Powszechnie stosowany lek może wydłużyć płodność kobiet o lata

Płodność kobiet. Nowe perspektywy

Rapamycyna to lek, który stosuje się u pacjentów po przeszczepie organów. Najnowsze badania pokazują, że prawdopodobnie może on skutecznie przedłużyć płodność u kobiet nawet o pięć lat. Wnioski te opierają się na wczesnych informacjach o wynikach przeprowadzonego przez naukowców małego badania pilotażowego, które nie zostało jeszcze zrecenzowane.

Jest jeszcze zbyt wcześnie, aby stwierdzić, czy rapamycyna może być przyszłością leczenia niepłodności. Trzeba poczekać przynajmniej dwa lata, aż naukowcy zakończą testy tego leku pod kątem płodności. Natomiast już teraz istnieją przesłanki pozwalające na optymizm. Testy przeprowadzane na myszach wykazały, że rapamycyna może przeciwdziałać wielu konsekwencjom starzenia się, w tym obniżonej płodności wśród kobiet.

W łonie matki żeńskie gamety (jajeczka) otoczone wyspecjalizowanymi komórkami w jajnikach tworzą „pierwotne pęcherzyki”. Każdy z nich zawiera pojedynczą komórkę jajową, która jest w stanie „uśpienia”. W okresie dojrzewania zostaje „wybudzona”, a następnie pęcherzyki obumierają. Oznacza to, że każda kobieta rodzi się ze wszystkimi pęcherzykami, jakie kiedykolwiek będzie miała. To tak zwana rezerwa jajnikowa.

Rezerwa jajnikowa wpływa na zdolność kobiety do zajścia w ciążę przez cały okres rozrodczy. Podczas każdego cyklu miesiączkowego kilkadziesiąt pęcherzyków jajnikowych jest wybudzanych. Jednak tylko jeden z nich uwolni swoją komórkę jajową do zapłodnienia. W miarę starzenia się kobiety jej rezerwa jajnikowa zmniejsza się, aż do momentu, gdy pozostaje tylko ograniczona liczba dobrej jakości pęcherzyków. W tym momencie niektóre hormony jajnikowe krążące w jej ciele zmniejszają się, inicjując menopauzę.

Menopauza a płodność

Średni wiek menopauzy wynosi 51 lat, choć może się on znacznie różnić u kobiet w zależności od ich rezerwy jajnikowej. Niektóre kobiety doświadczają wczesnej menopauzy, która występuje przed 40. rokiem życia, co powoduje, że kobieta nie może już zajść w ciążę. Gdyby jednak możliwe było opóźnienie starzenia się jajników, mogłoby to wydłużyć płodność kobiety. Okazuje się, że właśnie rapamycyna może to zrobić.

Jest to związek bakteryjny, który pozwala komórkom przetrwać dłużej w warunkach laboratoryjnych. Powszechnie jest stosowany u pacjentów po przeszczepach w celu osłabienia ich układu odpornościowego, aby organizm nie odrzucił nowego narządu. Jest również używany w leczeniu niektórych chorób naczyniowych poprzez spowolnienie wzrostu komórek (np. nowotworowych).

Coraz więcej dowodów wskazuje, że rapamycyna może również przynosić korzyści w przypadku starzenia się. Badania na myszach pokazują, że może ona przeciwdziałać związanej z wiekiem utracie mięśni. Naukowcy wykazali również, że dzienna dawka leku opóźnia starzenie się jajników i menopauzę u myszy. Starsze samice myszy, którym podawano specyfik, miały zwiększoną rezerwę jajników. Co więcej, myszy te miały również udane mioty w późniejszym okresie życia. Sugeruje to, że rapamycyna może opóźniać przedwczesną menopauzę u kobiet.

Polecamy: Dlaczego rodzi się coraz mniej dzieci? Bryan Caplan o pozytywnych aspektach wielodzietności

Badania kliniczne

Właśnie to postanowił zbadać zespół badawczy naukowców z Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Zespół zrekrutował do badania 50 kobiet w wieku 35-45 lat, które były w okresie okołomenopauzalnym. Przez trzy miesiące panie otrzymywały cotygodniową dawkę rapamycyny lub placebo. Rezerwa jajnikowa była monitorowana za pomocą ultrasonografii przezpochwowej i kilku badań krwi w celu wykrycia różnych hormonów jajnikowych.

Badacze twierdzą, że wstępne wyniki były bardzo obiecujące. Lek może zmniejszyć starzenie się jajników o 20% u kobiet bez żadnych skutków ubocznych. Naukowcy mają nadzieję, że może to oznaczać dodatkowe pięć lat płodności. Rapamycyna może wywoływać pozytywny efekt poprzez ograniczenie liczby pierwotnych pęcherzyków jajnikowych aktywowanych w cyklu menstruacyjnym.

Kobiety, które otrzymywały rapamycynę, miały tylko 15 pęcherzyków w czasie cyklu menstruacyjnego. Natomiast u pacjentek, którym podawano placebo, pęcherzyków było około 50. Im mniej pęcherzyków, tym rezerwa jajnikowa jest trwalsza, co przedłuża zdolność do wydawania komórek jajowych. Jeśli okaże się, że badania potwierdzą właściwości tego leku, to wiele par będzie mogło postarać się o potomstwo w późniejszym wieku. Pytanie jednak, czy doprowadzi to odwrócenia panującego na zachodzie (i nie tylko) trendu spadającej dzietności.

Polecamy: Pieniądze nie rozwiążą problemu spadającej dzietności. Kraje Azji Wschodniej zdają sobie z tego sprawę