogromne znaczenie naukowe – pomagają badać planety oddalone o setki lat świetlnych.

Zaćmienia są więc nie tylko piękne, ale też bardzo użyteczne – pozwalają nam lepiej poznawać kosmos. Choć zaćmienie to spektakl dzienny, warto pamiętać, że nocne niebo też potrafi zachwycić. Komety, przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, zorze polarne czy deszcze meteorów to tylko niektóre z atrakcji dostępnych dla każdego, kto spojrzy w niebo.

Polecamy: Tunel międzygwiezdny. Może być skrótem do innych galaktyk

Uważasz, że poruszamy ciekawe tematy?

Sprawdź, czego możesz spodziewać się w trakcie spotkania z nami na żywo. Już 5 kwietnia w Bielsku-Białej kolejna edycja konferencji Holistic Talk.

Organizowane przez redakcję Holistic News wydarzenie to możliwość wysłuchania wystąpień ze sceny. Mówcami edycji 2025 roku będą m.in.: dr Monika Wasilewska (psycholog), dr Tomasz Witkowski (psycholog), Marcin Możdżonek (sportowiec i myśliwy), Jacek Piekara (pisarz) i wielu innych. Pełny program znajdziesz TUTAJ.

Zostały już ostatnie miejsca na naszą konferencję. A bilety są w wyjątkowej cenie 209 zł. Z kodem: HNHT2 czytelnicy Holistic News otrzymują dodatkowo 33% zniżki od aktualnej ceny.

Do zobaczenia w Cavatina Hall w Bielsku-Białej!
Redakcja Holistic News